از زمانی که مسئولان زندان یامالو نِنِتس در نزدیکی قطب شمال اعلام کردند که الکسی ناوالنی در حبس درگذشت، ابهامات زیادی در زمینهٔ مرگ این مخالف سرشناس ولادیمیر پوتین و عوامل آن مطرح بوده است
مسئولان زندان بعدازظهر روز جمعه، ۲۷ بهمن‌ماه، گفتند که آقای ناوالنی «پس از پیاده‌روی احساس ناراحتی کرد و تقریباً بلافاصله هوشیاری خود را از دست داد».
آنها اعلام کردند که کادر درمان بلافاصله در محل حاضر شده اما عملیات احیا نتیجه مثبتی نداشت و پزشکان آمبولانس مرگ او را تأیید کرده‌اند.
این در حالی بود که درست یک روز قبل از آن الکسی ناوالنی در یک دادگاه که به صورت آنلاین برگزار می‌شد شرکت کرد. او در این دادگاه حتی با قاضی نیز شوخی می‌کرد.
یولیا ناوالنایا، همسر الکسی ناوالنی، که در زمان انتشار این خبر در کنفرانس امنیتی مونیخ حاضر بود، پس از شنیدن این خبر به روی سن رفت و گفت که نمی‌داند به دلیل دروغ‌های روسیه، این خبر را باور کند یا نه.
گمانه‌زنی‌ها در مورد مرگ این زندانی سیاسی سرشناس روس ادامه داشت تا آنکه کیرا یارمیش، سخنگوی الکسی ناوالنی، یک روز بعد در پستی در شبکهٔ اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) خبر داد که مادر آقای ناوالنی نامه‌ای رسمی مبنی بر مرگ فرزندش را دریافت کرده است.
تحویل ندادن پیکر ناوالنی
سخنگوی الکسی ناوالنی ساعاتی پس از تأیید مرگ او اعلام کرد کمیتهٔ تحقیقات در مورد مرگ مشکوک موکلش «به صورت مستقیم» اعلام کرده که جسد آقای ناوالنی «تا زمان تکمیل تحقیقات به بستگانش تحویل داده نخواهد شد.»
کیرا یارمیش روز شنبه و دقایقی بعد در شبکه ایکس (توئیتر سابق) گفت که این کمیته همچنین اعلام کرده که در تحقیقات «مورد مجرمانه‌ای پیدا نشده است».
اعلام این خبر باعث گمانه‌زنی در این‌باره شد که ممکن است مقامات روسی برای سرپوش گذاشتن بر مسائلی، نمی‌خواهند جسد را تحویل دهند.
خانم یارمیش در این مورد گفت: «آنها به معنای واقعی کلمه هر بار دروغ می‌گویند، ما را در یک چرخهٔ بی‌سرانجام انداخته و رد پای خود را پنهان می‌کنند.»
ابهامات در مورد این مرگ زمانی بیشتر شد که به مادر آقای ناوالنی گفته شد جسد به سردخانه شهر سالخارد، در زندگی مجتمع زندان، منتقل شده اما مادر آقای ناوالنی وقتی به آنجا رسید، سردخانه بسته بود.
مسئول سردخانه در پاسخ به تماس کیرا یارمیش اعلام کرده که جسد ناولنی را در اختیار ندارد.
«سندرم مرگ ناگهانی» یا لخته خون؟
ایوان ژدانوف، مدیر بنیاد مبارزه با فساد ناوالنی، روز ۲۷ بهمن در شبکهٔ ایکس نوشت که هنگامی که مادر الکسی به زندان یامالو نِنِتس در نزدیکی قطب شمال رسید مقامات زندان به او گفته‌اند که پسرش بر اثر «سندرم مرگ ناگهانی» جان باخته است.
«سندرم مرگ ناگهانی»، SADS، یک اصطلاح مبهم برای بیماری‌های قلبی مختلف است که باعث ایست قلب و مرگ ناگهانی می‌شود.
یک منبع ناشناس در همین زمینه به شبکهٔ خبری راشا تودی، که تحت کنترل دولت روسیه است، گفت که ناوالنی بر اثر «لخته شدن خون» درگذشت.
با وجود اعلام آغاز تحقیقات توسط مقامات روسیه، روزنامهٔ مستقل روسی زبان نوایا گازتا، روز یکشنبه، ۲۹ بهمن‌ماه گزارش داد که جسد الکسی ناوالنی در بیمارستان منطقه‌ای در شهر سالخارد در شمال سیبری واقع در مدار قطب شمال قرار دارد و هیچ کالبد شکافی انجام نشده است.
این روزنامه به نقل از یک منبع که از کارکنان اورژانس است نوشت که علائم کبودی روی سینهٔ الکسی ناوالنی دیده می‌شود که نشان‌دهندهٔ تلاش پزشکان برای احیای او است.
نوایا گازتا گزارش داده که لکه‌های آبی بر پیکر ناوالنی دیده است.
در این گزارش اعلام شده که این منبع خود جسد را ندیده و اطلاعات را از یکی از همکارانش به دست آورده است.
سوءقصدهای پیشین
الکسی ناوالنی سال ۱۳۹۹ در پروازی از سیبری به سوی مسکو ناگهان به اغما رفت. پرواز او در شهر اومسک توقف اضطراری کرد و او به بیمارستان منتقل شد.
این منتقد ولادیمیر پوتین پس از دو روز، تحت فشار خانواده و همکارانش، در حالی که در آستانهٔ مرگ بود به برلین منتقل و در بیمارستان چریته بستری شد.
دولت آلمان پس از مدتی اعلام کرد که آزمایش‌ها وجود ماده سمی و مخرب اعصاب «نووی‌چوک» را در بدن آقای ناوالنی ثابت کرده است.
نووی‌چوک از جمله مواد سمی است که در دوران اتحاد شوروی سابق تولید می‌شد و تحقیقات دولت بریتانیا شش سال پیش نشان داده بود که یک جاسوس سابق روس و دخترش در آن کشور با این ماده مسموم شده‌اند.
همکاران این مخالف ولادیمیر پوتین می‌گفتند او توسط عوامل و نهادهای حکومتی مسموم شده ولی دولت روسیه این اتهام را رد کرد.
بر اساس گفته نزدیکان آقای ناوالنی او برای دومین بار ۲۵ فروردین‌ماه امسال زمانی که در حال گذراندن دوران حبس خود بود، «بعد از مسموم شدن» به بیمارستان منتقل شد.
کیرا یارمیش، سخنگوی او، گفته بود که هیچ مدرکی دال بر مسمومیت الکسی ناوالنی وجود نداشته اما پیش از این او هیچ مشکلی در زمینه معده نداشته است.
با این حال آقای ناوالنی پس از مدتی سلامتی خود را به دست آورد و دیگر گزارشی از وخامت حال او منتشر نشده بود.
آخرین مورد مشکوک در مورد آقای ناوالنی به آذرماه امسال بازمی‌گردد، زمانی که نزدیکان او اعلام کردند پس از یک هفته قطع تماس با بیرون از زندان، آقای ناوالنی به زندان دیگری منتقل شده که محل آن نامعلوم است.
سخنگوی او در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سابق) نوشت مسئولان زندان در ناحیه ولادیمیر که آقای ناوالنی در آن محبوس بود به وکیلش گفتند: «نام موکل شما در فهرست زندانیان نیست.»
خانم یارمیش اوایل دی‌ماه اعلام کرد بعد از حدود سه هفته بی‌خبری، الکسی ناوالنی را در زندانی «بالاتر از مدار قطب شمال» در سیبری پیدا کرده است.
منطقه‌ای که الکسی ناوالنی در آن زندانی شد و در نهایت جان خود را در آن از دست داد، به خاطر زمستان‌های سخت و طولانی‌اش شهرت دارد و حدود ۱۰۰ کیلومتر با ورکوتا، یکی از بدترین مجموعه اردوگاه‌های کار اجباری «گولاگ» در دوران شوروی، فاصله دارد.
