ادعای «بنیاد مستضعفان» درباره تملک زمین های روستای ابوالفضل در استان خوزستان و سپس، درگیری خشونت آمیز مأموران امنیتی با اهالی این روستا که به بازداشت ده‌ها نفر انجامید، بار دیگر نام یکی از بزرگترین مؤسسههای اقتصادی تحت کنترل رهبر جمهوری اسلامی را به زبان ها انداخت.
«بنیاد مستضعفان» کمتر از یک ماه بعد از انقلاب سال ۱۳۵۷ با دستور روحالله خمینی به منظور شناسایی و مصادره اموال خانواده و نزدیکان محمدرضا پهلوی و همچنین ثروتمندان و سرمایهداران ایرانی به نفع «مستمندان، کارگران و کارمندان ضعیف» تأسیس شد.
این موضوع آنچنان برای روحالله خمینی مهم بود که حتی در فرمانش تأکید کرد تا پولهای مصادره شده در بانکها به نام خودش ضبط شوند: «منقولات آنها در بانکها با شماره به اسم شورای انقلاب یا اسم اینجانب سپرده شود».
نام این نهاد در سال ۱۳۶۷ به «بنیاد جانبازان»، یک سال بعد به «بنیاد مستضعفان و جانبازان» و سرانجام از سال ۱۳۸۳ به «بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی» تغییر یافت؛ همه این تغییرها اما مستقیماً توسط دو رهبر جمهوری اسلامی.
این بنیاد از همان ابتدای انقلاب و مصادرههای بیحساب و کتاب، به یکی از ثروتمندترین نهادهای حکومتی و شاید ثروتمندترین آنها تبدیل شد که مصون از هرگونه تحقیق و تفحص و حسابرسی از سوی دولت و مجلس شورای اسلامی، تنها به ولیفقیه نظام گزارش میدهد.
حالا دامنه فعالیت نهادی که قرار بود در ادبیات انقلابیون، «کوخنشینان» را به رفاه برساند، از صنعت و معدن، بانکداری، جهانگردی، ساختمانسازی، کشاورزی، انرژی، چاپ و انتشارات، حمل و نقل و زمینههای دیگر فراتر رفته است.
طبق آمارهای دولتی، در حال حاضر نزدیک به ۲۰۰ شرکت و مؤسسه در اختیار بنیاد مستضعفان قرار دارد که از جمله شناختهشده و پولسازترین آنها می توان به «بانک سینا»، «بنیاد علوی»، «هلدینگ زمزم ایران»، «شرکت نفت بهران» و البته «ایرانسل» اشاره کرد.
فعالیتهای «شرکت نفت بهران» از سال ۱۳۴۱ توسط یک شرکت امریکایی در ایران آغاز شد. «بنیاد مستضعفان»، سهامدار اصلی «بهران» است و این شرکت در حال حاضر، خود را «بزرگترین تولیدکننده روغن موتور در خاورمیانه» و «رهبر بازار روانکارها در کشور» لقب داده است، به طوری که ۴۲ درصد از بازار روانکارهای ایران توسط «بهران» تأمین می‌شود. اصلیترین محصولات این شرکت شامل گریس، ضدیخ، روغنهای صنعتی، مکملهای سوخت و پارافین وکس هستند. سرمایه کنونی این شرکت بین ۲۶۰ تا ۳۰۰ میلیاردتومان تخمین زده می‌شود.
تمرکز اصلی «شرکت نفت بهران» بر بازار داخلی است با این حال، محصولهای آن به کشورهای ترکیه، عراق، اقلیم کردستان، سوریه و عمان نیز صادر می‌شوند؛ کشورهایی که از لحاظ سیاسی و امنیتی نیز جزو نزدیکترین و مهم‌ترین کشورهای منطقه‌ای برای نظام جمهوری اسلامی محسوب می‌شوند.
این شرکت همچنان یکی از مهم‌ترین نهادهای زیرمجموعه «بنیاد مستضعفان» است به گونهای که بنیاد طبق گزارش‌های رسمی، صدها میلیاردتومان در طرح‌های «بهران» سرمایه‌گذاری می‌کند. از جمله، همین خردادماه گذشته مدیرعامل «هلدینگ انرژی گستر سینا» وابسته به «بنیاد مستضعفان» از سرمایه‌گذاری «بیش از ۵۰۰ میلیارد تومانی» بنیاد در طرح‌های «بهران» خبر داده است.
بر اساس گزارش‌های رسمی، «شرکت نفت بهران» فقط در سال گذشته بیش از «۸۷۰ میلیاردتومان سود خالص» کسب کرده است. این شرکت در سال ۱۳۹۷ نیز «۷۲۷ میلیاردتومان سود خالص» به دست آورده بود.
تنها همین «نفت بهران» با زنجیره‌ای از شرکت‌ها و مؤسسات ریز و درشت به یکدیگر متصل هستند که از میان آنها می‌توان به «شرکت انرژی‌گستر سینا»، «شرکت توسعه خدمات مدیریت اهداف»، «شرکت ره‌نگار خاورمیانه پارس»، «شرکت مادر تخصصی مالی و سرمایه‌گذاری سینا»، «شرکت سرمایه‌گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت»، «شرکت صنایع شیمیایی تابکم»، «تولید نیروی مرکزی صبا»، «شرکت بازرگانی تهران» و «شرکت بهتام روانکار» اشاره کرد.
«بهران» و البته به عبارت درستتر «بنیاد مستضعفان»، طی این سال‌ها و دقیقاً برخلاف هدف اولیه خود، شرکت‌های قدیمی بیشتری را بلعید و زیرمجموعه خودش کرد. از جمله «شرکت صنایع شیمیایی تابکم» که اساساً شش سال پیش از انقلاب سال ۱۳۵۷ تأسیس شده بود، نیز ۲۱ سال بعد از انقلاب به مالکیت «بهران» و به تبع آن «بنیاد مستضعفان» درآمد. «تابکم» نیز در زمینه تولید و عرضه انواع محصولات روغنی و روانکارهای خودرو و صنعتی فعالیت می‌کند.
حتی شرکت‌هایی که با چند واسطه به نهادهای حکومتی زیر نظر علی خامنه‌ای وصل می‌شوند نیز از حقوق انحصاری درباره معتبرترین برندهای بین‌المللی برخوردارند. از جمله شرکت «تام روانکار» در تابستان سال ۱۳۸۱ به شماره ثبت ۱۸۸۸۵۲ توسط «شرکت توتال» فرانسه در ایران به ثبت رسید و نماینده انحصاری این شرکت در ایران معرفی شد. حتی برگزاری تمامی نشست‌ها، سمینارها و دوره‌های آموزشی مرتبط با «توتال» نیز انحصاراً در اختیار «تام روانکار» قرار گرفت.
فراموش نکنید که تمامی این شرکت‌های ریز و درشت، از طریق «بنیاد مستضعفان» زیر نظر علی خامنه‌ای کنترل می‌شوند و رئیس این بنیاد توسط رهبر جمهوری اسلامی برای مدت پنج سال منصوب می‌گردد. به دلیل اهمیت اقتصادی و حتی غیراقتصادی بنیاد است که علی خامنه‌ای در تمامی این سال‌ها همواره نزدیکترین و معتمدترین افراد به خودش را به ریاست بنیاد منصوب کرد؛ طولانیترین آنها ریاست ۱۵ ساله محمد فروزنده از ۱۳۷۸ تا ۱۳۹۳ بوده است. فروزنده از فرماندهان سپاه پاسداران، رئیس پیشین ستاد کل سپاه پاسداران، جانشین فرمانده کل نیروهای مسلح و وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در دولت هاشمی رفسنجانی بوده است. او در حال حاضر نیز با حکم علی خامنه‌ای، عضو «مجمع تشخیص مصلحت نظام» است.
در حال حاضر نیز پرویز فتاح، عضو قدیمی سپاه پاسداران و به تعبیر برخی «تکنوکرات سپاهیان»، بر ریاست بنیاد مستضعفان تکیه زده است. پرویز فتاح در مردادماه گذشته اعلام کرد که درآمد این نهاد در سال گذشته با ۳۴ درصد رشد به ۳۶ هزار میلیارد تومان رسیده است.
این اما پایانی بر ثروتاندوزی «بنیاد مستضعفان» نیست؛ آنچنانکه در همین شهریورماه خبر امضای قراردادی میان دو شرکت زیرمجموعه این بنیاد و «شرکت مناطق نفت خیز جنوب اهواز» برای حفاری، احداث خطوط لوله و تأسیسات در میدان نفتی مارون به عنوان دومین میدان بزرگ نفتی کشور منتشر شد و به این ترتیب، «بنیاد مستضعفان» به مشارکت در میادین نفتی کشور نیز ورود پیدا کرد.
«بنیاد مستضعفان» نهادی است که به ظاهر برای بهبود وضعیت معیشتی و اقتصادی اقشار ضعیف جامعه تأسیس شد؛ نتیجه آن اما امروز مجموعه‌ای نشسته بر هزاران میلیاردتومان پول و املاک و تأسیسات است که حتی از چندمتر زمین در روستایی محروم با مردمی در آرزوی آب آشامیدنی سالم و برق و چند کیلومتر راه آسفالت نیز نمی‌گذرد. این بنیاد یکی از حیاتی‌ترین قلک‌های نظام است که مقام عظمای ولایت را در کنار سایر رانت‌های اقتصادی‌اش به «سلطان روانکارهای موتور در ایران» نیز تبدیل کرده است.
