پس از شکست یورش گستردهٔ ارتش روسیه در اولین هفته‌های تهاجم نظامی با هدف تسلط بر اوکراین و تصرف کی‌یف، اکثر صاحبنظران در طول دو سال و نیم گذشته بر این نکته تأکید می‌کردند که پایانی برای این جنگ نمی‌توان تصور کرد.
این دیدگاه رایج در ماه‌های اخیر به دلایل گوناگون تغییر کرده است. از جمله دلایل این تغییر می‌توان به وضعیت جبهه‌های جنگ، تغییر در افکار عمومی و بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید اشاره کرد که بارها گفته است بزرگ‌ترین جنگ در خاک اروپا پس از پایان جنگ جهانی دوم را ظرف یکی دو روز خاتمه خواهد داد.
آیا جنگ روسیه علیه اوکراین در سال ۲۰۲۵ پایان خواهد یافت؟
بسیاری از کارشناسان معتقدند که اگر پایان جنگ را با یک صلح پایدار مترادف بدانیم چنین چیزی روی نخواهد داد چون ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، برخلاف تمامی ادعاهایش خواهان توقف جنگ و مصالحه نیست مگر آن که به حدی از تسلط مسکو بر اوکراین بیانجامد، وضعیتی که برای کی‌یف و حامیان غربی آن غیرقابل قبول است.
کارشناسان می‌گویند ولادیمیر پوتین می‌خواهد روسیه در موقعیتی قرار بگیرد که همواره برای اوکراین یک تهدید و درعین حال چالشی جدی برای غرب باشد که از منظر او در «رویارویی تمدن‌ها» متجاوز تلقی می‌شود.
در مقابل اوکراین حاضر نیست توافق صلحی را بپذیرد که به معنای واگذاری مناطق اشغالی به روسیه باشد و علاوه بر این حاضر نیست از حق خود برای پاسخگو کردن و مجازات روسیه برای جرایمی که علیه اوکراین و مردم این کشور مرتکب شده صرفنظر کند.
نایجل گولد- دیویس، پژوهشگر ارشد روسیه و اوراسیا در پژوهشکده انستیتو بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن، گفت: «به اعتقاد من هنوز با پایان جنگ فاصله زیادی داریم».
تلاش برای برقراری آتش‌بس امر پذیرفته‌ای است و با توجه به وعده دونالد ترامپ برای خاتمه سریع جنگ، گفتگو بین دو طرف بیش از هر زمان دیگری، بویژه پس از مذاکرات روسیه و اوکراین در استانبول چند هفته پس از شروع جنگ که بی‌نتیجه ماند، محتمل‌تر به نظر می‌رسد.
اولگا اولیکر، مسئول بخش اروپا و آسیای میانه در پژوهشکده گروه بحران، به رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی گفت: «به باور من آنچه که در طول سال ۲۰۲۵ روی خواهد داد حالتی از آتش‌بس عملی بر مبنای مذاکرات علنی یا غیرعلنی خواهد بود که لزوماً به معنای یک آتش‌بس حقوقی و رسمی نخواهد بود».
سرزمین و امنیت
ولی چنین آتش‌بسی ممکن است با تله‌گذاری همراه باشد و اگر اقدامات لازم و مؤثر برای تضمین امنیت اوکراین اجرا نشود روسیه ممکن است از آتش‌بس برای تجدید سازمان ارتش خود و حملات بیشتر بهره‌برداری کند.
درعین حال، برقراری آتش‌بس با موانع متعددی روبرو است که مهم‌ترین مورد آن مواضع آشتی‌ناپذیر دو طرف در مورد جنبه‌های مهم این بحران است.
یک اختلاف مهم، قلمرو ملی است.
اولگا اولیکر معتقد است که ارتش اوکراین به شدت خسته و فرسوده شده و در موضع ضعف قرار دارد. در مقابل ارتش روسیه به رغم تلفات سنگین تقریباً بی‌وقفه در جبهه‌های شرقی در حال پیشروی بوده است. در چنین شرایطی احتمال برقراری آتش‌بس افزایش یافته و به نظر می‌رسد که اوکراین ممکن است واگذاری بخشی یا تمامی مناطق اشغالی به روسیه را به شکل موقت و غیررسمی بپذیرد.
ولی این امتیاز ممکن است برای ولادیمیر پوتین کافی نباشد. او و سایر مقامات ارشد روسیه بارها تأکید کرده‌اند که الحاق چهار استان در شرق و جنوب شرقی اوکراین به قلمرو فدراسیون روسیه، حتی بخش‌هایی از این مناطق که هنوز در کنترل اوکراین است، قابل مذاکره نیست.
دولت اوکراین چنین شرطی را نخواهد پذیرفت.
مانع بزرگ‌تر و مهم‌تر برقراری آتش‌بس مؤثر تضمین‌های امنیتی برای اوکراین است.
روسیه با قاطعیت و از اساس با پیوستن اوکراین به ناتو مخالف است. مسکو سه سال پیش اعلام کرد که یکی از شروط اصلی برای متوقف کردن تهاجم نظامی به اوکراین تضمین کی‌یف مبنی بر عدم پیوستن به ناتو است. کارشناسان معتقدند که مسکو هیچ گونه طرح دیگری را که از نظر آن‌ها به معنای عضویت غیررسمی اوکراین در ناتو باشد نخواهد پذیرفت.
نایجل گولد- دیویس گفت اگر حامیان غربی اوکراین بخواهند شکل رسمی عضویت این کشور را دور بزنند و طرحی را اجرا کنند که نه در شکل بلکه درعمل به معنای تضمین امنیتی ناتو به کی‌یف باشد ولادیمیر پوتین به هیچ وجه آن را نخواهد پذیرفت. او افزود: «تنظیم و اجرای طرحی برای تضمین امنیت اوکراین که مورد قبول دو طرف باشد بسیار دشوار است».
