روزنامه واشینگتنپست در گزارشی به قلم جاش روگین، و در گفتوگوهایی که این روزنامهنگار با دو قانونگذار با نفوذ آمریکایی انجام داده، میگوید طرح اتمی تازهای در حال شکلگیریست که شاید راه تازهای در مسیر دیپلماسی با ایران بگشاید.
این طرح در عین حال از آن جهت اهمیت دارد که یکی از طراحان آن سناتور جمهوریخواه لیندسی گراهام، از منتقدان سرسخت جمهوری اسلامی، است و طرف دیگر سناتور دمکرات باب منندز، رئیس پیشین کمیته روابط خارجی سنای آمریکا قرار دارد، که خود از منتقدان توافق هستهای ایران بود.
البته این طرح چندیست که مطرح شده است. خود سناتور گراهام چندی پیش به دیلیبیست گفته بود با سناتور منندز در حال تهیه طرح تازه هستند که «تلاش میشود در آن راههای جایگزینی» ارائه شود.
پیشنهادهای قبلی برای انجام گفتوگو و مذاکرات تازه با ایران راه بهجایی نبرده است.
دولت دونالد ترامپ برای دستیابی به آنچه «توافقی جامعتر» با ایران بر سر گسترهای از مسائل توصیف کرده، از «برجام» خارج شد و تحریمهای شدیدی علیه ایران اجرا کردهاست.
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، فردی که تصمیمگیرنده نهایی در مسائل مختلف حکومت ایران است تا کنون هیچ تمایلی به مذاکره رو در رو با آمریکا نشان ندادهاست.
دونالد ترامپ در دی ماه دستور به کشتن قاسم سلیمانی داد که این موضوع خود به حملات موشکی جمهوری اسلامی به دو پایگاه مورد استفاده آمریکا در عراق انجامید.
اکنون جاش روگین در واشینگتنپست مینویسد سناتورها با رهبران و مقامهای ارشد اروپایی نیز دیدار کردهاند، و طرح آنها نه تنها قرار است شامل جمهوری اسلامی بشود، که قرار است متحدان آمریکا در خلیج فارس را هم در برگیرد.
روگین مینویسد: ایده آنها بهطور اساسی این است که ایالات متحده همزمان یک توافق اتمی جدید به ایران و نیز کشورهای پیرامون خلیج فارس ارائه میکند. بخش اول این است که ایران و کشورهای خلیج فارس به سوخت اتمی برای مصارف غیرنظامی دسترسی پیدا میکنند و این موضوع ضمانت بینالمللی خواهد داشت. در مقابل هم ایران و دیگر کشورهای منطقه برای همیشه از غنیسازی داخل خاک دست میکشند.
ایران از برخی معافیتهای تحریمی برخوردار میشود و واشینگتن و تهران پای میز مذاکره میروند تا به یک توافق جامعتر دست یابند: تا از یک سو جلوی برنامه موشکی را بگیرد و مانع از «حمایت از تروریسم» شود و از سوی دیگر تحریمهای بیشتری برچیده شوند.
جمهوری اسلامی تا کنون بارها گفته دست از برنامه موشکی خود بر نمیدارد. تهران میگوید این برنامه دفاعیست. ایران در عین حال اتهام حمایت از تروریسم را رد کرده است.
جاش روگین در ادامه نوشته آنچه توافق نهایی را دارای قفل و بست خواهد کرد این است که سنای آمریکا آن را به تصویب خواهد رساند و به معاهده تبدیل خواهد شد؛ درنتیجه تهران اطمینان مییابد که رئیسجمهوری بعدی از توافق بیرون نخواهد رفت.
سناتور جمهوریخواه لیندسی گراهام به نویسنده گفته برای او سخت خواهد بود تا دوستانش در سنا را متقاعد کند، اما او میگوید ترامپ دنبال دیپلماسیست.
او در بخشی دیگر از گفتوگوی خو با آقای روگین افزوده که خودش هم هوادار «تغییر رژیم» در ایران است، همانطور که احتمالا برخی دیگر از قانونگذاران آمریکایی میخواهند «اما این سیاست دولت ترامپ نیست».
سناتور باب منندز هم گفته طرح این دو اگر اجرایی شود «مستحق جایزه صلح نوبل است» و افزوده «این چیزیست که من دائم میگویم، به این امید که ترامپ بشنود».
باب منندز به جاش روگین گفته آنها موضوع را با مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ در میان گذاشتهاند. گراهام هم ظاهرا دیدارهایی با مقامهای اروپایی داشته که ایده را برای پیشبرد دیپلماسی در پیوند با ایران، «خیلی جالب» توصیف کردهاند.
ایران تا کنون توافقی با مذاکره تازه نشان نداده است. تهران حتی مذاکره در چارچوب گروه موسوم به ۵+۱ و با حضور آمریکا را مشروط کرده و خواستار رفع تحریمها است. دونالد ترامپ پی در پی تاکید کرده رفع تحریمها تا پیش از دستیابی به توافق صورت نخواهد گرفت.