در حالی که گزارش‌های متعددی درباره اعزام اجباری شهروندان افغان مقیم ایران به جنگ سوریه منتشر شده است، وزیر امورخارجه ایران مدعی شده که این افراد «به صورت داوطلبانه رفتند» و حکومت ایران «کسی را به سوریه» نمی‌فرستد.
محمدجواد ظریف در گفت‌وگویی که روز سه‌شنبه دوم آذر از شبکه «طلوع‌نیوز» افغانستان پخش شد، می‌گوید ایران به این گروه از نیروهای افغان کمک کرده است تا با داعش که «دشمن مشترک همه» است، بجنگند و این نیروها «برای اعتقادات‌شان» در جنگ سوریه شرکت کردند.
نیروهای افغان در جنگ سوریه تحت عنوان لشکر «فاطمیون» در جنگ حضور داشتند و زیر نظر نیروی قدس سپاه پاسداران به سوریه اعزام شدند.
ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ این گروه را به دلیل حمایت از تروریسم در فهرست تحریم‌های خود قرار داده است.
پیش از این، صمد رضایی، یکی از فرماندهان فاطمیون اعلام کرده بود که در طول جنگ سوریه در مجموع ۸۰ هزار نفر از اتباع افغان در قالب لشکر فاطمیون به سوریه اعزام شدند.
همچنین دی‌ماه ۹۶، زهیر مهاجر، مسئول فرهنگی لشکر فاطمیون، اعلام کرد که بیش از دو هزار نفر از اعضای این لشکر در جنک سوریه کشته و هشت هزار نفر از آن‌ها نیز زخمی شده‌اند.
انتشار این آمار با واکنش دولت افغانستان مواجه شد و سخنگوی دفتر ریاست‌جمهوری افغانستان گفت: «نباید خون فرزندان این وطن برای اهداف بیگانگان در کشورهای دیگر ریخته شود».
آقای ظریف اما در گفت‌وگو با تلویزیون طلوع‌نیوز، تعداد اعضای لشکر فاطمیون را پنج هزار نفر برآورد کرده و گفته است که دو هزار نفر از آن‌ها در سوریه حضور دارند.
وزیر امور خارجه ایران همچنین گفته است اگر دولت افغانستان تمایل داشته باشد، لشکر فاطمیون «بهترین نیرو» برای کمک به این دولت در «مبارزه با داعش» هستند و «تحت فرماندهی دولت افغانستان» قرار بگیرند.
این بخش از اظهارات آقای ظریف در افغانستان با واکنش منفی مواجه شده است.
وب‌سایت عرب‌نیوز در گزارشی به نقل از دو تحلیل‌گر افغان نوشته است این پیشنهاد می‌تواند منجر به افزایش «خشونت‌های فرقه‌ای» منجر شود و مردم افغانستان مایل نیستند این کشور به سوریه یا عراق دیگر تبدیل شود.
حکومت ایران از این الگو برای وارد کردن گروه شبه‌نظامی حشدالشعبی در ساختار سیاسی و نظامی و امنیتی عراق استفاده کرده است.
گروه فاطمیون مردادماه امسال اولین «همایش بین‌المللی» خود را در مشهد برگزار کرد. در این همایش که اعضای این گروه با پرچم‌های فاطمیون که شبیه پرچم حزب‌الله لبنان است، حضور داشتند، اعلام شد که این گروه شبه‌نظامی تا «نابود» کردن اسرائیل و ایجاد «تمدن نوین اسلامی» به کار خود ادامه می‌دهد.
از سال ۹۳ تاکنون گزارش‌های متعددی درباره اعزام اجباری افغان‌های مقیم ایران به جنگ سوریه و همچنین اعزام به جنگ در ازای اجازه اقامت در ایران و وعده کمک‌های مالی ماهیانه که به ۹۰۰ دلار در ماه می‌رسید، منتشر شده است.
مصطفی، پناهجوی افغان که از ایران به سوئد فرار کرد و پناهنده شد، مهرماه سال ۹۸ در گفت‌وگو با رادیو فردا توضیح داد که در ایران پس از بازداشت به یک اردوگاه برده شد و در آن‌جا به آن‌ها اعلام شد که «یا می‌روید سوریه می‌جنگید که در این صورت به شما پول و اقامت و شناسنامه ایرانی می‌دهیم یا این که باید برگردید افغانستان».
سازمان دیده‌بان حقوق بشر نیز مهرماه ۹۶ در گزارشی فاش ساخت کودکان افغان که گاهی حتی ۱۴ سال بیش ندارند در لشکر فاطمیون به کار گرفته می‌شوند تا کنار نیروهای ایرانی در سوریه بجنگند.
قوانین بین‌المللی اعزام افراد کمتر از ۱۵ سال به جبهه را جنایت جنگی می‌‌داند.
وزارت خارجه آمریکا نیز به تازگی با اشاره به گزارش‌های منتشره درباره مرگ افغان‌های ۱۴ ساله در جنگ سوریه، نوشت که سپاه پاسداران این «جنگجویان بیگانه را برای افزایش نفوذ خود در خارج از کشور استخدام می‌کند».
حکومت ایران در دو سال گذشته و با کاهش تنش‌ها در سوریه، اقدام به برنامه‌ریزی برای استفاده از این نیروها در جهت پیشبرد برنامه‌های خود در افغانستان کرده است.
خبرگزاری آسوشیتدپرس فروردین امسال در گزارشی به نقل از یک مقام ارشد در وزارت کشور افغانستان نوشت جمهوری اسلامی در حال کمک به جنگجویان سابق لشکر فاطمیون است که در کابل و منطقه شیعه‌نشین بامیان سکونت دارند.
به گفته این مقام افغان، مقام‌های ایرانی به اعضای فاطمیون که به افغانستان بازگشته‌اند «سلاح و پول می‌دهند و در حال ایجاد ساختاری هستند که بتوان آن‌ها را، در صورت نیاز، دوباره به سرعت بسیج کرد».
این خبرگزاری همچنین از قول برخی از اعضای لشکر فاطمیون که اکنون به افغانستان بازگشته بودند، نوشت که بسیاری از مردم افغانستان این افراد را «خائن و تروریست» لقب می‌دهند و این افراد با بازداشت‌های فراقانونی مواجه می‌شوند.
از مصاحبه‌های این خبرگزاری چنین بر می‌آید که بازگشتگان از جنگ سوریه در افغانستان با بدرفتاری مردم مواجه می‌شوند و از ترس کشته شدن توسط نیروهای داعشی حاضر در افغانستان سعی در مخفی ماندن هویت خود می‌کنند.
