محمد جواد ظریف، وزیر خارجه سابق ایران، روز سهشنبه ۱۶ خرداد در شبکه اجتماعی کلاب هاوس توضیحاتی در خصوص «ناگفتههای» مذاکرات توافق هستهای ایران، موسوم به برجام، ارائه کرد.
این برنامه به دعوت مجید تفرشی برگزار شد و در جریان آن که بیش از پنج ساعت طول کشید در مجموع بیش از ۴۰ هزار نفر وارد این اتاق شدند.
محمد جواد ظریف در این برنامه تلاش کرد تا به انتقادات از رویکرد سیاست خارجی دولت حسن روحانی و کارنامه دوران وزارت خارجه خود پاسخ دهد.
او در پاسخ به پرسشی درباره رویکرد جمهوری اسلامی در قبال انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا گفت، من پیشنهادی داشتم که بین فاصله زمانی انتخاب ترامپ تا ورود به کاخ سفید دست به اقدامی [مانند عربستان] بزنیم. اما نظر من غالب نشد.
محمد جواد ظریف به اعزام عادل الجبیر، وزیر خارجه وقت عربستان به واشینگتن اشاره کرد و گفت که ریاض به دلیل اظهارات دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی نگران بود و به همین خاطر عادل الجبیر دو هفته در آمریکا بود و توانست دست به اقداماتی بزند.
آقای ظریف همچنین گفت در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ طرحهایی را برای حل مناقشه بین ایران و آمریکا قبل از خروج این کشور از برجام ارائه کرده بود.
او مدعی شد که در این زمینه با امانوئل مکرون، رئیس جمهوری فرانسه، و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه صحبت کرده بود.
محمد جواد ظریف گفت که طرحی را به ولادیمیر پوتین ارائه کرده و از او خواسته بود تا آن را مستقیما در اختیار دونالد ترامپ قرار دهد و اجازه ندهد که مایک پومپئو، وزیر خارجه وقت آمریکا در این موضوع دخالت کند٬ چرا که او اجازه نخواهد داد چنین طرحی به سرانجام برسد و بنابراین بهتر است دونالد ترامپ افراد دیگری را مسئول این کار بکند.
او گفت: ولادیمیر پوتین با دونالد ترامپ در این زمینه صحبت کرد. من معتقدم این طرح می توانست اتفاق بیفتد اما به دلیل دخالت مایک پومپئو به نتیجه نرسید.
ظریف در پاسخ به این پرسش که چه کسانی در دولت دونالد ترامپ تمایل به حل مساله ایران از طریق مذاکره داشتند، گفت: « استیون منوچین و جرد کوشنر. البته این دو نفر مجبور خواهند شد بیایند و حرف مرا تکذیب کنند.»
جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشد دونالد ترامپ و استیون منوچین، وزیر خزانهداری در دولت سابق آمریکا بود.
وزیر خارجه سابق جمهوری اسلامی در ادامه به مذاکرات خود با امانوئل مکرون اشاره کرد و گفت: «ترامپ می خواست من را در فرانسه ببیند، اما من اجازه ملاقات نداشتم.»
او اضافه کرد: «یکی از سناتورهای نزدیک به دونالد ترامپ، در سفری به نیویورک به سراغ من آمد و گفت آقای ترامپ برای حضور در کاخ سفید از شما دعوت کرده. این مسئله را به تهران منتقل کردم و گفتم در صورت عدم موفقیت مجازات را میپذیرم. اما پیام به مراحل عالی نرسید و در سطوح پایین رد شد.»
دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ آمریکا را از توافق هستهای «برنامه جامع اقدام مشترک»٬ موسوم به برجام٬ خارج کرد و در چارچوب «راهبرد فشار حداکثری» برای دستیابی به توافق جدیدی با ایران، تحریمهای گستردهای علیه تهران اعمال کرد.
جمهوری اسلامی ایران نیز از آن زمان٬ با عدول از تعهداتش در چارچوب برجام٬ فعالیت هستهای خود را گسترش داده است.
ایران در «محور شرارات»
محمد جواد ظریف در ادامه به همکاری ایران با آمریکا در سال ۲۰۰۱ در افغانستان اشاره کرد و گفت٬ «دلیل این که جورج بوش ایران را در "محور شرارات" قرار داد چه بود؟ در ژانویه ۲۰۰۲، دو هفته قبل از سخنرانی جورج بوش، یک کشتی حامل سلاح برای [یاسر] عرفات در کرانه باختری توسط اسرائیل کشف شد؛ این کشتی کارن ای نام داشت و مدعی شدند که برای ایران است؛ این واقعه باعث امنیتی سازی مجددی از سوی اسرائیل شد.»
او در ادامه به «نقش اسرائیل» در ترغیب جورج بوش به این کار اشاره کرد.
حضور در کلاب هاوس
محمد جواد ظریف در بخش دیگری از اظهارات خود در پاسخ به پرسشی در خصوص دلایل حضور در این برنامه کلاب هاوس گفت: «خودم انتخاب کردم که در کلابهاوس صحبت کنم، اما با توجه به پوشش برنامه در رسانهها و انتشار آنلاين گفتههایم، باید بگویم: خدا به من رحم کند.»
او اضافه کرد: «من با کسی صحبت نمیکنم و اطلاعاتی از جایی ندارم و نمیخواهم برای کاری زمینهسازی بکنم. حضور در کلاب هاوس کاملا تصادفی است و طرحی برای حمایت یا مخالفت با کسی ندارم.»
زندانیان سیاسی
ظریف در پاسخ به یکی از کاربران که یادآوری کرد در زمان وزارت خارجه در نشستی گفته بود «زندان سیاسی در ایران نداریم؟» اظهار داشت: «من موافق محاکمات در ایران نیستم، ولی افراد در ایران نه به جرم سیاسی بلکه به جرم امنیتی محاکمه میشوند. »
او در پاسخ به این پرسش که چرا در جریان آزادی سازی گروگانهای آمریکایی در سال ۱۳۹۵ سیامک نمازی آزاد نشد؟ گفت: «از آنهایی که سیامک نمازی را در اختیار دارند، بپرسند.»
سیامک نمازی، بازرگان دو تابعیتی، که چهار ماه پس از دستیابی ایران و قدرتهای جهانی به برجام در دولت حسن روحانی در سال ۲۰۱۵ به دست سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شد، کماکان در ایران زندانی است.
هواپیمای اوکراینی
در بخشی از این برنامه از محمد جواد ظریف در خصوص فایل صوتی درباره سرنگونی هواپیما مسافربری اوکراینی پرسیده شد.
او در پاسخ به این پرسش که شما در فایل این صوتی گفتید میخواستید به آنها «راه علاج نشان بدهید» گفت: «اولا من حاضر نشدم بهرغم اصرار دوستان اعلام کنم این هواپیما در اثر نقص فنی سقوط کرده است. اصرار کردم واقعیت را باید به جهان گفت. فردی در این جلسه به من توهین کرد و گفت تو مرعوبی. اما من مقاومت کردم. علاجی که من مطرح کردم چی بود. کاری که نکردم. حاصر نبودم در روز جمعه بگویم هواپیما نقص فنی داشته این همان علاجی است که دوستان در نظر داشتند. من فردا از همه عذرخواهی کردم و گفتم مسببان باید محاکمه بشوند. توییت من وجود دارد.»
اشاره این پرسش به یک فایل صوتی است که در بهمن ۱۳۹۹ منتشر شد. صدایی منسوب به محمد جواد ظریف در این فایل صوتی میگوید، «هزاران امکان» در توضیح چگونگی سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی وجود دارد از جمله این که دو یا سه «نفوذی» این کار را انجام داده باشند، «سناریویی که بعید نیست.»
صدای منسوب به محمد جواد ظریف ادامه داده بود که حکومت و نظامیان ایران هرگز اجازه نخواهند داد حقیقت روشن شود.
این صدا در ادامه به فارسی تصریح کرده است، دلیل این که اجازه افشای حقیقت داده نمیشود این است که چنین اقدامی باعث باز شدن «برخی درها به سوی سیستم دفاعی کشور» خواهد شد که به «نفع کشور نیست.»
سپاه پاسداران بامداد ۱۸ دی یک فروند هواپیمای مسافربری اوکراینی به شماره پرواز پیاس ۷۵۲ را که در حال اوج گرفتن از فرودگاه امام تهران بود، با شلیک دستکم دو فروند موشک سرنگون کرد که تمام ۱۷۶ سرنشین آن جان باختند.
سپاه پاسداران بعد از چند روز پنهانکاری، نهایتا تحت فشار جامعه جهانی اقرار کرد که این هواپیما با موشکهای سپاه ساقط شده است، اما علت آن را «خطای انسانی» اعلام کرد.