وزیر خارجه ایران در واکنش به اظهارات همتای آمریکایی خود مبنی بر ضرورت کاهش «نفوذ» ایران در عراق، گفت که مایک پومپئو حق «دخالت» در روابط دوجانبه تهران و بغداد را ندارد و تاریخ روابط دو کشور قدیمی‌تر از شکل‌گیری آمریکا است.
محمدجواد ظریف در روزهای گذشته سفری به عراق داشت و با شمار زیادی از مقام‌های کنونی و پیشین عراق دیدار و گفت‌و‌گو کرد.
سفر وزیر خارجه ایران به عراق، پنج روز پس از سفر مایک پومپئو، همتای آمریکایی وی به این کشور انجام شد.
پومپئو پیش از سفر به عراق و دیدار با چند مقام عراقی از جمله رئیس مجلس این کشور، در تبیین سیاست خارجه آمریکا در سخنرانی‌اش در قاهره گفته بود که «ما به عراق کمک کردیم تا از نفوذ ایران بکاهد و این روند ادامه خواهد یافت.»
وی که به طور غیرمنتظره به عراق سفر کرده بود، به مقام‌های عراقی گفت: «مقابله با ایران یک مسئله واقعی و مهم است.»
وی پیش از آن نیز گفته بود که ریشه چالش‌ها در مورد افراطی‌گری حوثی‌های یمن، حزب‌الله لبنان، شبه‌نظامیان شیعه در عراق و سوریه که از حمایت ایران برخوردار هستند، به «طبیعت انقلابی حکومت ایران و اقدامات آنها در خارج» بازمی‌گردد.
او در بخشی از سخنان خود این اقدامات را «استراتژی پنج پایتخت» نامیده بود که به نظر می‌رسد منظور وی، نفوذ جمهوری اسلامی در چهار کشور منطقه به اضافه حکومت بر تهران باشد.
ظریف نیز در واکنش گفت: «ایشان هیچ حقی ندارند که در مسائل ایران و عراق دخالت کنند. ایران و عراق پیش از این‌که کشور آمریکا شکل بگیرد با یکدیگر رابطه داشتند و الان نیز این رابطه ادامه یافته است.»
وی همچنین رابطه ایران و عراق را «غیرتصنعی» توصیف کرد و افزود به همین دلیل، ضرورتی نداشت که سفر وی برخلاف شماری از مقام‌های آمریکایی به این کشور، «مخفیانه» انجام شود.
وزیر امور خارجه ایران، آینده روابط اقتصادی و سیاسی تهران و بغداد را نیز «بسیار درخشان» دانست و درباره سفر خود به عراق نیز گفت که این سفر که «یکی از طولانی‌ترین سفرهای کاری من بوده است، بسیار خوب بود و جلسات قابل قبولی را با مسئولان عراقی داشتیم.»
یک روز پس از سفر پمپئو به عراق، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت ایران نیز به عراق رفته بود که به گفته ثامر غضبان، وزیر نفت عراق، مذاکرات طرفین برای توسعه مشترک میادین مرزی به نتیجه نرسید.
ایران و عراق همچنین ماه‌ها پیش توافق کرده بودند که بخشی از نفت منطقه کرکوک به ایران تحویل داده شود و معادل آن، ایران در خلیج فارس نفت تحویل عراق دهد، اما تحریم‌های آمریکا این موضوع را منتفی کرده است.
ایران در عین حال گاز به عراق صادر می‌کند و آمریکا تنها تا بهار سال آینده به عراق اجازه داده از ایران گاز بخرد.
دولت ترامپ از دولت عراق خواسته است وابستگی خود به واردات گاز و برق از ایران را قطع کند، اما وزیر انرژی عراق گفته برای افزایش تولید داخلی گاز و قطع واردات از ایران، دو سال زمان نیاز دارد.
ایران و عراق دو کشور دارای اکثریت جمعیت شیعی‌مذهب در منطقه خاورمیانه، روابط تاریخی دیرینه‌ای با یکدیگر دارند و پس از سقوط صدام حسین، نفوذ ایران در عراق افزایش قابل توجهی یافته است.
به نوشته آسوشیتدپرس، تلاش برای خنثی کردن روابط ایران و گروه‌های سیاسی، دینی، اقتصادی و نظامی در عراق کار آسانی نیست و حتی ممکن است خطراتی را در پی داشته باشد.
با این حال به تازگی حشمت‌الله فلاحت‌پیشه، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس ایران دربارهٔ از بین رفتن جایگاه اقتصادی ایران در عراق و جایگزین شدن ترکیه و عربستان به جای ایران در آن کشور، هشدار داده بود.
