پاسخ فرمانده انتظامی استان زنجان به سوالی درباره روند رسیدگی به پرونده «آزار جنسی» دختر دانشآموز ۹ سالهای در یکی از روستاهای زنجان بسیار کوتاه است؛ اطلاعرسانی در مورد این نوع پروندههای حساس باید با «شیب ملایم» صورت بگیرد.
علیرضا صالحی گفته این پرونده با «شیب مناسب» در مراجع قضایی در حال بررسی است و «شیب» اطلاعرسانی هم باید به گونهای باشد که موجب «تشویش اذهان عمومی» نشود.
این یکی از معدود واکنشهای رسمی به انتشار خبر «آزار و اذیت جنسی» دختری به نام «ندا» است که برای نخستین بار روزنامه محلی مردم نو در زنجان از آن پرده برداشته بود، رخدادی که عامل آن «معلم مدرسه ۲۲ بهمن روستای قرهمحمد» عنوان شده است.
متهم همزمان معلم و مدير تنها مدرسه این روستا است که ۱۳ دانشآموز دارد؛ ۱۱ دانشآموز پسر و ۲ دانشآموز دختر.
آنطور که دایی «ندا» به این روزنامه محلی گفته «این آزار و اذیت مدتها بوده که از سوی نامعلم مدرسه به دخترک بینوا وارد میشده است، اما روز هشتم اسفند بغض ترکخورده ندا نیت شوم نامعلم را افشا میکند.»
مردم نو نوشته «ندا مدتها توسط این شخص تحت آزار و اذیت جسمی و روانی بوده اما از ترس تهدیدها و آبروریزیهای احتمالی لب به سخن نمیگشوده است.»
مادر ندا هم گفته دخترش مدتها بود که «تمایلی به رفتن به مدرسه نداشت، هر روز صبح به بهانهای از رفتن به مدرسه طفره میرفت و من او را با کتک روانه مدرسه میکردم.»
دایی ندا افزوده وقتی مادر این دانشآموز٬ وی و پدر دختر را در جریان میگذارد، آنها نیز موضوع را پاسگاه منطقه اطلاع میدهند و در نهایت پس از اخذ استعلام از پزشکی قانونی٬ دستور بازداشت معلم مدرسه صادر میشود.
در حالی که دایی ندا از آزادی متهم ۳۶ ساله به قید ضمانت و بازگشت وی به روستا و «مسخره کردن» این خانواده خبر میدهد٬ فرمانده انتظامی استان زنجان گفته پلیس «وظیفه خود در بازداشت متهم و تحویل وی به مراجع قضایی» را انجام داده و مردم باید منتظر «اطلاعرسانی دستگاه قضا» در این مورد باشند.
پیش از این نیز روابط عمومی آموزش و پرورش استان زنجان در واکنش به این گزارش اعلام کرده بود که از روزنامه مردم نو شکایت خواهد کرد.
به گفته این روابط عمومی٬ شکایت خانواده ندا از معلم یادشده با «جدیت» پیگیری شده و «انتشار اخبار در خصوص پروندهای که در مرحله تحقیقات مقدماتی» است، موجب «تشویش اذهان عمومی و تضعیف جایگاه معلم و دستگاههای امنیتی و انتظامی» است.
برخلاف مسئولان محلی استان زنجان که به نظر میرسد محدود کردن اطلاعرسانی به بهانه «تشویش اذهان عمومی» برای آنها از اولویت بیشتری برخوردار است٬ علیرضا جماعتلو٬ سردبیر روزنامه محلی «مردم نو» نوشته به سرانجام نرسیدن پرونده از اسفندماه سال ۹۴ تاکنون موجب شده که وی بر اساس خواست خانواده ندا تصمیم به «رسانهای» کردن ماجرا بگیرد.
آقای جماعتلو نوشته، ندا دانشآموزی بود که میخواست «پزشک» شود٬ اما حالا او و خانوادهاش قصد ترک روستا به جایی را دارند که «کسی آنها را نشناسد».
وی ترک روستا از سوی خانواده ندا را «پاککردن صورت مسئله»٬ «از دسترفتن آبروی دختری که در بهوجود آمدن وضع موجود مقصر نیست» و «قسر در رفتن مقصر اصلی» عنوان کرده است.
ایستادن مقابل روندی که به «بازنده شدن و قربانی شدن دوباره قربانی و شکست شاکی» میانجامد٬ از دلایل انتشار این خبر در روزنامه مردم نو اعلام شده است.
خبر «آزار و اذیت جنسی» ندا از سوی معلم مدرسهاش اندکی پس از خبر تجاوز و قتل ستایش قریشی دختر شش ساله افغان مقیم ایران از سوی یک پسر ۱۷ ساله منتشر میشود.
قتل ستایش و طرح موضوع احتمال رابطه میان این قتل و ملیت قربانی٬ بازتابهای فراوانی در فضای سیاسی اجتماعی ایران داشت و موجب رسیدگی سریع به پرونده وی شد.
هنوز مشخص نیست که آیا متهم به آزار جنسی ندا دارای سوءسابقه در این زمینه بوده یا خیر٬ اما از آنجا که جرمشناسان معتقدند سوءسابقه فرد متجاوز یا ترس شدید از دستگیری و مجازات و نیز قدرت ذهنی و کلامی کودک مورد آزار٬ احتمال قتل قربانی را افزایش میدهد٬ این پرونده نیز میتوانست منتهی به یک قتل شود.
با آن که در ایران هیچ آمار رسمی ثبت شدهای مبنی بر آزار جنسی کودکان و نوجوانان وجود ندارد٬ اما پیش از این از جمله سال ۹۳ نیز آزار و اذیت جنسی چند کودک در مدرسهای در غرب تهران از سوی ناظم مدرسه برای مدتی خبرساز شده بود.
فقدان آموزش به کودکان در مدارس و خانوادهها درباره چگونگی برخورد با سوءاستفاده جنسی٬ پنهانکاری خانوادهها از ترس آبرو و نبود نظارت درست و شفاف بر روابط خردسالان و بزرگسالان در ایران٬ از جمله مواردی است که موجب آسیبدیدن کودکان نه تنها در مدارس٬ بلکه در خانوادهها٬ باشگاههای ورزشی و غیره میشود.
روانشناسان میگویند کسانی که کودکان و نوجوانان را آزار جنسی میدهند معمولا نسبت به آنها در مقام بالاتری قرار دارند و با استفاده از این فرصت و موقعیت٬ کودک را وارد فعالیت جنسی میکنند.
آزاردهندگان در بیشتر موارد افرادی هستند که بهطور روزمره به کودک دسترسی دارند و برخلاف سایر جرائم، میتوانند افرادی خوشنام و در ظاهر موجه باشند و کسی گمان بد به آنها نبرد.
بر اساس تحقیقات٬ کودکان و نوجوانانی که مورد آزار جنسی قرار گرفتهاند، دچار اختلالات روانی و رفتاری کوتاه مدت و یا دراز مـدت همچون افـسردگـی، اضطـراب، احساس گناه، ترس، اختلالات جنسی و گوشهگیری میشوند.
در پرونده ندا٬ با آنکه وی مدتها آزاردیدن را از خانواده پنهان میکرده٬ اما پیگیری خانواده و در میان گذاشتن موضوع با رسانهها میتواند از جمله نقاط مثبت این اتفاق تلقی شود.
اهمیت این ماجرا از آن رو است که بر اساس قوانین ایران٬ تنها والدین کودک میتوانند در زمینه آزار و اذیت جنسی فرزندشان دست به اقدام قانونی بزنند و فعالان حقوق کودک قادر نیستند به صورت خصوصی در این زمینه اقدامی قانونی انجام دهند.