عمادالدین باقی رئیس انجمن دفاع از حقوق زندانیان در نامه ای سرگشاده به رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی و کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی با استناد به قانون اساسی جمهوری اسلامی و مباحث شرعی خواستار جلوگیری از به اجرا گذاشته شدن مجازات اعدام در ایران شد. در آغاز مصاحبه با رادیو فردا، آقای باقی روزنامه نگار پیگیر قتل های زنجیره ای که پیشتر از جمله به اتهام نوشتن مقاله ای در انتقاد به مجازات اعدام و قصاص حدود سه سال زندانی شده است، از انگیزه خود برای نوشتن این نامه می گوید: در یک سال اخیر، روند صدور احکام برای مجازات اعدام سیر صعودی داشته و دلیل دوم هم بی تفاوتی عجیبی بود که به شدت جامعه تحت تاثیر بحث های سیاسی و هسته ای و انتخاباتی و غیره است. آقای باقی می گوید: مطالعات بیشتری که بخصوص در زندان کردم، باعث شد در عقیده قبلیم که به خاطر آن راهی زندان شدم، راسختر شوم. عمادالدین باقی رئیس انجمن دفاع از حقوق زندانیان در نامه ای سرگشاده به رئیس قوه قضاییه جمهوری اسلامی و کمیسیون قضایی مجلس شورای اسلامی با استناد به قانون اساسی جمهوری اسلامی و مباحث شرعی خواستار جلوگیری از به اجرا گذاشته شدن مجازات اعدام در ایران شد. در آغاز مصاحبه با رادیو فردا، آقای باقی روزنامه نگار پیگیر قتل های زنجیره ای که پیشتر از جمله به اتهام نوشتن مقاله ای در انتقاد به مجازات اعدام و قصاص حدود سه سال زندانی شده است، از انگیزه خود برای نوشتن این نامه می گوید:
عمادالدین باقی: در یک سال اخیر، روند صدور احکام برای مجازات اعدام سیر صعودی داشته. دلیل دوم هم بی تفاوتی عجیبی بود که به شدت جامعه تحت تاثیر بحث های سیاسی و هسته ای و انتخاباتی و غیره است و خیلی عادی شده که هر روز در روزنامه ها بخوانند فردی محکوم به اعدام شده یا حکم اعدامش اجرا شده. برخی از خانواده های زندانیانی که زندانیشان الان زیر حکم اعدام است و تماس دارند و می خواهند ما یا انجمن کمکی کنیم، نگرانی هایشان وقتی به ما منتقل می شود، این انگیزه را تقویت می کند که موضع گیری شود.
امیر مصدق کاتوزیان (رادیو فردا): در نامه تان اشاره کردید که هفته پیش پس از اعدام ده تن در زندان اوین، سرپرست دادسرای جنایی تهران از این که به علت خواست اولیای دم، قوه قضاییه مجبور به اجرای حکم شده، ابراز تاسف کرده و معاون دادستان هم از توصیه مداوم قوه قضاییه به اولیای دم به عفو مجرمین سخن به میان آورده. اما چطور با وجود این، زمینه لغو مجازات اعدام یا تبدیل حکم پیدا نمی شود؟
عمادالدین باقی: علت اصلی این است که اکثر این موارد از نوع مجازات قصاص است. در قصاص شاکی خصوصی وجود دارد. یعنی طرفش حکومت نیست و بدون رضایت آنها حکومت راسا نمی تواند هیچ کاری کند. یک مخمصه ای است که برای همه، حتی خود قوه قضاییه وجود دارد، مساله شاکی خصوصی است. من درواقع خواستم نشان دهم بن بست کاملی وجود ندارد. قوه قضاییه و هم مقننه تصور می کنند درباره قصاص از آنجایی که نص صریح قرآن است و نمی شود آن را نادیده گرفت، ناگزیر می دانند خودشان را که این حکم را اجرا کنند. اما واقعیت این است که مجازات اعدام دو دسته هستند. یک دسته هستند که حکومت آنها را وضع کرده، بنابراین می تواند بدون هیچ بحثی کاملا لغوشان کند و جایگزین کند.
ا . م . ک: این درباره احکام اعدام. درباره قصاص چی؟
عمادالدین باقی: درباره قصاص، از آنجایی که این یک حق خصوصی است، در خود قرآن هم این راه پیش بینی شده. یعنی راه تبدیل مجازات به جریمه مالی یا حتی حبس، هیچ منافاتی با شریعت ندارد و بنابراین در خیلی از موارد می شود با اتخاذ ساز و کارهایی برای محدود کردن مجازات اعدام و محدود کردن اولیای دم، تا آنجا که ممکن است محدود کند و سپس روش هایی برای تبدیل این مجازات پیش بگیرد. می شود با اجتهاد نو و نوآوری های فقهی که کاملا مبتنی بر دلایل قرآنی هم باشند و با یک قانونگذاری تا حد زیادی این مشکل را حل کرد.
ا . م . ک: آخرین باری که مقاله ای نوشتید در انتقاد به مجازات اعدام و قصاص در روزنامه نشاط، آن روزنامه توقیف شد و شما هم از جمله به علت نوشتن همان مقاله زندانی شدید؟ چطور فکر می کنید زمینه ای وجود دارد که خواست شما از رئیس قوه قضاییه و کمیسیون قضایی مجلس عملی شود؟
عمادالدین باقی: آن حکم مبنای شرعی و قانونی نداشت. مطالعات بیشتری که بخصوص در زندان کردم، در آن عقیده قبلیم راسختر شدم و اخیرا هم وقتی آقای سیدمحمد خاتمی رئیس جمهوری سابق را در یک جلسه خصوصی دیدم و صحبتی با هم داشتیم، ایشان هم می گفتند وقتی آن مقاله نوشته شد، چون راه حل نشان می داد و از موضع خیرخواهی و اصلاحی و از منظر دینی هم نوشته شده بود، جمهوری اسلامی باید به آن مقاله جایزه می داد، نباید به خاطر آن مجازات و زندان می رفتید. این دیدگاه چه در قوه قضاییه و چه مجلس، حکومت، در بین علمای قم وجود دارد و زمینه هست و مطمئنا اگر به این بحث ها دامن زده شود، نه حتی در درازمدت، در میان مدت نتیجه مثبت خواهد داشت.
