بامداد یکشنبه سی‌ام شهریور، آمریکا اعلام کرد که با فعال شدن مکانیسم ماشه همه تحریم‌های بین‌المللی بر مبنای قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد بازخواهند گشت. تحریم‌هایی که حوزه‌ها و عرصه‌هایی چون هسته‌ای، موشکی، بانکی، کشتیرانی و تجارت را در بر می‌گیرد.
این روند البته از نگرانی واشینگتن در مورد انقضای تحریم تسلیحاتی ایران بر مبنای قطعنامه ۲۲۳۱ آغاز شد.
در این باره به سراغ مورگان اورتگاس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، رفته‌ایم و از او درباره دلایل تصمیم ایالات متحده به فعال‌سازی مکانیسم ماشه و نیز اختلاف نظرهای متحدان اروپایی ایالات متحده در این باره جویا شده‌ایم.
می‌خواهم چند هفته به عقب برگردم و از شما به عنوان سؤال اول بپرسم که آیا این انقضای تحریم تسلیحاتی بود که آمریکا را بر آن داشت تا مکانیسم ماشه را فعال کند؟
خب باید بگویم که تحریم تسلیحاتی بخشی از یک تلاش بزرگتری بود که رژیم ایران در سال اخیر آغاز کرده بود که به نظر ما نگران‌کننده بوده است.
اما مسلماً ما می‌دانستیم که این تاریخ در اکتبر که تحریم تسلیحاتی بر مبنای برجام به پایان می‌رسید، مشکلی بزرگ برای آمریکا و البته صادقانه بگویم، برای دنیا بود. هیچ کشوری وجود ندارد که واقع‌بینانه بتواند بگوید که رژیم در تهران که بزرگترین حامی تروریسم در دنیاست باید به تسلیحات متعارف دسترسی داشته باشد. تسلیحاتی مثل تانک، هواپیما و همه آنچه که با رفع تحریم تسلیحاتی به آن دست می‌یافت.
این مطمئناً یک انگیزه بود که ما به مکانیزم ماشه بیاندیشیم اما در طول سال گذشته رژیم به صورت عمومی گفته است که به برجام پایبند نخواهد بود، بیشتر از محدودیت‌ها غنی‌سازی خواهد کرد و رژیم اینها را آشکارا گفته چون این بخشی از تلاش آنها برای باج‌گیری هسته‌ای است تا آنچه می‌خواهند را از دنیا بگیرند.
اگر اجازه دهید، موضوع توافق اتمی را کنار بگذاریم چون ایالات متحده از این توافق بیش از دو سال پیش خارج شده است. بعد از اینکه امروز در وزارت خارجه اعلام شده که تحریم‌های متعددی علیه ایران اعمال شده و یک فرمان اجرایی توسط رئیس‌جمهور ایالات متحده در زمینه نقض تحریم تسلیحاتی امضا شده، این سؤال مطرح شده که چرا ایالات متحده از اساس این اقدام را نکرد و به سراغ مکانیسم ماشه رفت؟
به نظرم سؤال این است که چرا ما هم به سراغ مکانیزم ماشه رفتیم و هم فرمان اجرایی صادر شد؟ ما فکر می‌کنیم این مهم بود که بر مبنای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، این مکانیزم ماشه فعال شود.
یکی از دلایلی که به مردم آمریکا گفته شود باید موافق برجام باشند این بود که دولت قبلی مشخصاً گفته بود که ما می‌توانیم تحریم ها را بر مبنای ۲۲۳۱ هر زمان که فکر کنیم ایران به تعهداتش در توافق پایبند نیست بازگردانیم.
مشخص است که ایران پایبند نیست و این را گفته است. در نتیجه مهم است که هر دو اقدام انجام شود تا آن تحریم‌هایی که مرتبط با فعالیت‌های هسته‌ای و موشکی هستند، که خیلی از آنها با مجوز تعلیق شده بودند، و آمریکا آنها را برگردانده، مهم است که شرکت‌ها در اروپا، روسیه و چین بدانند که از نظر آمریکا این تحریم‌ها با مکانیسم ماشه بازگشته‌اند، و در نتیجه آنها از مشارکت در فعالیت‌های هسته‌ای و تولید موشک ایران منع شده‌اند.
آشکارا تفاسیر مختلفی درباره آنچه رخ داده وجود دارد. اروپایی‌ها، روسیه و چین، برداشت کاملاً متفاوتی از آنچه رخ داده دارند. اما سه کشور اروپایی هم نگران انقضای تحریم تسلیحاتی هستند، در این‌باره صحبت کرده‌اند و با ایران هم در تماس هستند. اگر این کشورها بتوانند با روسیه و چین به نوعی از مصالحه برای تمدید تحریم تسلیحاتی دست یابند، آیا آمریکا حاضر است که از این اقدام‌های روزهای اخیرش در زمینه مکانیزم ماشه عقب‌نشینی کند؟
خیر. رئیس‌جمهور دونالد ترامپ امروز یک فرمان اجرایی در زمینه تصمیمات امروز امضا کرده و این فرمان اجرایی پابرجاست. ببینید ما می‌دانیم که روسیه و چین، چقدر تمایل دارند که به ایران سلاح بفروشند چون آنها تعهدات اخلاقی که ما در زمینه ارسال این تسلیحات داریم را ندارند. آشکار است که این برای متحدان ما در منطقه خاورمیانه بسیار نگران‌کننده است؛ کشورهای عرب حاشیه خلیج و همچنین اسرائیل که در معرض خصومت‌های ایران هستند. برای همه بسیار نگران‌کننده خواهد بود که ایران آزادانه به این سلاح‌ها دست پیدا کند.
ما می‌دانیم که ایران مسئول بمباران تأسیسات نفتی عربستان سعودی است. آنها شبه‌نظامیان و شورشیانشان را و گروه‌های تروریستی در منطقه را مسلح می‌کنند تا به سفارت آمریکا در بغداد و منافع آمریکا و متحدانش حمله کنند.
در نتیجه می‌دانیم که آنها این توانایی را دارند. در نتیجه فکر نمی‌کنم اصلاً شرایط وجود داشته باشد که ایران، رژیم در ایران، بتواند به تسلیحات متعارف بیشتری دست پیدا کند. هیچ‌کس نمی‌تواند منطق مشروعی در این زمینه ارائه دهد که این یک رفتار مسئولانه است.
اما آمریکا چگونه می‌خواهد به اختلاف‌نظر با اروپا بپردازد و برای آن راه‌حلی پیدا کند؟
فکر می‌کنم ما از زمان ترک برجام با اروپا توافق نظر نداشتیم. این بسیار آشکار است و باید روشن درباره آن صحبت کرد. ما اختلاف‌نظرهای اساسی داشتیم و البته رویکرد اروپایی‌ها هم حساب‌شده بوده و رویکرد خود را اعلام کرده‌اند.
اما شرکت‌های اروپایی باید بدانند که اگر درگیر فعالیت‌هایی که در زمینه توانایی هسته‌ای یا موشکی ایران باشد بشوند، یا هر کسی که بخواهد سلاح‌های متعارف به جمهوری اسلامی ایران بفروشد توسط ایالات متحده آمریکا تحریم خواهد شد. این هم اکنون قانون این کشور است.
خانم اورتگاس به عنوان سؤال آخر می‌خواستم درباره صحبت‌های این هفته‌های آقای ترامپ بپرسم که می‌‌گوید تهران باید صبر کند تا بعد از انتخابات با او به یک توافق دست پیدا کند که به گفته او برای اقتصاد ایران هم خوب خواهد بود. آیا امریکا برای دستیابی به چنین توافقی نقشه راه مشخصی دارد؟
راستش نقشه راه ما کاملاً روشن است. این همان نقشه راهی است که ما در دو سال گذشته هم دنبال می‌کردیم. و این همان ادامه فشار حداکثری اقتصادی علیه رژیم در ایران است تا زمانی که آنها آماده باشند به طور جدی به میز مذاکره بازگردند تا درباره یک توافق تازه و بهتر مذاکره کنند.
پرزیدنت دونالد ترامپ بارها گفته که می‌خواهد این موضوع به صورت صلح‌آمیز پایان پذیرد، رژیم مذاکره کند و گفته که او جنگ نمی‌خواهد. در نتیجه در میانه نوامبر اگر پرزیدنت بار دیگر انتخاب شود، رژیم همان گزینه‌ای را دارد که در دو سال اخیر داشته و آن بازگشت به میز مذاکره با حسن‌نیت است تا به توافقی برای جلوگیری از دستیابی آنها به سلاح اتمی برسیم.
پرزیدنت ترامپ مشخصاً گفته که تا زمانی که رئیس‌جمهور است نخواهد گذاشت ایران به سلاح اتمی دست یابد.
خانم اورتگاس سپاسگزارم از وقتتان.
متشکرم که از من دعوت کردید.