فرانسه، آلمان و بریتانیا روز دوشنبه ۱۷ آذر از قصد ایران برای نصب سانتریفوژهای جدید و پیشرفته و همچنین مصوبه مجلس شورای اسلامی برای توسعه برنامه هستهای جمهوری اسلامی ابراز نگرانی کرده و گفتند که این اقدامات راه برای بازگشت دیپلماسی به خطر میاندازد.
این سه کشور که همراه با چین و روسیه اعضای باقی مانده در توافق هستهای موسوم به «برجام» هستند، در بیانیه مشترکی اعلام کردند: «اگر ایران در زمینه حفظ مسیر دیپلماسی جدی است، نباید این گامها را بردارد».
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی، که رویترز میگوید آن را رویت کرده است، گفته که ایران قصد دارد سه آبشار جدید از سانتریفوژهای پیشرفته «آیآر-۲ ام» در تاسیسات هستهای نطنز نصب کند.
بر اساس برجام، ایران فقط اجازه دارد که سانتریفوژهای نسل اول «آیآر-۱ ام» را در اختیار داشته باشد که سرعت غنیسازی اورانیوم در آنها کمتر است.
فرانسه، آلمان و بریتانیا میگویند: «اطلاع اخیر ایران به آژانس بینالمللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه قصد دارد سه آبشار اضافی از سانتریفوژهای پیشرفته در تاسیسات غنیسازی نظنز نصب کند در تضاد با برجام بوده و عمیقا نگرانکننده است».
بیشتر در این باره: بایدن: مذاکره با ایران دشوار خواهد بودسه کشور اروپایی همچنین به مصوبه اخیر مجلس ایران واکنش نشان دادهاند که دولت حسن روحانی را موظف میکند در صورت عدم رفع تحریمها علیه تهران، پروتکل الحاقی برای انجام بازرسیهای آژانس از تاسیسات هستهای ایران را متوقف و فعالیتهای اتمی را توسعه دهد.
مصوبه «اقدام راهبردی برای لغو تحریمها»، همچنین دولت جمهوری اسلامی را «مکلف کرده» که «غنیسازی ۲۰ درصدی را عملیاتی کند و سازمان انرژی اتمی هم استفاده از سانتریفوژهای نسل ۶ و ۸» را در دستور کار قرار دهد.
بر پایه پروتکل الحاقی پیمان منع گسترش سلاح هستهای معروف به «انپیتی» که ایران در توافق هستهای اجرای داوطلبانه آن را پذیرفته است، بازرسان آژانس مجاز خواهند بود هر زمان که لازم میدانند تأسیسات هستهای ایران را سرزده بازرسی کنند.
در حالی که مقامهای دولت حسن روحانی با این مصوبه مخالفت کردهاند، ولی محمد جواد ظریف وزیر خارجه جمهوری اسلامی روز ۱۳ آذر از آن به عنوان تهدید علیه کشورهای غربی استفاده کرد و گفت اگر آنها به تعهداتشان در برجام عمل نکنند دولت این مصوبه را اجرا میکند.
بیانیه تروئیکای اروپایی میگوید: «چنین اقدامی تلاشهای ما را برای حفظ برنامه جامع اقدام مشترک تخریب میکند و مصالحه بر سر فرصت مهم پیش آمده در زمینه بازگشت دیپلماسی، با روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا، به خطر میاندازد».
این بیانیه میافزاید: «بازگشت [آمریکا] به برجام برای ایران نیز مثمرثمر خواهد بود».
جو بایدن که در انتخابات ریاستجمهوری سوم نوامبر امسال به پیروزی رسید، قرار است بیستم ژانویه کار خود را آغاز کند.
او در هفتههای اخیر بارها اعلام کرده که قصد دارد به برجام بازگردد مشروط به اینکه ایران به تعهداتش در چارچوب این توافق بازگردد. آقای بایدن در عین حال گفته که «راه بسیار دشواری» در ارتباط با برجام پیش رو قرار دارد.
دولت دونالد ترامپ که اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج و تحریمهای شدیدی علیه ایران وضع کرده است، بارها خواستار فراگیرتر شدن دامنه مذاکرات با تهران شده بهطوریکه علاوه بر برنامه هستهای جمهوری اسلامی، برنامه موشکی ایران و مذاکره درباره سیاستهای منطقهای ایران را نیز در برگیرد.
مقامهای تهران بویژه آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، همواره این درخواست دولت آمریکا را رد کردهاند.