به‌تازگی سازمان محیط زیست اعلام کرده است که شرکت سایپا خودرویی را که هنوز از نظر استاندارد آلایندگی مجور نگرفته، به فروش رسانده است. در حال حاضر وضعیت خودروهای ایرانی از نظر آلایندگی چگونه است؟
شاهین سایپا و داستان استاندارد آلایندگی
بهزاد اشجعی، دبیر کمیته فنی مجوزهای خودرویی سازمان محیط زیست، در توئیتر نوشت که خودروی شاهین سایپا برخلاف قانون بدون آن‌که مجوز آلایندگی داشته باشد فروخته شده و این اتفاق کاملاً غیرقانونی است.
این شرکت اقدام مشابه دیگری هم کرده و نیسان وانت زامیاد را بدون استاندارد آلایندگی یورو پنج فروخته است.
خودروها در ایران باید استاندارد یورو پنج برای تولید را دریافت کنند. البته با وجود این تقریباً بیشتر خودروهایی که در ایران تولید می‌شوند حتی در شرکت‌های مادر در خارج ایران هم استاندارد یورو دو را هم پاس نمی‌کردند.
بیشتر در این باره: ادامه حیات نیسان آبی در سایه ابهاموانت نیسان زامیاد که به نیسان جونیور معروف است، بیش از ۴۰ سال قبل در ژاپن تولید می‌شد و در زمان تولیدش استاندارد آلایندگی به شکل امروز اصلاً وجود نداشت. حالا چطور این خودرو تا کنون هم توانسته استاندارد یورو چهار بگیرد، از موارد مبهم در صنعت خودروی ایران است.
خودروی شاهین سایپا جدیدترین محصول شرکت سایپا با وجود ظاهر جدیدش از موتوری با فناوری قدیمی بهره می‌برد.
این موتور در اصل موتور پراید است که توسعه پیدا کرده است. این موتور به فناوری‌های لازم برای گذراندن آزمون‌های آلایندگی هوا مجهز نیست و همچنان از هشت سوپاپ به جای ۱۶ سوپاپ استفاده می‌کند.
این روش سبب تنفس ناقص در موتور می‌شود و به همین دلیل این موتور از موارد مشابه ۱۶ سوپاپ آلایندگی بیشتری دارد.
بهزاد اشجعی، دبیر کمیته فنی مجوزهای خودرویی سازمان محیط زیست، گفته است :«سال گذشته ما به طور کلی شکایت کردیم که وزارت صنعت تا قبل از انجام تست‌های آلایندگی مجوز فروش یا پیش‌فروش به هیچ خودروسازی ندهد. شاهین اگر مراحل استاندارد آلایندگی یورو پنج را طی می‌کرد، مشکلی برای پیش‌فروش نداشت.»
روش دور زدن قانون
بیشتر در این باره: از قیمت عجیب «شاهین» سایپا تا موتور یک‌لیتری ایرانخودروسایت دیجیاتو گزارش داده است که کمال هادیانفر، رئیس پلیس راهور ناجا، درباره شماره‌گذاری خودروهایی که استاندارد آلایندگی ندارند گفته بود: «گاهی شاهد هستیم دوستان در نمایندگی خودروساز‌ها اعلام می‌کنند خودرو حاضر است، اما پلاک نمی‌کنند. خودروسازان می‌دانستند هر خودرویی که تولید می‌کنند، اگر بخواهد در سال ۹۹ پلاک شود، باید دارای یورو پنج باشد و آن دسته خودروهایی که تولید سال ۹۸ بود و یورو چهار داشت، اما در سال ۹۹ به مالکان تحویل داده شده بود، طبق اعلام سازمان محیط زیست و توافقی که با وزارت صمت و خودروسازان داشتیم پلاک شدند.»
در واقع شرکت‌های خودروسازی با این کار سعی در دور زدن قانون دارند.
شرکت ایران‌خودرو به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان ایران پس از دو سال به تعهد خود عمل کرد و خودروهای ثبت‌نامی سال ۹۷ را امسال به متقاضیان تحویل داد، اما تحویلی که مشکلاتی را به همراه داشت. این خودروها استاندارد روز آلایندگی نداشتند.
موتورهای قدیمی
بیشتر تولیدات صنعت خودروی ایران شامل موتورهایی است که از نظر فناوری بسیار قدیمی هستند. اما این خودروها توانسته‌اند استاندارد یورو پنج بگیرند.
موتور پژو ۴۰۵(یکی از موتورهای فعلی سمند) و موتور تیبا که در اصل همان موتور توسعه‌یافتهٔ پراید است، از جمله موتورهای بسیار قدیمی هستند که استاندارد یورو پنج گرفته‌اند.
با توجه به این‌که این موتورها توانسته‌اند استاندارد یورو پنج بگیرند، عجیب نخواهد بود اگر موتور شاهین و نیسان‌وانت هم بتوانند در آینده استاندارد جدید را دریافت کنند.
جهان اما روند کاملا متفاوتی را طی می‌کند. در بسیاری از کشورها ممنوعیت‌های تازه‌ای برای تردد خودروهای غیربرقی در حال اِعمال است. خودروها با این وضعیت در آینده یا هیبریدی می‌شوند یا برقی.
البته این روند حداقل ۱۰ سال طول خواهید کشید اما تا آن زمان خودروسازان سعی دارند موتورهای جدید با حداقل آلایندگی تولید کنند و شرکت‌های خودوساز در جهان دیگر قادر به تولید محصولات خود با موتورهای ۱۰ سال پیش بنزینی یا دیزلی نیستند.
اما در ایران همچنان موتورهای بسیار قدیمی‌تر هم زنده هستند و استاندارد آلایندگی روز را هم می‌گیرند.