کاوشگر جدید ناسا در مریخ مشغول چه کاری است؟

لحظه‌ای که کاوشگر استقامت اولین تصاویر از فرود موفقیت‌آمیزش به مریخ را به مرکز کنترل خود در ناسا فرستاد، ۱۸ فوریه ۲۰۲۱

کاوشگر ناسا با نام «پِرسیویرَنس» (به‌معنای استقامت) توانست با موفقیت روی سطح مریخ فرود بیاید. چرا این کاوشگر و فرود آن بر خاک مریخ و مأموریت‌هایش اهمیت دوچندان در کاوش‌های فضایی یافته است؟

کاوشگر جدید ناسا چندین مأموریت مهم دارد. این وسیله در نزدیکی جایی فرود آمده که دانشمندان گمان می‌کنند در زمانی که احتمال حیات در این سیاره وجود داشته بستر یک دریاچه بوده و در بخشی از آن جلگه‌ای قرار داشته است.

این مکان پس از مطالعات بسیار برای مأموریت این کاوشگر انتخاب شده چرا که احتمال یافتن نشانه‌های حیات در آن زیاد است. از طرفی این کاوشگر برای اولین بار با کیفیت 4K سطح این سیاره را فیلمبرداری می‌کند و دو میکروفون قوی هم صدای این سیاره را ضبط می‌کنند.

بیشتر در این باره: کاوشگر ناسا بر سطح مریخ فرود آمد؛ آغاز جستجو برای آثار گذشته حیات

کاوشگر استقامت همچنین وضعیت آب‌وهوایی مریخ را با دقت رصد می‌کند. این دستگاه همچنین قادر است از سنگ‌ها و خاک مریخ نمونه‌برداری کند و آن را به سمت مدارگرد ارسال کند که این مدارگرد هم در نهایت نمونه‌ها را برای مطالعات دقیق به زمین ارسال می‌کند.

این کاوشگر در عین حال وضعیت را برای فرستادن انسان به مریخ بررسی می‌کند و نیازها را برای چنین سفری مشخص خواهد کرد.

از قابلیت‌های مهم کاوشگر استقامت این است که برخلاف کاوشگرهای قبلی قابلیت ارسال محموله به سمت زمین را هم دارد.

علاوه بر این‌ها، در این آزمایشگاه رباتیک، تعداد زیادی دوربین استفاده شده است که شمار آن‌ها از تعداد دوربین‌های تمام کاوشگرهایی که تا کنون به سیاره مریخ ارسال شده بیشتر است.

عکس دیگری از لحظه فرود مریخ‌پیمای استقامت، ۱۸ فوریه ۲۰۲۱

اما نکته جالب در این کاوشگر استفاده از یک هلی‌کوپتر فضایی است که انقلابی در سفرهای فضایی محسوب می‌شود. پرواز هلیکوپتر در جو رقیق مریخ کار بسیار مشکلی از نظر مهندسی محسوب می‌شود، اما حالا مهندسان ناسا توانسته‌اند یک هلی‌کوپتر بسازند که بتواند در چنین شرایطی پرواز کند.

ساخت این پرنده پیچیدگی‌های فنی زیادی داشته است. به دلیل جو بسیار رقیق مریخ که بارها از جو زمین رقیق‌تر است، نیروی لازم برای پرواز بسیار سخت به‌دست می‌آید. شرایط پروازی در ارتفاع پایین در مریخ مانند پرواز در ارتفاع چند کیلومتری از سطح زمین است. گرانش مریخ هم تقریباً یک‌سومِ زمین است.

بدنهٔ اصلی این هلی‌کوپتر کمی بزرگ‌تر از یک توپ فوتبال و دارای چهار پایه نازک است.

دو پروانهٔ بزرگ بالای این بدنه قرار گرفته که خلاف جهت هم می‌گردند. بالای این پروانه‌ها هم یک صفحهٔ خورشیدی برای شارژ کردن باتری‌ها وجود دارد.

برای این بالگرد، مهندسان ناسا و کارشناسان رباتیک الگوریتم پیچیده‌ای طراحی کرده‌اند که کمک می‌کند این پرنده در شرایط متغیر جو سیارهٔ مریخ توانایی واکنش مناسب را داشته باشد.

برای حفظ تعادل و چگونگی پیمودن مسیر هم الگوریتم و برنامه‌های بسیار پیچیده‌ای نوشته شده است.

بیشتر در این باره: کاوشگر ناسا آماده فرود بر سطح مریخ

در طرح ناسا، پس از فرود مریخ‌نورد، هلی‌کوپتر طراحی‌شده از آن جدا می‌شود و با پرواز روی سطح مریخ اطلاعات به‌دست‌آمده و تصاویر را به مریخ‌نورد مخابره می‌کند.

طی مدت یک ماه قرار است این بالگرد پنج بار پرواز کند و پس از هر فرود مدتی سپری می‌شود تا باتری‌های آن توسط پنل‌های خورشیدی شارژ شود.

کاوشگر ناسا از یک رادار خاص بهره می‌برد که می‌تواند آب و یا یخ را تا عمق ۱۰ متری از سطح مریخ شناسایی کند.

این وسیله از مجموعهٔ پرشمار و فشرده‌ای از سنسورهای دقیق برای سنجش دما، فشار، رطوبت و جهت وزش باد استفاده ‌‌می‌کند.

این کاوشگر همچنین از وسیله‌ای استفاده می‌کند که قرار است آزمایش کند که آیا از ترکیبات گازهای مریخ می‌توان اکسيژن بدست آورد یا نه. این آزمایش اگر موفقیت‌آمیز باشد، می‌تواند امید را برای زندگی گلخانه‌ای فضانوران در سیاره مریخ تقویت کند.

فعلاً کاوشگر استقامت یکی از مراحل سخت مأموریت خود یعنی فرود در منطقه مشخص‌شده را پشت سر گذاشته است. این فرود یکی از سخت‌ترین بخش‌های مأموریت بوده که طی آن کاوشگر سرعتش را از حدود ۱۹ هزار کیلومتر به عددی رسانده که فرود برای آن امکان‌پذیر باشد.

فرود کاوشگر استقامت، به‌دلیل ویژگی‌های جو مریخ، بسیار پرچالش بود و سپر حرارتی دمایی در حدود ۱۳۰۰ درجه را در بخشی از عملیات فرود تحمل کرد.