رگبار راکتی علیه اسرائیل و میزان «کارایی» آن

رهگیری راکت‌های شلیک‌شده به سمت اسرائیل توسط پدافند «گنبد آهنین»، آشکلون، ۲۱ اردیبهشت

حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، روز ۱۵ اردیبهشت، بار دیگر اسرائیل را تهدید کرد و هشدار داد که «اولین ضربه می‌تواند آخرین ضربه باشد».

او که در یک برنامه تلویزیونی سخن می‌گفت، «سیستم امنیت ملی» اسرائیل را «شکننده و آسیب‌پذیر» دانست. ۱۰ روز پیش از او نیز، محمد باقری، رئيس ستاد کل نیروهای مسلح ایران از «اقدامات آینده» علیه منافع اسرائیل خبر داده و گفته بود که این اقدامات، اسرائيل را «سر عقل خواهد آورد».

چند روز بعد، شامگاه سه‌شنبه، ۲۱ اردیبهشت، ساحل مدیترانه‌ای اسرائیل شاهد یک آتش‌بازی شبانه در آسمان بود که در آن خط سیر راکت‌های گروه‌های مورد حمایت ایران و سپس نورافشانی انهدام پی‌درپی این راکت‌ها، در آسمان شب خودنمایی می‌کرد.

روزنامه اسرائیلی جروزالم‌پست و برخی از تحلیل‌گران، رگبار راکتی چند روز اخیر از سوی غزه به سوی خاک اسرائیل را نمود عینیت‌یافته همین تهدیدهای سلامی و باقری ارزیابی می‌کنند.

اما آیا پرتاب پیاپی بیش از ۶۰۰ راکت ساخت ایران طی یک شبانه‌روز که معمولاً حدود ساعت ۲۱ عصر به وقت محلی در اوج شدت خود بوده توانسته «اولین و آخرین ضربه» به اسرائیل باشد؟

کارایی «گنبد آهنین» در صحنه عمل

اسرائیل برای محافظت از خود در برابر موشک‌های حماس و جهاد اسلامی، سامانه پدافند هوایی چندلایه‌ای به نام «گنبد آهنین» را مستقر کرده که ارتش اسرائیل روز سه‌شنبه اعلام کرد در رهگیری ۹۰ درصد از راکت‌های پرتاب‌شده اخیر از غزه موفق بوده است.

اسرائیل یک دهه است که از سامانه پدافند موشکی «گنبد آهنین» خود استفاده می‌کند و به گفته مقام‌های ارتش این کشور، در این ۱۰ سال بیش از ۲۴۰۰ راکت را رهگیری و نابود کرده است. شدت این رهگیری‌ها اما هرگز به اندازه چند روز گذشته نبوده است و به این خاطر، خبرگزاری‌ها خاطرنشان می‌کنند که ظاهراً‌ حماس (و در پشت سر آن، ایران)، با پرتاب همزمانِ رگباری حداکثری از راکت‌ها، در حال آزمودن سقف توانمندی «گنبد آهنین» هستند.

گزارش شده است که قیمت هر یک از موشک‌های سامانه «گنبد آهنین» حدود ۶۶۰۰۰ یورو (۸۰ هزار دلار) است. این یکی از دلایلی است که پدافند اسرائیل تنها هنگامی که راکت‌های غزه را در مسیر مناطق مسکونی تشخیص می‌دهد آنها را نابود می‌کند. کارنامه کلی درصد رهگیری راکت‌ها طی ۱۰ سال گذشته همان ۹۰ درصد اعلام شده است.

در حال حاضر ۱۰ سامانه سیار گنبد آهنین در اسرائیل فعال است. به گفته شرکت سازنده آنها، شرکت «رافائل»، یک واحد از این سامانه می‌تواند از یک شهر متوسط محافظت کرده و موشک‌های شلیک شده از حداکثر ۷۰ کیلومتر دورتر را رهگیری کند. کارشناسان محاسبه می‌کنند که برای دفاع از کل کشور، اسرائیل به ۱۳ واحد پدافندی گنبد آهنین نیاز دارد.

ایالات متحده به بودجه ساخت سیستم گنبد آهنین کمک کرده و از آن زمان خود نیز دو واحد پدافندی از این سامانه را از اسرائیل خریداری کرده است.

با وجود توان بالای رهگیری راکت‌های حماس از سوی اسرائیل، رسانه‌های اسرائیلی در روزهای اخیر خبر می‌دهند که از نظر اطلاعاتی، نهادهای این کشور پیش‌بینی لازم را در مورد این حجم از آتش همزمان از سوی حماس نکرده بودند و در این زمینه‌ها «به کار اطلاعاتی بیشتری نیاز است.»

مقایسه توان دو سوی درگیری، ۶۴ به یک

اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی حماس، سه‌شنبه شب در جریان یک نطق تلویزیونی گفت که او و نیروهایش برای نبرد با اسرائیل «آماده‌اند.»

اما آیا این «آمادگی» تا چه حد در میدان عمل کارساز خواهد بود؟ نگاهی به توان دو طرف درگیری و ظرفیت‌هایی که هر دو طرف طی سال‌ها برای خود ایجاد کرده‌اند می‌تواند در این زمینه روشنگر باشد:

ارتش اسرائیل نزدیک به ۱۷۰ هزار پرسنل نظامی فعال و بیش از سه میلیون زن و مرد آموزش‌دیده آماده نبرد دارد.

در مقایسه، فلسطینی‌ها از ارتش منظم و دولتی برخوردار نیستند و شمار کل افراد مسلح گروه‌های مختلف آنها حدود ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر برآورد می‌شود. طبق برآوردهای مختلف، گروه حماس بین ۱۰ تا ۲۰ هزار پیکارجو دارد.

با در نظر گرفتن ۵۰ هزار نیروی مسلح برای طرف فلسطینی، معنای آن این است که به ازای هر یک نفر پیکارجوی مسلح فلسطینی نزدیک به ۶۴ سرباز اسرائیلی وجود دارد.

بودجه ۲۰.۵ میلیارد دلاری ارتش اسرائیل در سال ۲۰۱۹ هم بودجه‌ای هنگفت است که این کشور را در رده پانزدهم از نظر هزینه‌های نظامی در سطح جهان قرار می‌دهد.

بیشتر در این باره: آمریکا سامانه «گنبد آهنین» اسرائیل را در جنوب خلیج فارس «مستقر می‌کند»

ارتش اسرائیل سلاح‌های مختلفی دارد که توسط صنایع داخلی این کشور تولید شده است. این کشور یکی از بزرگترین صادرکنندگان سلاح در جهان است و به کشورهایی مانند روسیه و ایالات متحده اسلحه می‌فروشد. بسیاری از کشورهای اروپایی نیز مشتری جنگ‌افزار اسرائیلی هستند. بنابر برخی گزارش‌ها، اسرائیل همچنین مخفیانه سلاح‌های هسته‌ای تولید کرده‌است.

در همین حال، گروه‌هایی مانند حماس سعی کرده‌اند با کمک کشورهای دیگر راکت و برخی تجهیزات نظامی دیگر را در غزه بسازند، اما به‌طور کلی، فلسطینی‌ها هیچ صنعت دفاع ملی ندارند.

بر اساس برآوردها، نیروی هوایی اسرائیل حداقل ۶۸۴ جت جنگنده دارد، در حالی که فلسطینی‌ها هیچ هواپیمایی ندارند.

نیروی هوایی اسرائیل ۳۴ هزار پرسنل فعال دارد. نیروی دریایی اسرائیل با داشتن ۱۰ هزار پرسنل وظیفه فعال، دارای ۴ رزمناو، ۸ قایق موشک‌دار، ۵ زیردریایی، ۴۵ قایق گشتی و ۲ ناو پشتیبانی است. فلسطینی‌ها کمی بیشتر از چند قایق ماهی‌گیری در غزه ندارند.

توان موشکی

ارزیابی اطلاعاتی اسرائیل می‌گوید که بیشتر زرادخانه ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ موشکی حماس بردی بیش از ۴۰ تا ۵۵ کیلومتر داخل مرز اسرائیل ندارد.

اما طبق اطلاعات اسرائیل، حماس ده‌ها موشک با برد ۱۰۰–۱۶۰ کیلومتر دارد، در حالی که جهاد اسلامی تعداد بسیار کمی راکت بُراق-۱۰۰ با برد بیش از ۱۰۰ کیلومتر دارد. حماس همچنین ممکن است صدها موشک با برد ۷۰ تا ۸۰ کیلومتر داشته باشد که ممکن است به شهرهایی مانند تل‌آویو برسند. بیشتر این موشک‌ها ساخت ایران است.

از سوی دیگر، اسرائیل سامانه‌های پیچیده و متنوعی از هر دو نوع موشک بالیستیک و کروز در اختیار دارد. این موشک‌ها می‌توانند نه تنها شهرهای فلسطینی‌نشین، بلکه کشورهایی مانند مصر، سوریه و ایران را نیز هدف حمله قرار دهند.

یک گزارش نهاد دیدبان هسته‌ای «ان‌تی‌آی» می‌نویسد که موشک‌های اسرائیلی جریکو-۲ بُردی ۱۵۰۰ کیلومتری و توان حمل هزار کیلوگرم بار مفید دارند. بردی که تمام مصر، سوریه و عراق را شامل می‌شود و مناطق مرزی غرب ایران را نیز در تیررس دارد. برخی از ناظران، موشک‌های بالیستیک اسرائیل را دارای برد ۳۵۰۰ کیلومتری ارزیابی کرده‌اند که به کل مناطق ایران می‌رسد.

جدای از دلایل تنش دائمی بین فلسطینی‌ها و اسرائیل، اگر شعله این تنش‌ها به نحوی خاموش نشود، بررسی همه آمارهای مرتبط نشان می‌دهد که چشم‌انداز تیره و تاری از نبردهای نابرابر می‌تواند در انتظار خاورمیانه باشد.

با استفاده از اکونومیست، جروزالم‌پست، دویچه‌وله، ت‌رت ورلد و دیفنس ورلد