وزارت کشور ایران میگوید در سیزدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ایران، ۲۸ میلیون و ۹۳۳ هزار و چهار نفر رای دادهاند و ابراهیم رئیسی با کسب ۱۷ میلیون و ۹۲۶ هزار و ۳۴۵ رای، پیروز رقابتهای انتخاباتی شده است.
پیش از این اعلام شده بود که در ایران ۵۹ میلیون و ۳۱۰ هزار و ۳۰۷ نفر واجد شرایط رای دادن هستند و با توجه به عدد اعلام شده از سوی وزارت کشور، نرخ مشارکت در این دوره از انتخابات ۴۸.۸ درصد است که پایینترین نرخ مشارکت در تاریخ انتخابات جمهوری اسلامی محسوب میشود.
پیش از این در ششمین دوره انتخابات ریاستجمهوری که منجر به انتخاب اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان رئيسجمهوری ایران شد، مشارکت ۵۰.۶۶ درصدی ثبت شده بود.
آمار انتخابات در ایران در حالی اعلام میشود که هیچ نهاد مستقلی در ایران اجازه بررسی میزان مشارکت و نحوه برگزاری انتخابات را ندارد و مراجع حقوقی و سیاسی مختلف، روند انتخابات ایران را غیر شفاف میدانند.
مراجع مستقل، از جمله موسسه گمان در هلند پیش از این میزان مشارکت را بسیار پایینتر از ارقام اعلامشده و زیر ۳۰ درصد تخمین زده بودند.
اما در سیزدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری ایران، سه میلیون و ۷۰۰ هزار رای به عنوان آرای باطله ثبت شده است که هم از رای سایر کاندیداها بیشتر است و هم بیشترین تعداد و درصد آرای باطله در تاریخ انتخابات ریاستجمهوری از انقلاب بهمن ۵۷ تاکنون محسوب میشود.
رتبه سوم رقابتهای انتخاباتی ریاستجمهوری به محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، رسید که سه میلیون و ۴۱۲ هزار و ۷۱۲ رای کسب کرد.
عبدالناصر همتی با دو میلیون و ۴۲۷ هزار و ۲۰۱ رای و امیرحسین قاضی زاده هاشمی با ۹۹۹ هزار و ۷۱۸ رای در رتبههای چهارم و پنجم قرار گرفتند.
ابراهیم رئیسی باید از نیمه مرداد کار خودش را به عنوان هشتمین رئیسجمهوری ایران شروع کند.
در طول سالهای اخیرا لقبهای زیادی برای ابراهیم رئيسی به کار برده شده است، از جمله «سید محرومان» که اشاره به توجه آقای رئیسی به اقشار ضعیف جامعه دارد ولی مشهورترین صفت او «آیتالله قتلعام» و «عضو هیات مرگ» است که اشاره به پرونده اعدامهای تابستان ۶۷ دارد.
او از ارکان اصلی قوه قضائیه ایران در بیش از سه دهه گذشته محسوب میشود و در پرونده مهم اعدام هزاران زندانی در تابستان سال ۶۷ یکی از اعضای هیئت مرگ بود که مامور اجرای دستور روحالله خمینی، رهبر وقت جمهوری اسلامی، شده بودند.
حسینعلی منتظری، قائم مقام وقت خمینی، که به این اعدامها معترض بود، در دیداری با اعضای هیات مرگ به آنها گفت که به خاطر این اعدامها «نامشان را در میان جنایتکاران تاریخ مینویسند».
مشارکت در تهران ۲۶ درصد
وزارت کشور ایران همچنین میزان مشارکت شهر تهران در سیزدهمین انتخابات ریاستجمهوری را ۲۶ درصد اعلام کرده است.
بر اساس آمار رسمی ستاد انتخابات، از مجموع حدود ۱۰ میلیون واجد شرایط در استان تهران، «سه میلیون و ۳۴۶ هزار و ۵۸۰ رای اخذ شده» که معادل مشارکت ۲۶ درصدی در شهر تهران و حدود ۳۴ درصدی در کل استان تهران است.
بر اساس این گزارش، آرای ابراهیم رئیسی در کل استان تهران دو میلیون و ۱۵۹ هزار و ۵۰۴ رأی بوده است. رتبه بعدی به جمع آرای باطله مأخوذه و غیزمأخوذه در کل استان تهران اختصاص دارد با عدد ۴۱۲ هزار و ۶۱۲ رأی.
محسن رضایی ۳۱۴ هزار و ۷۷۲ رأی، عبدالناصر همتی ۲۹۵ هزار و ۲۱۱ رأی و امیرحسین قاضیزاده هاشمی ۱۷۸ هزار و ۲۵۲ رأی در رتبههای بعدی در کل استان تهران اعلام شدهاند.
بحث درباره آرای «گمشده»
در انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۰، نزدیک به ۲۹ میلیون نفر از بیش از ۵۹ میلیون واجد شرایط رای دادن، شرکت کردند و با ثبت رکورد ۴۸.۸ درصد، کمترین آمار مشارکت در تمام دورههای انتخابات ریاستجمهوری در ایران شکل گرفت.
اما این تنها رکورد انتخابات نیست. میزان بالای آرای باطله، بیش از سه میلیون و ۷۰۰هزار رای، بحثبرانگیز شده است. با این حال کسر تعداد تعرفههای مصرف شده از مجموع آرای چهار نامزد نشان میدهد، حدود ۵۰۰ هزار رای نه در آرای باطله ثبت شده است؛ نه در آرای کاندیداها. با محاسبه این رایها، آرای باطله به حدود ۱۴ درصد میرسد؛ اما با حذف آن، حدود ۱۲ و نه دهم درصد.
حدود نیم میلیون رای کجا رفت؟
یک موضوع بحث برانگیز دیگر در انتخابات امسال، بلاتکلیف بودن وضعیت ۴۴۰ هزار رای است.
گزارشهای رسمی وزارت کشور نشان میدهد که این میزان رای نه در میان آرای باطله ثبت شدهاند و نه در آرای کاندیداها حساب شدهاند.
درباره این آرا، گمانههایی متعددی مطرح شده است، از جمله اینکه فرد برگ رای انتخابات ریاست جمهوری را گرفته ولی آن را به صندوق رای نینداخته است یا اینکه برگ رای را به اشتباه به صندوق رای انتخابات شوراهای شهر و روستا - که به صورت همزمان برگزار شد- انداخته است.
آرای باطله رکوردشکنی کرد
وزارت کشور ایران همچنین میزان میانگین آرای باطله در کل کشور را حدود ۱۳ درصد اعلام کرده است؛ رقمی که در تاریخ انتخابات ریاستجمهوری ایران بیسابقه است.
آرا باطله نیز در کل استان تهران حدود ۱۲ درصد اعلام شد ولی میزان تفکیکی آرای باطله در شهر تهران اعلام نشده است.
درصد دقیق آرای باطله از این نظر حائز اهمیت است که در برخی شهرها میزان آرا باطله از آرای همه کاندیداها بیشتر بوده است.
به عنوان نمونه، میزان مشارکت استان البرز در انتخابات ریاستجمهوری ۴۲ درصد اعلام شده اما از مجموع حدود ۷۳۳ هزار رأی، بیش از ۳۷۵ هزار رأی باطله بوده و مجموع آرای همه نامزدها به حدود ۳۵۸ هزار رأی رسیده است.
بر اساس قانون انتخابات ریاستجمهوری ایران، آرای باطله از جمله شامل رأیهایی میشود که روی برگه چیزی بهجز اسم یکی از نامزدها نوشته شده باشد و نیز رأیهایی که سفید به صندوق ریخته شده باشند.
انتخابات روز ۲۸ خرداد با تحریم گسترده بسیاری از نیروهای سیاسی و همچنین رأیدهندگان روبهرو شد که از دلایل عمده آن میتوان به رقابتی نبودن انتخابات، سرکوب اعتراضهای مسالمتآمیز مردم، مشکلات شدید اقتصادی و ردصلاحیت گسترده نامزدهای انتخابات در شورای نگهبان اشاره کرد.
مشارکت پایین در انتخابات ریاستجمهوری و افزایش بیسابقه آرای باطله در این انتخابات در حالی رخ داد که علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، پیش از برگزاری انتخابات گفته بود «عدم حضور مردم در انتخابات طبعاً [بهمعنای] فاصلهگیری مردم از نظام جمهوری اسلامی است».