آمارهای رسمی چین و هند، بزرگترین شرکای تجاری ایران، حاکی از افت شدید صادرات آنها به جمهوری اسلامی است.
بر اساس آمارهای گمرک چین، این کشور در ۹ ماه ابتدایی سال ۲۰۲۱ حدود ۵.۶ میلیارد دلار صادرات به ایران داشته که نسبت به دور مشابه پارسال بیش از ۱۵ درصد سقوط کرده است.
صادرات هند به ایران نیز در این بازه زمانی با افتی بیش از ۴۸ درصدی به ۹۵۴ میلیون دلار سقوط کرده است.
با این‌حال، آمارهای وزارت اقتصاد و صنعت هند همچنین نشان می‌دهد که واردات این کشور از ایران در ۹ ماه ابتدایی سال جاری نسبت به دور مشابه پارسال ۷۳ درصد جهش یافته و به ۳۲۷ میلیون دلار رسیده است.
این در جالی است که صادرات ایران به چین در این دوره با ۱۸ درصد کاهش به ۴.۸ میلیارد دلار رسیده است.
در هر دو مورد، تراز تجاری ایران با چین و هند در ۹ ماه ابتدایی امسال منفی بوده است.
آمارهای گمرکی چین همچنین نشان می‌دهد که در ۹ ماه ابتدایی امسال هیچ نفتی به صورت مستقیم از ایران خریداری نکرده است.
طبق آمارهای بین‌المللی، ایران در این مدت روزانه حدود ۶۰۰ هزار بشکه نفت را بصورت غیرمستقیم و تحت نام نفت دیگر کشورها به چین صادر کرده است. این میان دقیقا مشخص نیست آیا همه نفتی که ایران راهی چین کرده به پالایشگاههای این کشور فروخته شده یا در تاسیسات ذخیره نفت چین که جمهوری اسلامی طی سه سال گذشته اجاره کرده، انبار شده است.
آمارهای تفریغ بودجه برای ۵.۵ ماهه سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که تنها ۱۵ درصد از درآمدهای نفتی در نظر گرفته شده برای ۵.۵ ماه محقق شده است.
دولت در بودجه ۱۴۰۰ صادرات روزانه ۲.۳ میلیون بشکه نفت به قیمت بشکه‌ای ۴۰ دلار را پیش‌بینی کرده بود. قیمت نفت در دور یاد شده بالای ۶۰ دلار بوده و اگر صادرات روزانه ۶۰۰ هزار بشکه نفت ایران محقق می‌شد، باید ۳۷.۵ درصد بودجه ۵.۵ ماهه محقق می‌شد، نه ۱۵ درصد.
بدین ترتیب، بیش از نیمی از نفتی که ایران راهی چین کرده، یا هنوز به فروش نرسیده، یا در تاسیسات ذخیره نفت چین انبار شده و یا اینکه پول آن هزینه واسطه‌ها، عملیات انتقال کشتی به کشتی نفت در دل اقیانوس‌ها یا تغییر اسناد و تغییر مالکیت محموله‌ها به عنوان نفت دیگر کشورها شده است. این هزینه‌ها به حدی بالا بوده که بیش از نیمی از ارزش پول نفت صادراتی ایران از بین رفته است.
صندوق بین‌المللی پول ۲۷ مهرماه گزارش داده بود که انتظار می‌رود صادرات نفت و میعانات گازی در سال جاری خورشیدی ۵۶۰ هزار بشکه در روز باشد که بسیار نزدیک به آمارهای بین‌المللی و شرکت‌های ردیابی نفتکش‌ها است.
صندوق بین‌المللی پول همچنین می‌گوید انتظار می‌رود کل صادرات نفتی، غیرنفتی و خدمات ایران در سال جاری خورشیدی نزدیک ۷۷ میلیارد دلار باشد که ۴۲ درصد بیشتر از پارسال است. علت این امر نیز رشد چشمگیر قیمت نفت، محصولات نفتی، گاز، پتروشیمی و مواد معدنی در سال جاری است. این محصولات سهمی بالای ۷۵ درصدی در کل صادرات کشور دارد.
انتظار می‌رود کل واردات ایران نیز در سال جاری ۶۳.۳ میلیارد دلار باشد که ۱۵ درصد بیشتر از سال گذشته خواهد بود.
با استفاده از گزارش‌های گمرک چین، وزارت اقتصاد هند، صندوق بین‌المللی پول و رادیو فردا؛ د.خ/س.ن