اولین هواپیمای کوماک سی ۹۱۹، ساخت چین، روز جمعه، ۱۸ آذر، تحویل خطوط هوایی چین شرقی شد. به این ترتیب فصل جدیدی در هوانوردی چین آغاز می‌شود.
خبرگزاری دولتی چین، شین‌هوآ، در روز ۱۸ آذر نوشت: «انتظار می‌رود این هواپیما که رقیب خانواده‌های جت تک راهرو ایرباس ۳۲۰ و بوئینگ ۷۳۷ در خطوط هوایی چین خواهد شد، اولین پرواز تجاری خود را در ابتدای سال آینده انجام دهد.»
این هواپیما پس از تحویل به شرکت هوایی چین شرقی، ۱۵ دقیقه پرواز آزمایشی انجام داد.
در همین زمینه خبرگزاری رویترز نوشت: «جاه طلبی‌ها برای توسعه صنایع هوایی چین در چند سال گذشته و در بحبوحه درگیری‌ها با ایالات متحده از تجارت گرفته تا فناوری تشدید شده و چین سعی دارد با توسعه صنایع هوایی تجاری وابستگی خود را به بوئینگ و ایرباس کاهش دهد.»
در رسانه‌های هوانوردی جهان آمده است شرکت هوانوردی تجاری چین موسوم به کوماک قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ تولید سالانه خود را به ۲۵ هواپیما کوماک سی ۹۱۹ برساند.
این هواپیما که روند طراحی آن هشت سال طول کشیده است، در پاییز سال ۲۰۱۵ رونمایی شده بود و قرار بود اولین محصول در سال ۲۰۱۹ به مشتریان تحویل داده شود. اما این اتفاق تا ۹ دسامبر ۲۰۲۲ به تاخیر افتاد.
کوماک سی ۹۱۹ یک هواپیما باریک‌پیکر (تک‌راهرو) با گنجایش ۱۶۸ مسافر و برد پروازی بین ۴ تا ۵ هزار کیلومتراست.
ایران یکی از مشتریان احتمالی این هواپیما است. اما مشکل آنجاست که با وجود تحریم‌‌ها، احتمال تحویل هواپیمایی که قطعات شرکت‌های غربی در آن باشد، به ایران امکان‌پذیر نیست و در کوماک سی ۹۱۹ قطعات بسیاری از شرکت‌های بزرگ غربی در جهان استفاده شده است. این مشکل پیشتر برای خرید هواپیماهای مسافربری روسی مانند سوخو سوپر جت ۱۰۰ هم وجود داشت.
صنعت هوانوردی چین هنوز راهی طولانی تا استقلال دارد. در این مورد نیز تنها در سه بخش اصلی قطعات هواپیما کوماک سی ۹۱۹، تولیدکنندگان چینی فعال هستند. البته در این بخش‌ها هم تولیدکنندگان چینی با همکاری شرکت‌های غربی کار را به سرانجام رسانده‌اند.
در این هواپیما در قسمت‌های قطعات سیستم ارابه فرود از محصول شرکت لیبهر آلمان، در بخش واحد قدرت کمکی از محصول شرکت هانیول آمریکا، و در بخش کنترل و هدایت از محصول شرکت راک‌ول کولینز آمریکا استفاده شده است.
کوماک سی ۹۱۹ از دو نوع موتور استفاده می‌کند. اولین موتور (گزینه اصلی برای خریداران) ساخت یک شرکت مشترک فرانسوی - آمریکایی با نام «سی‌اف‌ام» است که در ایرباس ۳۲۰ و بوئینگ ۷۳۷ مکس هم از آن استفاده می‌شود.
موتور دوم «سی‌جی-هزار ای-ایکس» نام دارد که در واقع کپی چینی موتور LEAP-1C و LEAP-X است.
گزارش‌هایی در سال ۲۰۲۰ منتشر شده بود که نشان می‌داد چینی‌ها با «دزدی اطلاعات» توانسته‌اند هواپیمای کوماک سی ۹۱۹ را توسعه دهند.
بر اساس گزارش زی‌دی‌نت، سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی چین برای نفوذ به شرکت‌های اصلی سازنده قطعات هواپیما، برخی کارمندان این شرکت‌ها را استخدام کرده‌اند تا بدافزارهای مورد نظر را مستقیم و به وسیله فلش‌های آلوده به رایانه‌های این شرکت‌ها منتقل کنند.