همزمان با کاسته شدن روزافزون از ارزش ریال ایران، نتایج پژوهش «پایش فقر در سال۱۴۰۰» نشان می‌دهد بیش از ۳۱ درصد جامعه ایران در سال ۱۴۰۰ نتوانسته‌اند از پس حداقل هزینه‌های زندگی در این سال برآیند.
وزارت کار ایران در گزارش سالانهٔ «پایش خط فقر»، که روز یک‌شنبه، ۱۱ دیماه، منتشر شد، از رشد چشمگیر شمار فقیران کشور و افزایش خط فقر در ایران خبر داده است، به‌گونه‌ای که از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۰ یک‌سوم جمعیت کشور به زیر خط فقر مطلق کشیده شدند.
در گزارش روزنامه دنیای اقتصاد در روز ۱۵ دیماه در این باره آمده است: «نتایج پایش فقر در سال۱۴۰۰ از سطح بالای نرخ فقر در ایران و سقوط میانگین کالری سرانه دریافتی ایرانیان خبر می‌دهد. چرا حجم قابل توجهی از جمعیت زیر خط فقر قرار دارد؟ به دلیل تورم عمومی بسیار بالا و افت چشمگیر درآمد سرانه، بیش از ۳۱ درصد از جمعیت ایران، نتوانستند از پس حداقل هزینه‌های زندگی در سال۱۴۰۰ بربیایند.»
نتایج «پایش فقر در سال۱۴۰۰» نشان از سقوط میانگین کالری در سفره خانوارها در ایران نیز دارد. این شاخص از روزی حدود ۲۷۰۰ کیلوکالری در سال۹۰ به حدود ۲۱۹۰ کیلوکالری در ۱۴۰۰ رسیده است.
همزمان تورم سالانه اجاره در ایران در سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ از ۴۰ درصد فراتر رفته است که خود عاملی در فقیرتر شدن خانوادههای ایرانی بوده است.
این گزارش نشان می‌دهد از نیمه دوم دهه ۱۳۹۰ رشد سنگین هزینه تامین مسکن خانوارها، موجب شده ایرانی‌ها از سرفصل هزینه‌ای دیگر در سبد خانوار بزنند تا بتوانند از عهده مخارج تامین مسکن برآیند. این عامل سبب سقوط میانگین کالری در سفره خانوارها در ایران شده است.
بیشتر در این باره: افزایش چشمگیر قیمت خودرو در ایران؛ نصف خانوادههای ایرانی خودرو ندارندهمزمان بحران اقتصادی در یک دهه اخیر در ایران سبب شده بسیاری از خانوادههای ایرانی به زیر خط فقر بروند.
افت چشمگیر درآمد سرانه ایرانی‌ها در فاصله ابتدا تا انتهای دهه ۹۰ باعث شده تا نرخ فقر به بالاترین مقدار خود برسد و بیش از ۳۱ درصد از جمعیت ایران در سال ۱۴۰۰ به زیر خط فقر سقوط کنند.
آمارهای «پایش فقر در سال۱۴۰۰» نشان می‌دهد از سال ۱۳۹۶ همزمان با جهش تند قیمت مسکن و تداوم آن تا اواخر دهه ۹۰، کل بازار مسکن کشور و به‌طور ویژه تهران با صعود شدید و شتابان قیمت روبه‌رو شد و هزینه مسکن به دنبال این رخداد رو به افزایش گذاشت.
در وهله اول این قیمت مسکن بود که رو به فزونی گذاشت و پس از آن به‌تدریج جهش به بازار اجاره‌بها سرایت کرد.
بیشتر در این باره: متوسط قیمت مسکن در تهران به متری ۵۰ میلیون تومان نزدیک شدرشد شدید هزینه اجاره‌بها در تهران و کشور تا جایی پیش رفت که به استناد آمارهای رسمی سال ۱۴۰۰ به عنوان «بدترین سال اجاره‌نشین‌ها» شناخته شد.
بر اساس آمار ارائه شده در اولین سال جهش تمام‌عیار مسکن یعنی سال ۹۷، تورم سالانه مسکن ۷۰ درصد و در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز این مقدار به‌ترتیب ۶۲ و ۸۰ درصد بود. در نهایت در سال ۱۴۰۰ از سرعت رشد قیمت مسکن قدری کاسته شد و تورم سالانه مسکن به ۳۱ درصد تنزل پیدا کرد.
از طرفی درآمد سرانه ایرانی‌ها در فاصله ابتدا تا انتهای دهه ۹۰ به طور متوسط ۳۴ درصد کاهش یافته است.
بر مبنای گزارش رسمی وزارت رفاه، «در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۳۱.۵ درصد از جمعیت ایران زیر خط فقر معرفی شدند.»
در این گزارش همچنین اعلام شده است که «خط فقر در سال ۱۴۰۰ برای خانوار سه‌نفره معادل سه میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده» و این یعنی اگر درآمد ماهانه یک خانوار از این رقم کمتر باشد، فقیر محسوب می‌شود.