در حالی که دلار آمریکا در روز سه‌شنبه، دوم اسفندماه، در بازار آزاد هم‌چنان قیمتی نزدیک به ۵۰ هزار تومان دارد، بانک مرکزی ایران از اتخاذ تدابیر جدید برای کنترل و کاهش قیمت دلار خبر داد.
به گزارش خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، ایرنا، بسته جدید بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز و حذف دلالان، راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا، روز سه‌شنبه رسما فعالیت خود را آغاز می‌کند.
این خبرگزای نوشت: «یکی از سیاست‌های مقابله با تورم بسته ارزی است که به بانک مرکزی اختیار کامل می‌دهد که بازار ارز را کنترل کند.»
خبرگزاری ایسنا با اشاره به همین بسته اشاره کرد که به بانک مرکزی «اختیارات بی‌سابقه‌ای در حوزه‌های مختلف» داده شده است.
بنا بر پیشنهاد بانک مرکزی برای اصلاح مقررات پیشین بازار متشکل ارزی، مرکز مبادله ارزی و طلای ایران راه‌اندازی میشود.
محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران، گفت: «کلیه نیازهای داخلی کشور در مرکز مبادله ارزی تأمین خواهد شد و با تشکیل مبادله ارزی کشور، نرخ ارز با توجه به منابع، مصارف ارزی و عوامل بنیادین کشف خواهد شد.»
در مرکز مبادله ارز و طلای ایران، منابع لازم ارزی از محل صادرات شرکت‌های صنایع پتروشیمی، مس، معادن، فولاد، پالایش نفت، قیر و سایر صادرکنندگان در تالار حواله ارزی مرکز مبادله ارز و طلای ایران تامین و جهت فروش به واردکنندگان عرضه میشود.
در خبر تقریبا تمام رسانه‌های رسمی در ایران اشاره شده که بسته جدید بانک مرکزی الگوبرداری از «مدل موفق روسیه» است که «موجب شد روبل پس از ریزش اولیه در قضیه جنگ اوکراین ظرف یک ماه، ارزش خود را بازیابی کند».
برخی تحلیل‌گران بازار پیش‌بینی می‌کنند که در پی سیاست‌های جدید، قیمت دلار به زیر ۵۰ هزار تومان کاهش پیدا کند و پس از مدتی دوباره به قیمت حدود ۵۳ هزار تومان برسد.
بر اساس گزارش وب‌سایت‌های غیررسمی که بهای ارزهای خارجی در ایران را ثبت می‌کنند، قیمت دلار آمریکا در حال حاضر بالاتر از ۴۹ و ۶۰۰ تومان است، نرخ برابری پوند بریتانیا نیز در روز سه‌شنبه، دو اسفند، ۶۰ هزار و ۱۳۵ تومان بود و هر یورو با قیمت ۵۳ هزار و ۳۹۵ تومان معامله شد.
گزارش این وب‌سایت‌ها حاکی است که هر سکه به قیمت ۲۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله میشود. سکه طرح قدیم نیز ۲۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان فروخته شد و بهای هر قطعه نیم‌سکه نیز ۱۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان شد.
بیشتر در این باره: بی‌توجهی بازار به هشدار فرزین درباره «تلاش جریان قیمت‌ساز»؛ دلار در مرز ۴۶ هزاربا راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلا از این پس ارز خدماتی که به گفته رئیس کل بانک مرکزی برای ۶۸ قلم خدمات شناسایی شده در این مرکز تامین میشود و افراد می‌توانند با مراجعه به سامانه‌هایی که برای این منظور تشکیل شده مراجعه و نیازهای ارزی خود بر اساس مستندات در سامانه را ثبت کنند و «پس از انجام بررسی‌های لازم و تایید ارز مورد نیاز تامین میشود».
به گفته رئیس کل بانک مرکزی، تامین ارز کالاهای اساسی و تجهیزات پزشکی در سامانه نیما و با ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان از محل فروش ارز حاصل از فروش نفت و میعانات گازی ادامه خواهد داشت.
همزمان خبرگزاری فارس روز سه‌شنبه گزارش داد که با راه‌اندازی مرکز مبادله طلا و ارز با حذف بازار متشکل عرضه ارز سهمیه‌ای که معادل پنج هزار دلار بود متوقف شد.
از این پس عرضه ارز در مصارف گوناگون فقط از محل بازار مبادله ارزی انجام میشود.
با وجود این برخی کارشناسان این اقدامات را تنها مقطعی ارزیابی می‌کنند و اخطار می‌دهند روش جدید عرضه ارز، رانت‌های جدیدی را در بازار ایجاد خواهد کرد.
همزمان روزنامه دنیای اقتصاد در گزارشی دلیل اصلی افزایش قیمت را به شرایط ایران مرتبط دانسته است.
این روزنامه نوشت: «متهم ردیف اول را تحریم‌های بین‌المللی و متهم ردیف دوم را رشد چشمگیر نقدینگی و تغییر در سهم اجزای تشکیل‌دهنده آن دانست. بر این اساس، تحریم‌های بین‌المللی به‌طور مستقیم بر درآمدهای نفتی کشور تاثیر منفی گذاشته است. این مسئله برای کشوری که تا پیش از این از درآمدهای گسترده ارزی برخوردار بوده است، یک تنگنای مهم در درآمدهای خارجی به شمار می‌رود.»
اما مقام‌های عالی‌رتبه در دولت ابراهیم رئیسی افزایش قیمت دلار را به خواسته بدخواهان مرتبط می‌دانند.
احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، درباره علت افزایش نرخ ارز در ایران گفت که «بدخواهان از طریق هراس‌آفرینی و القای انتظارات تورمی موجب ایجاد برخی رفتارها در داخل شدند و عددهایی ساختند که با واقعیت کشور تناسبی نداشت».