سینمای پوراحمد؛ «شکلاتی تلخ در پوسته‌ای شیرین»

درگذشت کیومرث پوراحمد کارگردان مطرح سه دهه گذشته سینمای ایران در سن ۷۴ سالگی بسیاری را در شوک فرو برد و به همان اندازه که نهیبی بود بر خاطرات سینمایی نسلی که به میان‌سالی رسیده است.

از انتشار خبر درگذشت خالق مجموعه تلویزیونی «قصه‌های مجید» یکی از معدود اقتباس‌های ادبی موفق در تلویزیون ایران بر اثر ایست قلبی تا مخابره شدن خبری از سوی مجله سینمایی فیلم امروز درباره «خودکشی» فیلم‌ساز، پوراحمد با همان طنز تلخ فیلم‌هایش به حافظه راه پیدا می‌کند.

فیلم‌سازی که به تأیید خودش نادر ابراهیمی و مجموعه تلویزیونی او «آتش بدون دود» به او «جرئت و جسارت» فیلم‌سازی داد و با وجود دستیاری عباس کیارستمی از اینکه با او مقایسه شود «به شدت پرهیز داشت».

احمد طالبی‌نژاد، منتقد سرشناس سینما در تهران، از دوستان کیومرث پور احمد که فیلمی مستند هم درباره او ساخته، معتقد است که پور احمد ناملایمات زیادی را در زندگی‌اش تجربه کرده بود و به قولی «از این بیدها نبود که با این بادها بلرزد».

گفت‌وگو با احمد طالبی‌نژاد درباره درگذشت کیومرث پوراحمد

به باور این منتقد سینما، پوراحمد انسانی «پست مدرن» بود، و «صاحب تفکراتی امروزین که ریشه در گذشته فرهنگی ایران داشت».

روی این حساب احمد طالبی‌نژاد، از سینمای کارگردان «خواهران غریب» با عنوان سینمای «پوراحمدی» نام می‌برد؛ سینمایی که به تعبیر آقای طالبی‌نژاد «شکلات تلخی بود که در لفافه‌ای شیرین» عرضه می‌شد با طنزی که «رگ و ریشه اصفهانی داشت و با تجربیات زندگی شخصی فیلم‌ساز» آمیخته بود.

این منتقد سینمایی از «شب یلدا» که به نوعی حدیث نفس فیلم‌ساز است، به عنوان درخشان‌ترین اثر او یاد می‌کند و معتقد است، کیومرث پوراحمد با دور شدن از خصلت‌های سینمای خود، اقبال عمومی را نزد منتقدان و مخاطبانش از دست داد، و تبدیل به «فیلم‌سازی باری به هر جهت» شد.

احمد طالبی‌نژاد، کیومرث پوراحمد را فیلم‌ساز «شوریده‌ای» می‌داند، به این معنا که «معترض» بود و «اگر تریبونی پیدا می‌کرد از بیانش ابایی نداشت»، اما این شوریدگی به گفته آقای طالبی‌نژاد در این اواخر با قرار گرفتن کیومرث پوراحمد در «اوضاع نابسامان اجتماعی» ابعاد دیگری پیدا کرده بود.