نهیب غلام کویتی‌پور به «رئیس»: وقتشه زمونه باطلت کنه

برشی از طرحی که برای ترانهٔ «رئیس» منتشر شده است

«رئیس»، تازه‌ترین ترانهٔ غلام کویتی‌پور است؛ نهیبی به رهبران جمهوری اسلامی که با صدای خسرو شکیبایی در صحنه‌ای از فیلم «دلشکسته» علی قوی‌تن آغاز می‌شود: «ریش شما ریشهٔ مردم را سوزانده است.»

این تک‌آهنگ اعتراضی در روزهایی منتشر شده که حکومت به استقبال برگزاری مراسم سالانهٔ عزاداری امام سوم شیعیان رفته است.

کویتی‌پور از همان ابتدا با بردن مخاطب به گوشه‌ای پنهان اما نوستالژیک تکلیفش را روشن می‌کند؛ آغازی مناسب برای شنیدن ترانه‌ای معترض که از خاکستر موتیف‌های آشنای «چنگ دل» که روزگاری برای جنگ خوانده شده بود، برآمده است.

Your browser doesn’t support HTML5

نهیب کویتی‌پور به «رئیس»؛ «وقتشه زمونه باطلت کنه»...

غلام کویتی‌پور که خود کلام این کار را سروده، پیشتر گفته بود که «نقد او نهایتاً به رئیس‌جمهور و کابینه است و تعریضی به نظام نداشته»، اما این ترانه نه تنها نام خانوادگی رئیس‌جمهور ایران، ابراهیم رئیسی، را به خاطر می‌آورد بلکه بسیاری «رئیس» ترانهٔ آقای کویتی‌پور را در هیئت آیت‌‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، دیده‌اند.

آقای کویتی‌پور در کار تازه‌اش فضای موسیقی جدیدی را تجربه کرده و این تک‌آهنگ را به سمت «آر اند بی»* پیش برده تا با استفاده از جاذبه رپ‌خوانی، حرف‌هایی بزند که در قافیه نمی‌گنجد.

استفاده از صدای دانیال مقدم، هنرپیشه و خوانندهٔ جوانی که پیشتر تک‌آهنگ‌های پراکنده‌ای از او منتشر شده، به عنوان رپ‌خوان رسیدن به تقاطعی است که نسل خاکریز را با نسل چهارم به هم نزدیک می‌کند.

بیشتر در این باره: کويتی پور؛ از پینک فلوید تا جنگ

متن رپ گنجانده‌شده در کار با زبانی گوشه‌دار و بُرنده، نظام حکومتی ایران و رهبران آن را در دایرهٔ آنچه «نظام احمق‌سالاری» خوانده می‌شود، قرار می‌دهد.

اما غلام کویتی‌پور در قامت ترانه‌سرا حتی در همراهی با نسل امروز نتوانسته خود را از دام چهار دهه نگاه مردسالارانه جداکند؛ آن‌جا که در بخشی از ترانه از کلمهٔ «ناموس» برای اشاره به سرکوب زنان استفاده می‌کند.

غلام کویتی‌پور که زمانی با نوای «ممد نبودی»اش بسیاری از جوانان بند پوتین‌هایشان را سفت کردند تا جا پای محمد جهان‌آرا، از فرماندهان جنگ، بگذارند، بعد از اعتراضات انتخاباتی جنبش سبز به منتقد بخشی از سیاست‌های حکومت تبدیل شد. این تغییر در گفت‌وگویی که با او در آن حال‌وهوا داشتم، با اشاره‌ای به محمد جهان‌آرا خود را نشان می‌داد.

او در آن زمان به رادیوفردا گفت: «در جبهه هم می‌گفتند. می‌گفتند کاشکی نبود، اگر هم بود یک انگی به او (جهان‌آرا) می‌چسبید. گفتم ببین، اعتراض کنید، انتقاد کنید، منِ کویتی‌پور هم در کنارتان هستم.»

«رئیس» غلام کویتی‌پور و دانیال مقدم به فاصلهٔ کوتاهی از برخورد تند نیروهای حکومتی با اعتراض‌های تیرماه گروهی از مجروحان جنگ ایران و عراق منتشر شده است؛ مجروحانی که یکی از آن‌ها برایم گفت که رفتارهای حکومت چگونه گذشتهٔ خود آن‌ها را هم زیر سؤال برده است:

«فرزندان و خانواده‌های ایثارگران می‌بینند این چیزها را، دیگر آن فرزندان و این خانواده‌ها به هر دلیلی- الان من می‌بینم دور و برم، خواهرزاده‌هایم- می‌گویند اصلاً شما برای چه رفتید؟»

این‌که منتقدان غلام کویتی‌پور بگویند او در موسیقی‌اش پسرفت داشته و یا «محوری شده است برای ایجاد کارزار علیه اعتقادات» که جمهوری اسلامی به آن‌ها می‌گوید «باورهای مردم»، در برابر گروهی هستند که در استقبال از این ترانه نوشته‌اند «آقای حاکمیت، باختی، بدم باختی».

* آر اند بی (R&B) از ژانرهای محبوب و موفق موسیقی است که شعر و ریتم در آن متفاوت با دیگر ژانرهای موسیقی است و در عین حال از ژانرهای سول و رپ تأثیر گرفته است.