هه‌نگاو: بازداشت دست‌کم «۷۰ عضو» خانواده‌های کشته‌شدگان اعتراضات طی پنج ماه

کوروش وزیری (راست) و مهسا بصیرتوانا

فعالان حقوق بشر از بازداشت دو تن از بستگان جمشید مختاری، معترض کشته شده در شهر جونقان استان چهارمحال و بختیاری، خبر دادند. همزمان سازمان حقوق بشری هه‌نگاو گزارش داد که دست‌کم ۷۰ تن از اعضای خانواده‌های دادخواه طی پنج ماه اخیر بازداشت شده‌اند و فشار بر این خانواده‌ها در آستانه سالگرد مهسا امینی شتاب گرفته است.

در آستانه سالگرد جان باختن مهسا امینی و آغاز اعتراضات زن، زندگی آزادی پدر مهدی کرمی در کرج، چهار عضو خانواده حنانه کیا در نوشهر، دو برادر میلاد زارع در بابل، مادر محمدجواد زاهدی در ساری، همسر و خواهر شیرین علیزاده در اصفهان در موج فشار بر خانواده‌های دادخواه بازداشت شده‌اند.

همچنین نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی روز پنج‌شنبه در شهر جونقان واقع در استان چهارمحال و بختیاری اقدام به بازداشت میثم محمدیان و سعادت مختاری کردند که به ترتیب خواهرزاده و پسر عموی جمشید مختاری، معترض کشته شده در این شهر، هستند.

رادیوفردا به طور مستقل قادر به تایید این دو بازداشت‌ نیست.

جمشید مختاری روز ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۱، در جریان تظاهرات مردمی شهر جونقان که در اعتراض به گران شدن و سهمیه‌بندی نان توسط دولت ابراهیم رئیسی و افزایش چند برابری قیمت مواد غذایی برپا شده بود، با شلیک مستقیم نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شد.

اعتراضات اردیبهشت پارسال در اعتراض به گرانی‌ها از استان خوزستان آغاز شد و در ادامه به استان‌های دیگر از جمله چهارمحال و بختیاری و شهر جونقان گسترش یافت.

در روز ۲۸ اردیبهشت سال جاری به مناسبت سالگرد کشته شدن جمشید مختاری جمع گسترده‌ای از مردم در شهر جونقان با برپایی تظاهراتی دیگر، اقدام به خواندن شعارهاهای حماسی و سر دادن شعارهای اعتراضی از جمله «جونقانی می‌میرد، ذلت نمی‌پذیرد» و «مرگ بر دیکتاتور» کردند.

با این حال بازداشت دو تن از بستگان جمشید مختاری با گذشت بیش از سه ماه از برگزاری مراسم سالگرد او در حالی انجام شده است که دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی با نزدیک شدن به «سالگرد مهسا امینی و آغاز اعتراضات زن، زندگی، آزادی»، اقدام به بازداشت شمار گسترده‌ای از خانواده‌های دادخواه در شهرهای مختلف کرده‌اند.

بیشتر در این باره: ادامه موج بازداشت خانواده‌های دادخواه و فعالان مدنی در آستانه سالگرد اعتراضات

بازداشت فرهاد و رضا زارع، دو تن از برادران دادخواه میلاد زارع، در شهر بابل استان مازندران نیز از جمله جدیدترین موارد «بازداشت خانواده‌های دادخواه» است.

میلاد زارع جوان ۲۵ ساله‌ در جریان اعتراضات بابل در ۳۰ شهریور پارسال به دست نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی کشته شد.

به نوشته صفحه اینستاگرامی «مادران دادخواه مازندران» که اخبار خانواده‌های معترضان کشته شده در این استان را پوشش می‌دهد، دو برادر میلاد زارع از روز دوشنبه ۶ شهریور توسط نیروهای امنیتی بازداشت شدند و همچنان خبری از وضعیت آنها در دست نیست.

در موج بازداشت خانواده‌های دادخواه همچنین چهار عضو خانواده دادخواه حنانه کیا ۵ شهریورماه در نوشهر مازندران نیز بازداشت شدند که شامل هلیا کیا خواهر شانزده ساله و وحید کیا و معصومه آذری، پدر و مادر دادخواه حنانه کیا، و امیر کیا نامزد این معترض کشته شده در نوشهر است.

فاطمه حیدری، خواهر دادخواه جواد حیدری نیز اول شهریورماه از بازداشت مهسا یزدانی، مادر دادخواه محمدجواد زاهدی معترض کشته شده به دست نیروهای حکومتی در شهر ساری، خبر داد و در شبکه اجتماعی ایکس، توییتر سابق، نوشت که از این خانواده تعهد گرفته‌اند که جشن تولد محمدجواد زاهدی را برگزار نکنند.

بیشتر در این باره: عفو بین‌الملل خواستار رعایت حقوق خانواده‌های قربانیان اعتراضات ایران شد

نیروهای حکومتی همچنین در روز ۲۶ مردادماه اقدام به بازداشت محمد (کوروش) وزیری، همسر شیرین علیزاده، کردند و پنج روز بعد نیز نسرین علیزاده، خواهر این زن کشته شده در اعتراضات را بازداشت کردند.

شیرین علیزاده اهل اصفهان بود که در جریان سفری خانوادگی به مازندران در روز ۳۱ شهریورماه ۱۴۰۱، حین فیلمبرداری از تظاهرات مردم در متل قو، با شلیک مستقیم نیروهای حکومتی در داخل خودروی شخصی و مقابل چشمان اعضای خانواده‌اش کشته شد.

ماشاالله کرمی، پدر محمدمهدی کرمی معترض اعدام شده در کرج، نیز، از ده روز پیش و در پی یورش ماموران امنیتی به خانه‌اش بازداشت شد و با گذشت ده روز همچنان مقام‌های دستگاه قضائی جمهوری اسلامی توضیحی درباره وضعیت، محل نگهداری و اتهام این پدر دادخواه ارائه نکرده‌اند.

طبق گزارش سایت حقوق بشری هرانا رضا ببرنژاد، برادر مهدی ببرنژاد از معترضان کشته شده در قوچان، از روز ۲۰ مردادماه مردادماه توسط نیروهای سازمان اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت شده است.

شمار دیگری از اعضای خانواده‌های دادخواه معترضان کشته شده نیز در چند روز اخیر احضار یا برای مدتی بازداشت و سپس آزاد شده‌اند.

مهسا بصیر توانا، خواهر دادخواه مهران بصیر توانا معترض کشته شده در صومعه‌سرا، نیز ۲۶ مردادماه توسط نیروهای امنیتی در شهر فومن بازداشت و چهار روز بعد با تودیع قرار وثیقه آزاد شد.

به نوشته هرانا، ارگان مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، فرامرز آبیل، نوجوان ۱۵ ساله و برادر اسماعیل آبیل (براهویی) از کشته‌شدگان جمعه خونین زاهدان نیز روز ۳۱ مرداد ماه بازداشت و پس از پنج روز آزاد شده است.

نیروهای حکومتی همچنین در شهر سقز شرمین حبیبی، همسر دادخواه فریدون محمودی از معترضان کشته شده ، را روز ۳۱ مردادماه بازداشت و پس از یک شبانه روز آزاد کردند.

لیلا مهدوی، مادر دادخواه سیاوش محمودی نوجوان کشته شده با شلیک نیروهای امنیتی در نازی‌آباد تهران، نیز از جمله اعضای خانواده‌های دادخواه است که نیروهای امنیتی روز چهارشنبه اول شهریور به منزل او یورش برده و ضمن تفتیش منزل و ضبط وسایل الکترونیکی، این مادر دادخواه را به دادسرای اوین احضار کردند.

در همین حال سایت حقوق بشری هه‌نگاو گزارش داد که دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی از ابتدای سال ١۴٠٢ تاکنون، «دست‌کم ۷۰ تن از اعضای خانواده‌های دادخواه» را در شهرهای مختلف بازداشت کرده‌اند.

این سایت حقوق بشری تاکید کرد که بازداشت خانواده‌های دادخواه در آستانه سالگرد اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» شتاب بیشتری گرفته است.

بنابر این گزارش، از میان «دست‌کم ٧٠ عضو خانواده‌های دادخواه بازداشت شده توسط دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی، سنندج با ۲۴ تن در صدر این لیست قرار دارد و پیرانشهر با ٧ تن و اصفهان نیز با ۵ تن» ، در رده‌های بعدی بیشترین شمار «بازداشت خانواده‌های دادخواه» قرار دارند.

سایت حقوق بشری هه‌نگاو تاکید کرد که دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی در جریان این بازداشت‌ها و احضارها، خانواده‌های دادخواه را از برگزاری مراسم زادروز و سالگرد فرزندانشان منع کرده‌اند و در مواردی هم تلفن همراه خانواده‌های دادخواه را ضبط و حق فعالیت در فضای مجازی را از آن‌ها سلب کرده‌اند.

منابع: هه‌نگاو، توییتر، رادیوفردا/ ش. ر./ ف. دو.