وزیر خارجه ایران روز جمعه، دهم شهریورماه، با اشاره به کمک توافق برای تبادل زندانی به احیای برجام، خبر داد که «ابتکار سلطان عمان روی میز است و از طریق آن، تبادل پیامهایی میان ایران و طرفهای دیگر جریان دارد».
حسین امیرعبداللهیان که در پنجمین سفر خود در دو سال گذشته به لبنان رفته بود، روز جمعه در یک نشست خبری در بیروت افزود که تهران «از اراده لازم» برای بازگشت به تعهدات هستهای و به کار بستن دیپلماسی «برای لغو تحریمها» برخوردار است.
او در مورد جزئیات ابتکار سلطان عمان توضیح بیشتری نداد، اما گفت توافق اخیر ایران و آمریکا برای آزادسازی بخشی از اموال بلوکه شده ایران و تبادل زندانیان، به گفتوگو درباره توافق هستهای کمک میکند.
به گفته آقای امیرعبداللهیان، «انجام درست توافق اخیر غیرمستقیم» میان تهران و واشینگتن «به گفتوگوها برای لغو تحریمها کمک خواهد کرد».
بعد از آنکه دولتهای واشینگتن و تهران ماه گذشته حصول توافق بین خود را در نتیجه مذاکرات غیرمستقیم با یاری عمان و قطر تأیید کردند، روزنامه وال استریت جورنال نوشت که این توافق به اجرای تعهداتی از سوی ایران در راستای محدود کردن غنیسازی اورانیوم در سطح ۶۰ درصد و کاهش انباشت آن منجر شده و در مقابل، آمریکا عملا به ایران امکان داده تا فروش نفت خود را به سطح پیش از خروج دولت پیشین واشینگتن از برجام افزایش دهد.
روزنامه نیویورک تایمز نیز به نقل از دو مقام ارشد اسرائیلی نوشته بود که توافق تبادل زندانیان و آزادسازی اموال مسدودشده ایران نزد بانکهای کره جنوبی، «بخشی از تفاهمهایی گستردهتر است».
در مقابل سخنگویانی در جمهوری اسلامی ایران این جزئیات را انکار کرده و برخی رسانههای نزدیک به سپاه پاسداران مدعی شدند که در غنیسازی اورانیوم با غنای ۶۰ درصدی و انباشت آن «تغییری رخ نداده است».
بیشتر در این باره: بلومبرگ میگوید آژانس کاهش سرعت ذخیره اورانیوم غنیشده ایران را تأیید میکندبا این حال، شبکه بلومبرگ روز دهم شهریور گزارش داد که بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی که در حال کار به روی تهیه گزارش درباره عملکرد پادمانی در سایتهای هستهای ایران جهت ارائه آن به نشست پیش روی شورای حکام آژانس در وین هستند، «تأیید میکنند» که ایران غنیسازی در سطوح بالا را کاهش داده و میزان کمتری از آن را ذخیره کرده و به سطح تعهدات پیشین بازگشته است.
اظهارات حسین امیرعبداللهیان احتمالا تأیید تلویحی این امر است که غیر از تبادل زندانیان و آزادسازی اموال مسدود شده ایران، مذاکراتی دیگر با یاری عمان میان ایران و آمریکا در جریان است، امری که او از آن به عنوان «طرفهای دیگر» یاد کرد.
وزیر خارجه ایران همچنین خبر داد که «برخی کشورها، گفتوگوهای آشکار و محرمانه برای عادیسازی روابط با تهران دارند».
آمریکا و عمان یا طرفهای اروپایی که عضو برجام هستند، هنوز درباره اظهارات آقای امیرعبداللهیان واکنش نشان ندادهاند. آمریکا چند بار، بهویژه پس از آغاز اعتراضات گسترده در پی مرگ مهسا امینی در بازداشت گشت ارشاد، تأکید کرده که احیای برجام دیگر در دستور کار نیست.
با این اوصاف، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید هفته گذشته گفت اگر ایران اقدامی در زمینه کاهش غنیسازی انجام داده، «یک کار خوب» کرده است.
در این میان، گفته جمعهشب وزیر خارجه ایران در خصوص آزادسازی تنها «بخشی» از اموال بلوکه شده ایران حاکی از تناقض در گفتههای مقامهای جمهوری اسلامی است.
علی باقری کنی، معاون وزیر خارجه و مسئول مذاکرات، دو هفته پیش گفته بود که دیگر هیچ پول بلوکه شده ایران در خارج باقی نمانده است.
ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور، در نشست خبری روز هشتم شهریور در تهران اظهارات متناقضی در مورد ۱.۵ میلیارد دلار پول ایرانی نزد ژاپن بیان کرد.
بیشتر در این باره: دیدار امیرعبداللهیان با حسن نصرالله، سران حماس و جهاد اسلامی در لبنانآمریکا تأیید کرده که ایران برای اجرای توافق تبادل زندانی، چهار زندانی را از زندان به حبس خانگی منتقل کرده است. نفر پنجم نیز که ظاهراً یک زن است، از مدتی قبل در حصر خانگی بوده است.
ایران تأیید میکند که شش میلیارد دلار پولش در کره جنوبی به سوئیس رسیده است. سخنگوی وزارت خارجه ایران ارزیابی کرده بود که این معامله حداکثر در دو ماه محقق شود.
جمهوریخواهان آمریکا از توافق دولت جو بایدن با تهران انتقادهای گسترده مطرح کردند.
بخش قابل توجهی از کنشگران ایرانی مخالف جمهوری اسلامی ایران در غرب نیز این توافق را که در آستانه سالگرد اعتراضات ایرانیان به جریان افتاده، به عنوان تن دادن به گروگانگیری جمهوری اسلامی ایران، محکوم کردند.