رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، با یادآوری اقدام کرهشمالی در «اخراج بازرسان سازمان ملل» پیش از انجام «آزمایش سلاح هستهای»، گفت که جامعه جهانی باید مراقب باشد که تجربه شکست در مورد کره شمالی، بار دیگر در مورد ایران تکرار نشود.
اشاره آقای گروسی به اقدام ماه گذشته جمهوری اسلامی ایران در «لغو مجوز فعالیت» شماری از بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی و ممانعت از حضور آنها در ایران است.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی روز دوشنبه ۲۴ مهر، شانزدهم اکتبر، طی پیامی ضبط شده به کنفرانس سالانه کنترل تسلیحات وزارت خارجه آمریکا، گفت، «آژانس بینالمللی انرژی اتمی، چشم و گوش جامعه جهانی در ایران است» و سپس عنوان کرد که او اکنون «به شدت نگران برنامه هستهای ایران» است.
گروسی با تاکید براینکه «باید تمام تلاش خود را برای جلوگیری از این مشکل به کار بگیریم»، و جامعه جهانی بتواند مانع تولید سلاح هستهای در کشوری بشود که ظرفیتهای بالقوهای دارد و شکست نخورد.
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی با اشاره به تجربه کره شمالی، گفت: «ما پیشتر شاهد چنین شکستی در کره شمالی بودهایم.»
آژانس بینالمللی انرژی اتمی از سال ۲۰۰۹ که دولت پیونگ یانگ بازرسان آژانس را اخراج کرد به تاسیسات هستهای کره شمالی دسترسی ندارد و در حال حاضر فعالیتهای هستهای این کشور را فقط از راه دور و از جمله با استفاده از تصاویر ماهوارهای، رصد میکند.
در مورد ایران اما آژانس بین المللی انرژی همچنان از «دسترسی منظم به تاسیسات هستهای اعلام شده» این کشور برخوردار است اما با بنبست در احیای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ طی پنج سال اخیر، ایران اقدام به حذف تجهیزات نظارتی نصب شده در چارچوب این توافق کرده است و آژانس دیگر امکان انجام «بازرسیهای فوری از سایتهای اعلامنشده» در ایران را ندارد.
پیش از این نیز رافائل گروسی در تازهترین گزارش سه ماهه آژانس بینالمللی انرژی اتمی درباره ایران، تاکید کرده بود که «جمهوری اسلامی اکنون به اندازه کافی اورانیوم غنیشده با خلوص ۶۰ درصد مورد نیز برای تولید سه بمب هستهای را دارد.»
با این وجود، مقامهای جمهوری اسلامی ایران تلاش برای «دستیابی به سلاح هستهای» را رد می کنند.
روابط آژانس بینالمللی انرژی اتمی با ایران با چالشهای دیگری نیز مواجه است. بنبست در تحقیقات آژانس درباره «منشا ذرات اورانیوم یافت شده در دو سایت اعلامنشده ایران» و «توقف نصب تجهیزات نظارتی حذف شده توسط ایران» از جمله این چالشهاست.
علاوه بر این، جمهوری اسلامی روز شنب ۲۵ شهریور ماه اعلام کرد که «مجوز فعالیت شماری از بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی در ایران را «لغو» کرده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، همان روز با «محکومیت شدید» این اقدام، گفت که این بازرسان از «مجربترین» کارشناسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی با دانش منحصربهفرد در زمینۀ فناوری غنیسازی هستند که تا پیش از این، در تأسیسات غنیسازی ایران به «امر ضروری راستیآزمایی» مشغول بودند.
اتحادیه اروپا روز یکشنبه ۲۶ شهریور با صدور بیانیهای از تهران خواست تا «بیدرنگ در تصمیم خود تجدید نظر کند».