سرنوشت هزاران اوکراینی پناه‌برده به اسرائیل؛ فرار از جنگ در اوکراین، زندگی زیر سایهٔ جنگ در غزه

بازگشت گروهی از اوکراینی‌ها از نوار غزه به اوکراین پس از شروع جنگ

تاتیانا پریما حدود یک سال و نیم پیش که در پی تهاجم نظامی روسیه از شهر ماریوپول در جنوب شرقی اوکراین گریخت، فکر می‌کرد که بمباران‌ها را پشت سرگذاشته است. این زن ۳۸ ساله همراه با همسر مجروح و دختر خردسالش در جستجوی نقطه‌ای امن به جنوب اسرائیل رفت.

آرامشی که او به‌مرور به آن خو می‌گرفت، روز ۱۵ مهر، در پی حملهٔ غافلگیرانهٔ گروه افراطی حماس به جنوب اسرائیل در هم شکست؛ گروهی که آمریکا و اتحادیهٔ اروپا آن را یک سازمان تروریستی می‌دانند.

تاتیانا می‌گوید: «تمام سروصداهای جنگ که امروز می‌شنویم، خاطرات آن‌چه را در شهر ماریوپول بر ما گذشت، زنده می‌کند. احساس بد و سختی است، چون ما هم مثل هر کس دیگری می‌خواهیم فرزندمان در بهترین شرایط باشد؛ ولی گویا شکست خورده‌ایم.»

براساس گزارش‌های مرکز آمار دولتی و سازمان‌های امدادرسان، از شروع تهاجم نظامی روسیه به اوکراین تاکنون بیش از ۴۵ هزار اوکراینی به اسرائیل مهاجرت کرده‌اند. وقتی جنگ در اسرائیل و غزه شروع شد، بسیاری از آن‌ها مثل تاتیانا در حال انطباق با جامعهٔ جدید و سروسامان دادن به زندگی‌شان بودند.

ولی اکنون آسیب‌های روحی دوران جنگ دوباره به سراغ آن‌ها آمده است. برخی اسرائیل را ترک کرده‌اند ولی بسیاری از اوکراینی‌های مهاجر مانده‌اند و حاضر نیستند دوباره از جنگ بگریزند. اکثر آن‌ها به‌دلیل ممنوع شدن تجمع از دیدار دوستان و عزیزان محروم شده‌اند و امید به دیدار مجدد خانواده‌های خود در اوکراین را از دست داده‌اند.

بیشتر در این باره: چرا و چگونه وضعیت آب آشامیدنی در غزه بحرانی شد؟

روز ۱۵ مهر (۷ اکتبر) که حملهٔ گروه افراطی حماس شروع شد، تاتیانا با صدای آژیر خطر از خواب پرید. او در شهر ساحلی اشکلون واقع در چندین کیلومتری مرز با نوار غزه زندگی می‌کند. در یک ماه و نیم گذشته، همزمان با حملات سنگین هوایی و زمینی اسرائیل به نوار غزه، صدای انفجار بمب و گلوله‌های توپ و موشک یک لحظه قطع نشده است. او این وضعیت را تصور تکرار گذشته توصیف می‌کند و می‌گوید یادآور صبح روزی در ماریوپول است که زندگی او را برای همیشه تغییر داد.

ماریوپول در ماه‌های اول تهاجم نظامی روسیه بیش از هر شهر دیگر در اوکراین هدف حملات هوایی و گلوله‌باران روس‌ها قرار گرفت. حملات ارتش روسیه هفته‌ها ادامه داشت و مردم بدون آب و غذا و سوخت و بدون ارتباط با جهان خارج زیر آتش جنگ زندگی می‌کردند. او می‌گوید در هفته‌های اول جنگ در اجاقی بیرون از منزل پخت‌وپز می‌کرد، برای آب نوشیدنی از برف استفاده می‌کرد و همراه ده‌ها نفر از دوستان و اعضای خانوادهٔ خود به نقطه‌ای در خارج از شهر پناه برده بودند.

اما گلوله‌باران ادامه یافت و در یکی از این حملات همسرش هنگامی که رفته بود آب بیاورد مجروح شد و یک دستش را از دست داد. در آن لحظه بود که تصمیم گرفتند از اوکراین خارج شوند.

او و خانواده‌اش با خودرو خود به کاروانی پیوستند که شهر ماریوپول را ترک کرد. از چندین پست بازرسی ارتش روسیه گذشتند و در آوریل سال ۲۰۲۲ به اسرائیل و شهر اشکلون رفتند که خانوادهٔ همسرش ساکن آن‌جا هستند. بسیاری از اوکراینی‌ها در جنوب اسرائیل زندگی می‌کنند. در این مناطق جمعیت روسی‌زبان بزرگی ساکن است و اجارهٔ خانه‌ها هم از شهرهای بزرگ در مرکز اسرائیل ارزان‌تر است.

ساکنان شهر اشکلون و روستاهای اطراف آن در گذشته به شلیک هر از چند گاه راکت از سوی نوار غزه عادت داشتند، ولی در پی شروع جنگ اخیر تعداد این حملات افزایش یافته است.

هر روز و گاهی اوقات چندین بار در روز صدای آژیر خطر بلند می‌شود. هرچند اکثر راکت‌ها در آسمان رهگیری و منهدم می‌شوند ولی طبق آمارهای ارتش اسرائیل، از شروع درگیری اخیر، حدود ۸۰ راکت به مناطق مسکونی و یا اراضی خالی در اشکلون اصابت کرده که تقریباً یک‌سومِ تمام راکت‌هایی است که اصابت آن‌ها به خاک اسرائیل طی یک ماه و نیم گذشته ثبت شده است.

صدای گلوله و موشک‌باران برای تاتیانا یادآور اضطراب و مصیبت دوران جنگ در اوکراین است، ولی او در مورد حملهٔ اخیر اسرائیل به نوار غزه با اطمینان صحبت می‌کند و یقین دارد که دفاع ضد موشکی این کشور (گنبد آهنین) از او و خانواده‌اش محافظت خواهد کرد.

با این حال او می‌گوید جنگ اسرائیل و حماس احساس انزوای او را تشدید کرده است. گروه دوستان و همسایگان اکنون نمی‌توانند به‌راحتی دیدار کنند و تماس آن‌ها به شکل آنلاین است. به‌دلیل خطر حملات راکتی، تجمع مردم فقط در ساختمان‌هایی مجاز است که پناهگاه دارند.

نهادهای حمایت از پناهجویان، متناسب با وضعیت جدید، برخی برنامه‌های خود را تغییر داده‌اند و اکنون به افراد نیازمند کمک مالی می‌دهند و یا برای کسانی که به‌دلیل هراس حاضر نیستند از خانه خارج شوند، مواد غذایی می‌آورند.

بیشتر در این باره: از زندگی در شمال غزه تا کوچیدن به رفح؛ گفت‌وگو با رُبا عکیله

خاخام اولیا وینستین، از یک نهاد حامی پناهجویان که به حدود شش هزار پناهجوی اوکراینی کمک می‌کند، گفته است: «زیر آتش راکت‌هایی که به این منطقه شلیک می‌شود، کمک کردن به همه بسیار دشوار است.» به‌گفتهٔ او بسیاری از این افراد نگران امنیت و آیندهٔ خود هستند. «آن‌ها مرتب می‌پرسند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ اسرائیل چه سرنوشتی دارد؟ آیا ما برای همیشه این‌جا خواهیم ماند؟ آیا زنده خواهیم ماند؟ چه بر سر فرزندان ما می‌آید؟»

تعدادی از اوکراینی‌های مهاجر در پی شروع جنگ اسرائیل و حماس مجبور شده‌اند نقل مکان کنند.

یائل اکستین، از یک بنیاد خیریه به نام «دوستی مسیحیان و یهودیان» که از کودکان حمایت می‌کند، گفته است حدود صد کودک که در یک مرکز نگهداری در شهر اشکلون زندگی می‌کردند، بلافاصله پس از حملهٔ گروه افراطی حماس به شهرهای مرکزی اسرائیل رفته‌اند.

این دومین بار در کمتر از دو سال است که این کودکان اوکراینی ناگزیر شده‌اند خانه خود را ترک کنند. آن‌ها در اولین هفته‌های تهاجم نظامی روسیه از یک شهر کوچک در نزدیکی کی‌یف تخلیه و به اسرائیل منتقل شده بودند.

گروه دیگری از اوکراینی‌ها هم در نوار غزه گرفتار شده‌اند. به گفته ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، تاکنون ۱۶۰ نفر از آن‌ها از نوار غزه تخلیه شده‌اند. مشخص نیست چه تعدادی هنوز در نوار غزه هستند.

یک شهروند دیگر اوکراین که سال گذشته برای مداوای فرزند کوچکش که به سرطان مبتلاست به اسرائیل رفت، ساکن شهر آرام و کوچکی در نواحی مرکزی اسرائیل است. او گفته است تا اکتبر امسال (شروع جنگ در نوار غزه) هیچ‌گاه صدای آژیر خطر را نشنیده بود.

این زن امیدوار بود دختر ۱۸ساله‌اش ترزا که در اوکراین مانده، برای تعطیلات به دیدارش برود، ولی اکنون به‌جای برنامه‌ریزی برای دیدار، از هر فرصتی فقط برای ردوبدل کردن پیام و مطمئن شدن از سلامت یکدیگر استفاده می‌کنند.

ترزا از اوکراین در یکی از پیام‌هایش برای مادرش نوشته است: «مامان، در مورد امنیت تو نگرانم. می‌دانم که غیرممکن به نظر می‌آید، ولی لطفاً بگذار به دنبال جای دیگری برای تو باشیم. من از این وضعیت خسته شده‌ام. از این جنگ‌ها متنفرم.»

از روز حملهٔ گروه افراطی حماس به اسرائیل که به کشته‌شدن ۱۲۰۰ اسرائیلی و به گروگان گرفته شدن حدود ۲۴۰ تن انجامید، اسرائیل به‌طور گسترده در حال انجام عملیات نظامی در نوار غزه است و به‌گفتهٔ مقام‌های حماس تا به حال باعث کشته شدن دست‌کم ۱۳ هزار تن از ساکنان غزه شده است. سازمان ملل هم گفته است که دوسومِ جمعیت ۲.۳ میلیونی نوار غزه آواره شده‌اند.

با استفاده از گزارش آسوشیتدپرس/ ش.ر/ ر.ش
بیشتر در این باره: سازمان ملل: تعداد غیرنظامیان کشته‌شده در اوکراین از ۱۰ هزار نفر فراتر رفت