همزمان با اعلام خروج نیروهای حافظ صلح روسی از قرهباغ کوهستانی، ارمنستان توافق کرد که چهار روستای دیگر جمهوری آذربایجان در منطقه «قزاق» را به این کشور بازگرداند.
کمیسیون مشترک تعیین حدود مرزی دو کشور روز جمعه ۳۱ فروردین در هشتمین اجلاس خود با حضور معاونان نخستوزیر، موضوع بازگرداندن چهار روستای جمهوری آذربایجان را در چهارچوب مرزهای دو کشور قبل از فروپاشی اتحادیه جماهیر شوروی تأیید کرد.
مقامات ارشد هر دو کشور توافق برای بازگرداندن روستاها را «اقدامی چشمگیر» توصیف و آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا از این توافق استقبال کرده است.
بعد از توافق آتشبس جنگ ۴۴ روزه پاییز ۲۰۲۰ که منجر به بازگرداندن بخشهای گسترده جمهوری آذربایجان شد، دو کشور شروع به مذاکره برای تعیین دقیق مرزها کردند.
بیشتر در این باره: هشدار مسکو به ارمنستان درباره سیاست «دوری» از روسیه و «نزدیکی» به غربچهار روستای بازگرداندهشده طی سه دهه گذشته خالی از سکنه بودهاند، اما از لحاظ استراتژیک بسیار مهم هستند؛ خصوصا بزرگراه تجارتی ارمنستان و گرجستان به همراه خط لوله صادرات گاز روسیه به ارمنستان بسیار نزدیک به این روستاها است.
نیکول پاشینیان نخستوزیر ارمنستان نیز با اشاره به بازگرداندن چهار روستا گفت: «برای اولین بار است که دولتهای ایروان و باکو مناقشات را پشت میز مذاکره حل کردند و این بسیار مهم است».
جنگ ۴۴ روزه قرهباغ کوهستانی میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در پاییز سال ۲۰۰۰، با وساطت روسیه پایان گرفت و جمهوری آذربایجان بعد از سه دهه، تمامی «اراضی اشغالی» را پس گرفت و تنها منطقه خانکندی که اکثریت ساکنان آن ارمنیتبار هستند، تحت محافظت نیروهای حافظ صلح روسیه قرار گرفتند.
ارتش جمهوری آذربایجان دوباره پارسال طی عملیاتی کل منطقه خانکندی را تحت کنترل قرار داد و به رغم اعلام تعهد برای حفظ امنیت ساکنان ارمنی این منطقه، بخش اعظمی از ساکنان آن به ارمنستان رفتند.
خروج نیروهای حافظ صلح روسیه از این منطقه و بازگشت به کشورشان از هفته جاری آغاز شده است.
با افزایش نارضایتی ارمنستان از روسیه به خاطر آنچه «عدم حمایت کافی» از این کشور در جنگ با جمهوری آذربایجان عنوان کرده، دولت ایروان از سال گذشته همکاریها با اتحادیه اروپا و آمریکا را افزایش داده و نیروهای حافظ صلح چندین کشور غربی در مرزهای ارمنستان با جمهوری آذربایجان مستقر شدهاند.
مذاکرات میان دو کشور ارمنستان و جمهوری آذربایجان نیز بیشتر در کشورهای غربی و با وساطت آنها انجام میگیرد.