سوما پورمحمدی، فعال فرهنگی در سنندج که اخیراً به ۱۱ سال زندان و تبعید محکوم شده، به رادیوفردا می‌گوید اتهام‌ها علیه او صرفاً پرونده‌سازی نهادهای امنیتی است و دلیل اصلی محکومیتش فعالیت در یک انجمن فرهنگی و تدریس زبان کُردی است.
سوما پورمحمدی مدرس زبان کُردی و عضو هیئت مدیره انجمن فرهنگی-اجتماعی نوژین در شهر سنندج است که اول اردیبهشت امسال اعلام شد در دو پروندۀ جداگانه به تحمل ۱۱ سال حبس و تبعید به کرمانشاه محکوم شده است.
در اولین پرونده، شعبه یکم دادگاه انقلاب سنندج سوما پورمحمدی را به‌دلیل فعالیت‌هایش در انجمن نوژین به اتهام «ایجاد دسته و گروه به‌منظور برهم‌زدن امنیت کشور»، به تحمل ۱۰ سال حبس و تبعید به زندان مرکزی کرمانشاه محکوم کرده است.
در پرونده دوم نیز همین شعبه سوما پورمحمدی را در ارتباط با جنبش «زن زندگی آزادی» به اتهام «برهم‌زدن امنیت ملی» به یک سال حبس تعلیقی محکوم کرده است. خانم پورمحمدی در اینستاگرام خود اعلام کرده که قاضی در جلسۀ دادگاه به او گفته «حکم از قبل صادر شده است».
سوما پورمحمدی در گفت‌وگو با رادیوفردا که به زبان کُردی و با ترجمه انجام شد، جزئیاتی از روند بازجویی و محاکمه‌اش را بیان کرده است. او در ابتدای این گفت‌وگو تأکید کرد که زبان فارسی می‌داند، اما به‌دلیل تمام تبعیض‌‌های زبانی و برخوردهای امنیتی با زبان مادری‌اش، دو سال است که تنها به کردی صحبت می‌کند و حاضر به گفت‌وگو به زبان فارسی نیست.
سوما پورمحمدی در این گفت‌وگو به برخوردهای خشن و توهین‌آمیز مأموران وزارت اطلاعات در بازجوییهای متعددش اشاره و تأکید کرد وقتی به زبان کردی به بازجویش پاسخ داده، بازجو به او گفته است «به زبان آدم حرف بزن».
خانم پورمحمدی در ادامه گفت: «به من چشم بند می‌زدند و می‌گفتند باید رو به دیوار بنشینی و به زبان فارسی حرف بزنی و یک‌بار هم به‌دلیل مقاومت من در مقابل این رفتارها، چند نفر مقنعه من را گرفتند و من را به‌سختی روی زمین بین چند اتاق کشیدند و بعد از آن روی چندین پله در سرمای بهمن ماه به حیاط پرتم کردند.»
بیشتر در این باره: سیوان ابراهیمی، آموزگار زبان کُردی، برای تحمل حکم حبس راهی زندان شدانجمن نوژین با مجوز رسمی از وزارت کشور از سال ۱۳۸۸ با برگزاری کلاس‌های زبان کردی در شهر‌های مختلف کردستان بر حوزه آموزش و تدریس زبان کُردی و آگاهی دادن در حوزههای اجتماعی و فرهنگی و تواناسازی زنان متمرکز بوده است.
خانم محمدی که فعالیت خود را با انجمن نوژین از سال ۹۲ آغاز کرده است، به رادیوفردا گفت تا کنون همۀ مسئولان این انجمن حداقل ۱۰ تا ۱۵ بار احضار و بازجویی و در مواردی به زندان محکوم شده‌اند.
پیش از این نیز زارا محمدی، مدرس زبان کردی و دیگر عضو انجمن فرهنگی اجتماعی نوژین است، نیز در تیرماه ۱۳۹۹ به اتهام تشکیل گروه علیه امنیت کشور به ۱۰ سال حبس محکوم شده بود. این حکم در دادگاه تجدید نظر به پنج سال زندان کاهش پیدا کرد و نهایتاً بهمن ۱۴۰۱ آزاد شد.
سیوان ابراهیمی، آموزگار زبان کُردی و همسر زارا محمدی، دیگر عضو این انجمن است که دی‌ماه ۱۴۰۲ پس از احضار به ادارۀ اجرای احکام دادگاه سنندج بازداشت و برای سپری کردن یک سال حبس راهی زندان مرکزی این شهر شد.
سوما پورمحمدی به رادیو فردا می‌گوید: «حکومت پرونده‌سازی می‌کند و اعضای این انجمن را به همکاری با احزاب کرد متهم می‌کند. این در حالی است که از همان ابتدا مؤسسان نوژین تصمیم گرفتند از منظر فکری مستقل باشند و از کسی یا حزبی پیروی نکنند و به همین دلیل، انجمن نوژین ضمن احترام برای همه احزاب کرد، با احزاب کردستان هیچ ارتباطی ندارد و کاملاً مستقل است و آنچه در بازجوییها و بعد در صدور حکم برای من و دیگر اعضای انجمن نوژین اتفاق افتاده، تهمت است و تاکنون حتی یک مدرک مبنی بر ارتباط حزبی بین انجمن نوژین و احزاب کردی وجود نداشته است.»
وقتی به زبان کردی به بازجو جواب دادم، گفت «به زبان آدم حرف بزن».
خانم پورمحمدی دربارۀ دلیل اصلی فشار امنیتی بر خود و انجمن نوژین چنین می‌گوید: «انجمن نوژین به گفتمان زبانی و حقوق زبانی به‌خصوص مسائل آموزش زبان کردی می‌پردازد و این امر برای نهادهای امنیتی مسئله است، اما چون نمی‌خواهند این را مطرح کنند، با تهمت زدن و پرونده‌سازی برای من و دیگران با اتهام‌هایی مثل ارتباط با احزاب کرد می‌خواهند مانع فعالیت ما و انجمن نوژین شوند.»
او تأکید دارد که «دستگاه قضا جرئت ندارد بگوید ما را به‌خاطر دفاع در مقابل یکسان‌سازی فرهنگی تنبیه می‌کنند، برای همین به ما تهمت می‌زنند. من صریحاً تمام این اتهام‌ها را رد می‌کنم.»
خانم پورمحمدی در این گفت‌وگو همچنین تأکید می‌کند که در پروندۀ او و دیگر اعضای این انجمن حتی یک مدرک هم مبنی بر این‌که با احزاب یا کسانی ارتباط دارند، وجود ندارد و نهادهای اطلاعاتی برای او پاپوش درست کرده‌اند: «در پرونده آمده که می‌خواستند یک کاری انجام دهند و بر اساس همین، به من حکم ۱۰ سال زندان داده‌اند.»
به‌گفتۀ سوما پورمحمدی، تنها مدرکی که در پروندۀ او و باقی اعضای انجمن نوژین وجود دارد، مشارکت در اعتراضات «زن زندگی آزادی» و جنبش ژینا است که برای آن یک سال حبس گرفته‌اند.
دادگاه رسیدگی به اتهام‌های سوما پورمحمدی روز ۲۹ فروردین امسال برگزار و حکم ۱۱ سال زندان برای او صادر شد.
خانم پورمحمدی ضمن اشاره به تقاضای تجدیدنظر برای حکم بدوی‌اش می‌گوید: «من از روز اول گفتم که دستگاه قضا یک دستگاه فرمایشی و فرمالیته است. ممکن است حالا هم بعد از دادگاه آخر و نهایی، از سال‌های زندان کم بشود، اما من امیدی ندارم و به هر حال خودم را برای ۱۰ سال زندان آماده کرده‌ام.»
برخوردهای امنیتی با اعضای انجمن فرهنگی-اجتماعی نوژین در سال‌های اخیر و به‌ویژه پس از اعتراضات سراسری «زن زندگی آزادی» افزایش پیدا کرده است.
خانم پورمحمدی، روز چهارشنبه ۲۸ دی ۱۴۰۱، درحالی‌که پیگیر پروندۀ همسرش ادریس منبری بود، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد. او در نهایت، پس از بارها بازجویی، با گذراندن ۲۷ روز در بازداشت با قرار وثیقه یک میلیارد تومانی آزاد شد.
سروه پورمحمدی، خواهر سوما پورمحمدی، و ادریس منبری همسر او از دیگر اعضای این انجمن نیز سال گذشته هریک به ۱۰ سال زندان محکوم شدند.
بیشتر در این باره: مادران پارک لاله: دستاوردهای اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» بازگشت‌ناپذیر است