احکام نهایی فعالان حقوق زنان و فعالان مدنی گیلان که مرداد ۱۴۰۲ بازداشت شده بودند، دو ماه پس از صدور رأی بدوی، در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شده است؛ جمعاً «بیش از ۶۰ سال حبس» برای ۱۱ کنشگر مدنی.
این در حالی است که منابع نزدیک به این کنشگران به رادیوفردا می‌گویند اغلب آنان در طول بازداشت تحت فشارهای سنگین بازجویی، ضربوشتم، تعرض جنسی، تهدید به مرگ و اعدام مصنوعی قرار گرفته بودند.
در عین حال رامین صفر‌نیا، وکیل دادگستری و یکی از وکلای مدافع این فعالان در گفت‌وگو با شبکه شرق گفته است قاضی محمد‌صادق ایران‌عقیده، قاضی شعبه تجدیدنظر، در دادنامه‌ای که صادر کرده توجهی به لوایح تجدیدنظرخواهی وکلا نکرده ضمن آن‌که احکام قبلی را تنها ظرف چهار روز تأیید کرده است.
یکی از همین فعالان زن نیز دربارهٔ نحوه دادرسی این پرونده توسط محمد صادق ایران‌عقیده چنین نوشته است: «پروندهٔ ما ۱۲ اردیبهشت به شعبه ۱۱ تجدیدنظر ارجاع شد و روز سیزدهم هم مدارک برای او ارسال و روز هفدهم رأی داده شده و رأی قبلی را تأیید کرده یعنی ظرف چهار روز.»
او در ادامه افزوده: «قاضی چطور به مدت چهار روز که یک روز آن هم جمعه بوده، وقت کرده ۱۸ جلد پرونده را بخواند؟ چطور نخواسته حتی یک بار ما را ببیند و صحبت‌های وکلا که ۱۳ ایراد به رأی گرفته بودند را بشنود؟ چطور وکلا را تا قبل از صدور رأی در اتاقش راه نداده است؟ و چطور بعدش با آن‌ها با اکراه و نامحترمانه برخورده کرده؟»
این فعال حقوق زنان در پایان این سؤال را مطرح کرده که «آیا نباید نگران پرونده‌هایی باشیم که قرار است دست کسی برود که حتی نزدیک‌ترین همکارانش از او به خوبی یاد نمی‌کنند و بسیاری او را از قاضی صلواتی هم بدتر می‌دانند؟»
۱۰ فروردین ۱۴۰۳ ناگفته‌های بازداشت و محاکمهٔ فعالان حقوق زنان در گیلانپیش از سالگرد جان باختن مهسا ژینا امینی، در روزهای ۲۵ و ۲۶ مرداد، ۱۲ تن از کنشگران حقوق زنان و فعالان مدنی در شهرهای رشت، فومن، انزلی و لاهیجان به اتهام «تشکیل گروه و فعالیت غیرقانونی» بازداشت شدند: متین یزدانی، فروغ سمیعنیا، آزاده چاوشیان، یاسمین حشدری، جلوه جواهری، زهرا دادرس، زهره دادرس، نگین رضایی، شیوا شاهسیاه، واحده خوش‌سیرت، سارا جهانی و هومن طاهری.
عزیزالله ملکی، فرمانده انتظامی استان گیلان، در همان زمان این کنشگران را به «اقدام علیه امنیت ملی» متهم کرد.
او همچنین مدعی شد که از کنشگران بازداشت‌شده «آلات و ادوات جرم تبلیغ علیه نظام» و «وسایل ارتباط با شبکه‌های معاند» ضبط شده است، اما هیچ توضیحی در مورد این «ادوات تبلیغ علیه نظام» ارائه نکرد.
از دیگر موارد مطرح‌شده در این پرونده، تماس با خانواده‌های کشته‌شدگان جنبش «زن زندگی آزادی» بوده است.
با همهٔ این اوصاف، منابع نزدیک به این کنشگران به رادیوفردا گفته‌اند اغلب آنان در طول بازداشت تحت فشارهای سنگین بازجویی، ضربوشتم، تعرض جنسی، تهدید به مرگ و اعدام مصنوعی قرار گرفتند.
بنا به اطلاعاتی که به رادیوفردا رسیده، غالب خشونت‌ها‌ی فیزیکی و روانی در دوران بازجویی و حبس این فعالان و بازداشتی‌‌های بعد از جنبش «زن زندگی آزادی» در گیلان با اطلاع و به‌دستور مستقیم «بازپرس سلطانی» در شعبه ده دادگاه کیفری رشت انجام گرفته است.
به‌گفتهٔ وکلای این پرونده، شعبه سوم دادگاه انقلاب رشت سنگین‌ترین حکم را برای زهره دادرس فعال حقوق زنان صادر کرده است که عیناً در دادگاه تجدیدنظر نیز تأیید شده است: ۹ سال و شش ماه و دو روز حبس.
فروغ سمیعنیا، سارا جهانی، یاسمین حشدری، شیوا شاه سیاه، نگین رضایی، آزاده چاوشیان، زهرا دادرس و متین یزدانی نیز هر کدام به شش سال و یک ماه و ۱۷ روز حبس و جلوه جواهری و هومن طاهری هرکدام به یک سال زندان محکوم شده‌اند.
در ادارهٔ اطلاعات، برای چند تن از کنشگران بازداشتی صحنهٔ نمایشی اعدام‌شان را اجرا کردند.
یک منبع مستقل نزدیک به این فعالان حقوق زنان به رادیوفردا گفته است «در جریان و ادامهٔ جنبش "زن زندگی آزادی"، نهادهای امنیتی جمهوری اسلامی با هر تشکلی برخورد کردند اما به نظر می‌رسد که حساسیت روی گروه‌ها و تشکل‌های مستقل زنان بیشتر است و سعی می کنند آن‌ها را تا جایی که می‌توانند، سرکوب کنند، که تا حدی هم موفق شده‌اند. اما از طرفی مقاومت هم ادامه دارد. در همین خیابان‌های رشت، با همهٔ این برخوردها، شما پوسترهای زنان فعال را می‌بینید».
به‌گفته این منبع مستقل، با شرایط امروز ایران به‌ویژه مشکلات اقتصادی، حکومت گروه‌های مستقلی را هدف قرار می‌دهد که می‌داند می‌توانند تأثیرگذار باشند.
رادیوفردا در پیگیری نحوهٔ بازداشت و برخورد با این فعالان حقوق زنان در استان گیلان به اطلاعاتی در این زمینه دست یافته است که نشان‌دهندهٔ شدت برخورد نیروهای امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی با این زنان است.
- فروغ سمیعنیا، فعال حقوق زنان
براساس اطلاعاتی که به رادیوفردا رسیده، نیروهای امنیتی هنگام بازداشت فروغ سمیعنیا، درِ خانهٔ او را شکستند و خود او را نیز مورد ضربوشتم قرار دادند به‌گونه‌ای که دست او زخمی شد.
همچنین در ادارهٔ اطلاعات برای تهدید او صحنهٔ اعدام نمایشی خودش را اجرا کردند. در هنگام بازجویی تهدید به اجرای حکم شلاق شد و بارها با فحش‌های رکیک جنسی از طرف بازجو مواجه شد.
فروغ سمیعنیا سرانجام شش روز پس از بازداشت توانست با خانوادهٔ خود تماس بگیرد. روز بیستمي بازداشت، درحالی‌که همچنان در انفرادی به سر می‌برد، در اثر فشارهای واردشده به بیمارستان پورسینای رشت منتقل شد و چند ساعتی در بیمارستان بستری بود.
فروغ سمیعنیا پس از ۵۰ روز حبس، ۱۳ مهر ۱۴۰۲ از زندان لاکان رشت به قید وثیقهٔ ۵۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. او در دادگاه بدوی به شش سال و سه ماه حبس محکوم شد که سه سال و شش ماه و یک روز آن قابل اجراست. این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تایید شد.
- متین یزدانی، فعال حقوق زنان و کودکان
هنگام بازداشت و تفتیش منزل متین یزدانی که دانش‌آموختهٔ جامعه‌شناسی، معلم، عکاس و فعال حقوق زنان و کودکان در رشت است، مادر او دچار حملهٔ پنیک شد اما اجازهٔ رسیدگی به وضعیت وخیم او داده نشد.
در تمام مدت بازجویی در ادارهٔ اطلاعات، بارها مورد توهین، تهدید جسمی و جنسی از جمله تهدید به فرستادن او به بیمارستان اعصاب و روان و خوراندن و تزریق دارو و تهدید به زدن شلاق قرار گرفت.
از وضعیت سلامت مادر متین یزدانی نیز به‌عنوان ابزاری برای ایجاد فشار روانی بر او در بازجویی‌ها استفاده می‌شد. در اثر فریادهای عامدانهٔ بازجو، گوش چپ او دچار آسیب پایدار شنوایی شد اما با وجود تأیید پزشک زندان، از دسترسی به خدمات درمانی در مدت بازداشت محروم ماند.
متین یزدانی پس از ۳۲ روز، ٢۶ شهریور با قید وثیقه ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان لاکان رشت آزاد شد.
او در دادگاه بدوی به شش سال و سه ماه حبس محکوم شد که سه سال و شش ماه و یک روز آن قابل اجراست. این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شد.
- آزاده چاوشیان، علاقه‌مند به حوزهٔ مطالعات زنان
در هنگام تفتیش خانهٔ آزاده چاوشیان، مهندس کامپیوتر و مدرس موسیقی کودکان، حال مادرِ او نیز به دلیل هجوم نیروهای مرد و رفتار خشن آن‌ها وخیم شد. هنگام انتقال آزاده چاوشیان به ادارهٔ اطلاعات، دستبند را طوری به دست او زدند و او را در راه‌‌پله‌ها کشیدند که دست او زخمی شد و پایش آسیب دید.
در تمام روزهای حضور هومن طاهری در ساختمان اطلاعات دستبند و پابند داشت و یک بار هم نمایش اعدام مصنوعی برایش اجرا کردند.
بازجویی‌‌های مکرر و طولانی از او در اداره اطلاعات اغلب با اهانت، توهین جنسی و تهدید خانواده و رساندن آزار جسمی به او همراه بود. او بهدلیل مشکل گوارشی در طول بازداشت در اطلاعات قادر به غذا خوردن هم نبود.
آزاده چاوشیان پس از ۳۲ روز، ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ از زندان لاکان رشت به قید وثیقهٔ ۵۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. او در دادگاه بدوی به شش سال و سه ماه حبس محکوم شد که سه سال و شش ماه و یک روز آن قابل اجرا است. این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شد.
- نگین رضایی، فعال حقوق زنان
نگین رضایی، دانش‌آموختهٔ روان‌شناسی بالینی، هنگام بازداشت به دلیل خشونت مأموران از ناحیهٔ پا زخمی شد. در هنگام بازجویی‌ها با تخطئه و تحقیر، تهدید به اجرای حکم اعدام و شلاق به دنبال اتهام‌های واهی و همچنین انتقال اخبار ساختگی دربارهٔ وضعیت و سلامت خانواده، مورد شکنجهٔ روانی قرار گرفت.
همچنین بهدلیل عدم رعایت محدودیت‌های غذایی او که گیاهخوار است و تحمیل اعتصاب غذای اجباری، مورد فشار مضاعف روانی و جسمی قرار گرفت.
نگین رضایی پس از ۹ روز، سوم شهریور ۱۴۰۲ به قید وثیقهٔ ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان لاکان رشت آزاد شد.
نگین رضایی به اتهام اجتماع و تبانی در دادگاه بدوی به شش سال و سه ماه حبس محکوم شد که سه سال و شش ماه و یک روز آن قابل اجراست. این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شد.
- یاسمین حشدری، شاعر و فعال حقوق زنان
یاسمین حشدری با یورش مأموران امنیتی در منزل خود بازداشت و پس از ۳۴ روز بازجویی در انفرادی، روز ۲۸ شهریور به قید وثیقهٔ ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان لاکان رشت آزاد شد.
او در دادگاه بدوی به شش سال و سه ماه حبس محکوم شد که سه سال و شش ماه و یک روز آن قابل اجرا است. این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شد.
- شیوا شاهسیاه، فعال در حوزهٔ مطالعات زنان
شیوا شاهسیاه، گرافیست و طراح صحنه و لباس، همراه با فشار فیزیکی و تهدید بازداشت شد. در بازجویی‌ها از اطلاعات شخصی گوشی همراهش که ربطی به اتهامات او نداشت، برای تهدید و ارعاب و تحقیر جنسی او استفاده می‌شد.
شیوا شاهسیاه به همین دلیل در طول دوران بازداشت تهدید به خشونت فیزیکی و مرگ نیز شده بود.
او پس از ۱۱ روز، پنجم شهریور ۱۴۰۲ از زندان لاکان رشت به قید وثیقهٔ ۵۰۰ میلیون تومانی آزاد شد. وی در دادگاه بدوی به شش سال و سه ماه حبس محکوم شد که سه سال و شش ماه و یک روز آن قابل اجرا است. این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شد.
- هومن طاهری، فعال حقوق زنان
هومن طاهری از همان لحظه‌ٔ اول بازداشت از سوی مأموران به‌شدت مورد ضربوشتم قرار گرفت. در تمام سه روز حضور در ساختمان اطلاعات دستبند و پابند داشت و دائماً مورد ضربوشتم و توهین جنسی قرار گرفت و یک بار هم نمایش اعدام مصنوعی را در مورد او اجرا کردند.
آقای طاهری را بعد از سه روز به بند معروف به «سگدونی» در زندان لاکان منتقل کردند و طی انتقال به این بند نیز مورد ضربوشتم و تعرض جنسی قرار گرفت که منجر به شکستن یکی از دندان‌ها و کبودی گردن او شد.
هومن طاهری پس از ۳۲ روز بازداشت، در ۲۶ شهریور به قید کفالت از زندان لاکان رشت آزاد شد. او در دادگاه بدوی به یک سال حبس محکوم شد که این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شد.
- جلوه جواهری، فعال حقوق زنان
هنگام تفتیش خانهٔ جلوه جواهری، مأموران امنیتی همسرش را مورد ضربوشتم قرار دادندو او را نیز تهدید به بازداشت کردند. در تمام مدت حبس در سلول انفرادی بود. او ۲۰ روز از این مدت را در بازداشتگاه منتسب به اطلاعات و پلیس امنیت و بدون حق تماس تلفنی و ملاقات با خانواده گذراند.
نگین رضایی هنگام بازداشت بهدلیل خشونت مأموران از ناحیهٔ پا نیز زخمی شد.
جلوه جواهری پس از ۳۲ روز، در روز ۲۶ شهریور با قید وثیقهٔ ۵۰۰ میلیون تومانی از زندان لاکان رشت آزاد شد. او در دادگاه بدوی به یک سال حبس محکوم شد و این حکم در دادگاه تجدیدنظر عیناً تأیید شد.
- زهرا دادرس، فعال حوزهٔ حقوق زنان و کودکان
زهرا دادرس به اتهام اجتماع و تبانی به سه سال و شش ماه و یک روز حبس و همچنین به اتهام عضویت در گروه به دو سال و هفت ماه و ۱۶ روز حبس محکوم شد. این حکم عیناً در دادگاه تجدیدنظر تأیید شد .
- زهره دادرس، فعال دانشجویی و حقوق زنان
زهره دادرس دانش‌آموختهٔ کارشناسی ارشد رشتهٔ علوم سیاسی از دانشگاه تهران است که به اتهام تشکیل گروه به شش سال و یک ماه و یک روز حبس و به اتهام اجتماع و تبانی علیه امنیت کشور به سه سال و شش ماه و یک روز حبس محکوم شد. حکم او عیناً در دادگاه تجدیدنظر تأیید شد.
- سارا جهانی، فعال حقوق زنان و حقوق سلامت
سارا جهانی، دکتر داروساز، با یورش خشونت‌آمیز مأموران به منزل شخصی‌اش با ضربوشتم بازداشت شد و پس از گذراندن ۴۷ روز حبس، انفرادی و بازجویی، در تاریخ ۹ مهر از زندان لاکان رشت آزاد شد.
او به اتهام اجتماع و تبانی به سه سال و شش ماه و یک روز حبس و همچنین به اتهام عضویت در گروه به دو سال و هفت ماه و ۱۶ روز حبس محکوم شد. حکم او عیناً در دادگاه تجدیدنظر تأیید شد.
- واحد خوش‌سیرت، فعال حقوق زنان
واحد خوش‌سیرت که در روز ۲۵ مرداد با یورش نیروهای انتظامی در منزلش بازداشت و بعد با قرار وثیقه آزاد شد، تنها کسی است که در این پرونده تبرئه شده است.