در روزهای پایانی خرداد و هفتۀ اول تیرماه ۱۴۰۳ تبلیغات نامزدهای چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران انجام شد؛ تبلیغاتی که یک نکته مهم در آن آشکار بود: خبری از مشارکت سینماگران و چهره‌های فرهنگی و هنری در تبلیغات نبود.
این اتفاق تداوم روندی است که از اواخر دههٔ ۹۰ در انتخابات‌های برگزارشده در ایران دیده می‌شود. پیش از آن، در یک بازهٔ زمانی تقریباً ۲۰ ساله از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۹۶، چهره‌های فرهنگی و هنری به‌ویژه سینماگران از مهم‌ترین اقشاری بودند که در تبلیغات انتخابات ریاست‌جمهوری ایران شرکت می‌کردند و معمولاً هم در حمایت از جریانی که با عنوان اصلاح‌طلب شناخته می‌شود، فعالیت می‌کردند.
تا اواخر دههٔ ۹۰ خورشیدی، سینماگران از افراد شاخص حاضر در ستادهای انتخاباتی نامزدهای اصلاح‌طلب بودند و در گردهمایی‌های تبلیغاتی نیز به‌عنوان سخنران صحبت می‌کردند. در انتخابات سال ۱۴۰۳ اما میزان حمایت سینماگران شاخص از نامزد اصلاح‌طلب کم‌تعداد و غیرقابل مقایسه با دوره‌های تا قبل از سال ۹۸ بود.
سپیده ابطحی، مستندساز و تدوین‌گر ساکن ایران، دربارهٔ غیبت سینماگران در تبلیغات انتخاباتی و نگاه‌شان به انتخابات دورهٔ چهاردهم ریاست‌جمهوری، به پادکست «صحنهٔ» رادیوفردا می‌گوید مجموع حوادث دو دههٔ اخیر و نیز اتفاقات پس از اعتراض‌های «زن زندگی آزادی» باعث شده گروه‌های مختلفی از جامعهٔ ایران ازجمله سینماگران احساس کنند به آن‌ها خیانت شده است.
او با برشمردن اتفاقاتی چون قتل‌های زنجیره‌ای، اعتراض‌های کوی دانشگاه، حوادث سال ۸۸، اعتراضات آبان ۹۸، سرنگونی هواپیمای اوکراینی، مسائل تحریم و اعتراضات «زن زندگی آزادی» می‌گوید در تمام این اتفاقات می‌بینیم که چگونه مشارکت جامعهٔ فرهنگی در یک بازهٔ ۲۰ ساله سرکوب شد.
بیشتر در این باره: عکس‌های سینماگران ایرانی چگونه از جشنوارهٔ کن سر در آورد؟خانم ابطحی که از اعضای خانۀ سینما است و دوره‌ای نیز دبیر انجمن مستندسازان سینمای ایران بوده، می‌گوید تحلیلش این است که جامعهٔ فرهنگی دیگر نمی‌خواهد رأی‌اش را به هر قیمتی خرج بکند بدون آن‌که راجع به آن خیلی تأمل بکند.
به گفتهٔ او «این جامعه یک جایی تصمیم گرفت عقب بایستد. شاید اگر مردمی بودیم که دربارهٔ رأی‌هایمان تعمق و کنکاش می‌کردیم، آن رأی را اول انقلاب به آن سادگی به صندوق نمی‌انداختیم تا نسل‌های بعدی بخواهند برای ترمیم آن رأی فعالیت کنند».
او به‌ویژه در این زمینه به نقش پررنگ زنان اشاره می‌کند و می‌گوید بهایی که زنان پرداخت کرده‌اند، شوک‌آور است.
سپیده ابطحی که مستندهایی چون «کلیسایی در بازار»، «پنج پرده در باب غذای ایرانی» و «اولین در از آسمان» را ساخته و همچنین تجربهٔ ساخت مستند بلند «حرفه، مستندساز» را در همکاری با چند مستندساز شناخته‌شدهٔ دیگر دارد، فضای حاکم بر جامعهٔ سینمایی دربارهٔ انتخابات را «سکوت محض» توصیف می‌کند و می‌گوید جامعهٔ فرهنگی انتخاب کرده است که این بار رأی ندهد.
او در گفت‌وگو با پادکست صحنه درعین‌حال از احترامش به کسانی که تصمیم گرفته‌اند رأی بدهند صحبت کرد، اما گفت «تاریخ این تصمیم را ثبت می‌کند».
بیشتر در این باره: سینمای زیرزمینی و غیررسمی ایران در گفت‌وگو با مریم پالیزبانسپیده ابطحی در پاسخ به این پرسش که آیا انتخاب مسعود پزشکیان می‌تواند در سینمای ایران تغییرات ایجاد کند، چنین می‌گوید:
«انتخاب پزشکیان می‌تواند تغییری در این فضا ایجاد کند. طبیعتاً وزیر آقای پزشکیان با بقیهٔ نامزدها فرق خواهد داشت. اما یک تعدادی می‌گویند ما دیگر اصلاً قبول نداریم چیزی را که قرار است به ممیزی ختم بشود. آقای پزشکیان در مناظره‌ها از سینمای زیرزمینی حرف زد و نام اصغر فرهادی را آورد اما حتی در حد یک جمله از آنچه بر جامعهٔ فرهنگی و سینمایی و به‌ویژه بر زنان گذشت، بر زبان نیاورد. این گفتمان را مخالفان نمی‌پذیرند.»
به گفتهٔ او «سینمای مستقل ایران در حال طراحی کردن زمین بازی خودش است و به این حرف‌ها کاری ندارد.»
او همچنین فضای بین مخاطب و سینماگران را هم تغییریافته می‌خواند و می‌گوید گروهی از مخاطبان هم تصمیم گرفته‌اند که دیگر تماشاگر دروغ‌هایی دربارۀ زندگی خودشان در فیلم‌های ایرانی ازجمله حجاب اجباری نباشند.
سپیده ابطحی دربارهٔ چشم‌انداز انتخاب رئیس‌جمهوری از میان نامزدهای اصولگرا می‌گوید: «شرایط هرچقدر سخت‌تر و سیاه‌تر شود، اما از آن طرف گروه‌هایی هستند که به راهکارهای مستقل‌تر خواهند اندیشید و جاهای دیگری شکوفه‌هایشان را خواهیم دید.»
کاملِ صحبت‌های سپیده ابطحی را در پادکست «صحنه» بشنوید.
Your browser doesn’t support HTML5
سکوت و بی‌اعتنایی سینماگران به انتخابات ریاست جمهوری ایران