در آستانه آغاز نشست دوحه در روز پنجشنبه برای دستیابی به آتشبس در جنگ غزه، خانواده ۱۱۵ شهروند اسرائیلی که گروگان گروه افراطی حماس در باریکه غزه هستند، فشار بر دولت اسرائیل برای پایان دادن به جنگ را تشدید کردند.
حماس که از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا نیز گروه تروریستی شناخته شده در میانه مهرماه سال گذشته با حمله غافلگیرانه به خاک اسرائیل و کشتن بیش از ۱۲۰۰ اسرائیلی، ۲۵۱ اسرائیلی دیگر را ربود و هنوز ۱۱۵ تن از آنها را به عنوان گروگان در اختیار دارد.
گزارش رسانههای اسرائیل حاکی است دولت بنیامین نتانیاهو پس از سه نشست طولانی در روز چهارشنبه، ۲۴ مرداد، و صبح پنجشنبه، ۲۵ مرداد، رئیس موساد، سازمان جاسوسی و عملیات ویژه خود را برای حضور در مذاکرات دوحه راهی قطر کرد.
همزمان شمار زیادی از اعضای خانواده گروگانهای اسرائیلی چهارشنبه و پنجشنبه تجمعهای اعتراضی برگزار کرده و از بنیامین نتانیاهو خواستند به هیئت اعزامی به دوحه دستور دهد که مذاکرات را به سوی موفقیت پیش ببرند.
آنها در تجمع در برابر مقر سیاسی حزب حاکم لیکود شعار میدادند: «معامله، الان».
خانم گلدبرگ، مادر یک مرد جوان به نام «هیرش» که حماس چندی پیش او را با دست بریده شده در یک ویدئوی درخواست کمک نشان داده بود، گفت پایان جنگ یک امر الزامی برای پایان دادن به رنج صدها غیرنظامی فلسطینی در غزه نیز هست.
در همین حال، خانواده شماری از گروگانها که عمدتا مردان جوان سرباز هستند، گفتند معاملهای که قرار است در دوحه در مورد آن تصمیمگیری شود، منجر به آزادی عزیزان آنها در این مرحله نخواهد شد و فرزندشان را کماکان در گروگان حماس «تا آینده نامعلوم» باقی خواهد گذاشت.
این دسته از خانواده گروگانها با معامله از نوعی که مذاکره بر سر آن دوباره به جریان افتاده، مخالفت کرده و بر لزوم تلاش برای آزادی همه گروگانها در یک مرحله تأکید کردند.
۱۱۵ گروگان اسرائیلی و شماری شهروند خارجی حدود دو ماه پس از جنگ غزه در یک معامله آزاد شدند. اسرائیل در برابر آنها، صدها زندانی امنیتی فلسطینی را آزاد کرده بود. در هشت ماهی که از این معامله اولیه میگذرد، ارزیابی شده که دهها تن از گروگانها کشته شدهاند.
بیشتر در این باره: بلینکن و نخستوزیر قطر نسبت به تضعیف مذاکرات آتشبس در غزه هشدار دادندحماس اعلام کرده در نشست روز پنجشنبه در دوحه شرکت نخواهد کرد. این گروه گفته بود به جای مذاکرات بیشتر باید طرحی که جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا آن را سه ماه پیش اعلام کرد، مبنای مسیر کار قرار گیرد.
با این حال، شماری از مهرههای اصلی حماس در دوحه حضور دارند که قرار است عباس کامل، رئیس سازمان اطلاعات مصر و مذاکرهکننده ارشد مصر آنها را در جریان مذاکرات قرار دهد.
از سوی آمریکا، ویلیام برنز، رئیس سیآیای، برای شرکت در مذاکرات دوحه به قطر رسیده، اما یک سفر از قبل تعیین شده وزیر خارجه آمریکا به منطقه که قرار بود این هفته انجام شود، لغو شد.
وزیر خارجه آمریکا و نخستوزیر قطر روز چهارشنبه در یک گفتوگوی تلفنی در مورد تضعیف مذاکرات دوحه از سوی بازیگران منطقهای و طرفهای درگیر هشدار دادند، اخطاری که ظاهرا متوجه جمهوری اسلامی ایران نیز بود.
جو بایدن هفته گذشته در بیانیه مشترکی با نخستوزیر قطر و رئیسجمهور مصر خواهان آغاز مذاکرات جدید آتشبس شد و اسرائیل نیز از آن استقبال کرد.
آقای بایدن سهشنبه همچنین گفت که انتظار دارد ایران از حمله نظامی احتمالی به اسرائیل در واکنش به ترور اسماعیل هنیه دست بردارد.
دورهای پیشین مذاکرات میانجیگرانه از سوی آمریکا، مصر و قطر که در دوحه یا قاهره برگزار میشد، در زمان حیات اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس، بود.
هرچند هنیه خود مستقیم در نشستها حضور نداشت، مذاکرات را هدایت میکرد. با این حال، پاسخهای نهایی حماس به پیشنهادات تنها پس از آن داده میشد که یحیی سنوار، رهبر داخلی و پنهان شده حماس، درباره آن تصمیم بگیرد. سنوار فردی بسیار سختگیرتر از هنیه به تصویر کشیده شده است.
دور جدید مذاکرات آتشبس ۱۵ روز پس از ترور هنیه در تهران، و در شرایطی به جریان افتاده که حماس یحیی سنوار را به عنوان رئیس دفتر سیاسی خود نیز معرفی کرده است. ایران اسرائیل را عامل کشتن هنیه دانسته، اما اسرائیل مسئولیتی برعهده نگرفته است.
روزنامه نیویورک تایمز روز پنجشنبه، ۲۵ مرداد، با استناد به مقامات ارشد آمریکا نوشت ارتش اسرائیل به تمامی دستاوردهایی که میتوانست از نظر نظامی در جنگ غزه کسب کند رسیده، حماس را به شدت عقب رانده، دستکم ۱۴ هزار شبهنظامی حماس را از بین برده، ارتش اسرائیل قادر است آزادانه در سراسر نوار غزه عملیات انجام دهد و در چنین شرایطی ادامه بمباران تنها خطر برای غیرنظامیان را افزایش میدهد.
به گفته این مقامات آمریکایی، پس از عملیات «موفقیتآمیز» ارتش اسرائیل در رفح که مسیرهای تدارکاتی حماس را قطع کرد، دیپلماسی تنها راهی است که اسرائیل بتواند به بزرگترین هدف خود از جنگ، یعنی بازگرداندن شهروندان ربوده شده خود دست یابد، هدفی که معلوم شده دیگر «با راهکار نظامی» حاصل نخواهد شد.
موضوع رفح و دالان نتساریم که شمال و جنوب غزه را به دو بخش تقسیم کرده و در کنترل ارتش اسرائیل است، در کنار جزئیات متعدد مربوط به نحوه آزادی گروگانهای اسرائیلی در برابر زندانیان امنیتی فلسطینی و آینده حکمرانی غزه از جمله مسائل حاد و پیچیدهای است که در نشست دوحه باید در مورد آن تصمیم گرفته شود.
مقامات قطر گفتهاند آمادگی دارند که این نشست را روز جمعه نیز میزبانی کنند تا به سرانجامی برسد.
جنگ غزه ۳۱۴ روز است که در جریان است. به گفته وزارت بهداشت غزه زیر نظر حماس، این جنگ تاکنون جان حدود ۴۰ هزار نفر از مردم غزه را گرفته است.