این مغز شگفت‌انگیز

Your browser doesn’t support HTML5

از زمانی که انسان گمان می‌کرد در زیر غار استخوانی جمجمه، اندامی که وجود دارد کارش خنک کردن بدن است تا امروز راه طولانی را پیموده‌ایم. راهی که درک ما از مغز و از خود را به طور بنیادی تغییر داده است و شگفت اینکه تازه در ابتدای این دوران عجیب هستیم. دورانی که با شناخت علمی و مبتنی بر مدرک، تجربه، مشاهده و استفاده از روش‌های علمی کم کم رازهای بزرگترین شگفتی جهان را آشکار کنیم. تمام آنچه درجهان می‌بینیم، می‌شنویم، می‌بوییم و لمس می‌کنیم، هر آنچه در جهان آن را واقعیت می‌نامیم، چیزی نیست جز تفسیری که اندامی کوچک به جرم تقریبی یک و نیم کیلوگرم برای ما می‌سازد. اندامی با بیش از ۸۶ میلیارد سلول عصبی یا نرون که هر کدام در هزاران مدار و شبکه حضور دارند و مجموعه‌ای بیش از صد تریلیون سیناپس می‌سازند. مغز انسان با وجود اینکه تنها حدود دو درصد جرم بدن را تشکیل داده است ۲۰ درصد انرژی روزانه ما به فعالیت آن اختصاص دارد و در هر دقیقه معادل ۷۵۰ میلی‌لیتر خون در رگ‌های آن حرکت می‌کند، مقداری که می‌تواند یک بطری شراب را پر کند. در اپیزود ۳۷ «چیستا»، مقدمه‌ای درباره این اندام مهم برخی از نکاتی که درباره آن آموخته‌ایم بیان می‌شود. اما این یک اپیزود مقدماتی است و تنها هدفش این است که شاید بارقه علاقه‌ای نسبت به مغز را برای کسانی که تا کنون فرصت نداشته‌اند به آن فکر کنند، ایجاد کند. در آینده به طور خاص درباره موضوعات محتلفی که به مغز و پیشرفت‌های آن مربوط است، اپیزودهایی را تولید خواهیم کرد. چیستا که نام خود را از ایزدبانوی باستانی موکل بر خرد ایرانیان وام گرفته است، پادکستی از مجموعه پادکست‌های رادیو فردا است که هر دوشنبه به میزبانی پوریا ناظمی، روزنامه‌نگار علم، داستانی از داستان‌های دنیای علم، فناوری و آینده را روایت می‌کند. منابع در قسمت «بیشتر بخوانید» در زیر نوشته شده است.

توضیحات و منابع:
قطعه نوازندگی ویالونی که در این قسمت با کیفیت اندکی پایین می‌شنوید، صدای ضبط شده نوازندگی آلبرت انیشتین است.

مستند «کاپیتان من» به کارگردانی سیاوش صفاریان‌پور، مستند علمی تحسین شده‌ای که در آن داستان مغز و تحول آن بیان و روایت می‌شود، اجرای این مستند بر عهده بهرام رادان بوده و گروه بزرگی از مشاوران علمی از جمله محققان علوم شناختی با آن همکاری کرده‌اند.

کتاب‌ها:
1. "The Tale of the Dueling Neurosurgeons" by Sam Kean
2. "Phantoms in the Brain: Probing the Mysteries of the Human Mind" by V.S. Ramachandran and Sandra Blakeslee
3. "The Brain: The Story of You" by David Eagleman
4. "Descartes’ Error: Emotion, Reason, and the Human Brain" by Antonio Damasio
5. "The Man Who Mistook His Wife for a Hat" by Oliver Sacks
6. "Principles of Neural Science" by Eric Kandel
7. "The Brain That Changes Itself" by Norman Doidge
8. "The Discovery of the Mind: The Greek Origins of European Thought" by Bruno Snell
9. "The Consciousness Instinct: Unraveling the Mystery of How the Brain Makes the Mind" by Michael S. Gazzaniga
10. "In Search of Memory: The Emergence of a New Science of Mind" by Eric Kandel
11. "Neurotribes: The Legacy of Autism and the Future of Neurodiversity" by Steve Silberman
12. "How We Decide" by Jonah Lehrer
13. "The Brain's Way of Healing: Remarkable Discoveries and Recoveries from the Frontiers of Neuroplasticity" by Norman Doidge
14. "Mind Fixers: Psychiatry’s Troubled Search for the Biology of Mental Illness" by Anne Harrington
15. "The Origins of Neuroscience: A History of Explorations into Brain Function" by Stanley Finger.