همزمان با تشدید مخالفت‌های ایران با باز شدن کریدور زنگزور برای اتصال نخجوان به جمهوری آذربایجان از طریق خاک ارمنستان، ترانزیت کالاهای خارجی از جمهوری آذربایجان یک رکورد جدید برجای گذاشت.
گزارش جدید مرکز آمار جمهوری آذربایجان نشان می‌دهد در نیمه ابتدایی امسال حدود ۱۶.۵ میلیون تن کالای خارجی از این کشور ترانزیت شده که نیمی از آن مربوط به کریدور شرق-غرب است.
رقم یاد شده از کل ترانزیت کالاهای خارجی از خاک ایران طی سال ۱۴۰۲ نیز بیشتر است.
جمهوری آذربایجان طی چند سال گذشته اصرار داشته که کریدور زنگزور برای اتصال این کشور به نخجوان و کاهش مسیر ترانزیت کالاهای خارجی باید باز شود؛ موضوعی که ایران به شدت با آن مخالفت کرده است.
به رغم عدم گشایش این کریدور، ترانزیت کالاهای خارجی در مسیر شرق-غرب جمهوری آذربایجان در نیمه ابتدایی امسال ۶۵ درصد جهش داشته است. پارسال نیز ترانزیت کالاهای خارجی در این مسیر شاهد رشدی ۸۶ درصدی بود.
بیشتر در این باره: مخالفت دوباره ایران با زنگزور؛ عراقچی: «ترسیم دوباره مرزها خط قرمز ایران است»
این کریدور از چین تا آسیای میانه، جمهوری آذربایجان، گرجستان و ترکیه امتداد دارد. پیشتر ایران انتظار داشت که در مسیر ترانزیت شرق-غرب قرار بگیرد، اما نه تنها از این کریدور کنار ماند، بلکه به رغم گذشت دو دهه از امضای قرارداد با روسیه و هند برای ایجاد کریدور شمال-جنوب، این کشورها نیز ایران را از مسیر ترانزیتی کنار گذاشته‌اند.
جمهوری آذربایجان بعد از مخالفت ایران با راه‌اندازی کریدور زنگزور، خط آهن باکو-تفلیس-قارص را گسترش داد و ظرفیت انتقال سالانه بار توسط این مسیر را از یک میلیون تن به پنج میلیون تن افزایش داد.
بقیه کالاهای ترانزیتی جمهوری آذربایجان در کریدور شرق-غرب، از مسیر زمینی و کامیون‌ها انجام می‌شود. کریدور شرق-غرب، مدت زمان ارسال کالاهای چینی به ترکیه را از ۲۵ روز به ۱۵ روز کاهش می‌دهد.
جمهوری آذربایجان در نظر دارد ظرفیت ترانزیت کالاهای خارجی را تا سال ۲۰۳۰ به ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تن برساند.
این کشور به غیر از کالاهای خارجی، همچنین در هشت ماه ابتدایی سال جاری میلادی بیش از ۲۶ میلیون بشکه نفت ترکمنستان و قزاقستان را از طریق خط لوله باکو-تفلیس-جیهان به ترکیه ترانزیت کرده است.
در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی، ترکمنستان و قزاقستان بخشی از نفت خود را از طریق سوآپ با ایران به بازارهای بین‌المللی صادر می‌کردند، اما دولت محمود احمدی‌نژاد این قرارداد را فسخ کرد و روسیه به همراه جمهوری آذربایجان به مسیر ترانزیت نفت این کشورها تبدیل شدند.
اعمال تحریم‌های غرب علیه روسیه طی چند سال گذشته باعث شده است هم‌اکنون ترکمنستان کل نفت صادراتی خود و قزاقستان نیز بخش بیشتری از نفتش را از طریق جمهوری آذربایجان راهی بازارهای جهانی کند.
ایران پارسال تنها ۱۴ میلیون تن ترانزیت کالاهای خارجی داشت و یک میلیارد دلار درآمد از این محل کسب کرد.