ژان خاكزاد (راديوفردا): مراسم تشييع جنازه صادق خلخالي، اولين حاكم شرع دادگاه هاي انقلاب روز گذشته در قم برگزار شد. شمار بسياري از نمايندگان دولت محمد خاتمي، در كنار برخي آيات عظام و رئيس دفتر رهبري در اين مراسم حضور يافتند. گروه دوم خردادي مجمع روحانيون مبارز، كه آيت الله خلخالي هم عضو آن بود، درگذشت او را تسليت گفت.
سياوش اردلان (راديوفردا): براي آن دسته از مخالفان جمهوري اسلامي كه گمان مي بردند تمامي چهره هاي طرفدار اصلاحات در حكومت ايران از رفتارهاي گذشته خود پشيمان هستند، مراسم ديروز تشييع جنازه آيت الله خلخالي با چنين نظري هماهنگي ندارد. نمايندگان زيادي از طرف دولت اصلاح طلب محمد خاتمي در مراسم تشييع جنازه آيت الله خلخالي حضور يافتند. و به عزاداري پرداختند.
آيت الله صانعي، كه جزو مراجع نوانديش اسلامي به شمار مي رود، بر پيكر آيت الله خلخالي نماز خواند. نماينده اي از طرف آيت الله منتظري هم آنجا بود.
اهميت حضور چهره هاي جناح طرفدار اصلاحات در اين مراسم اين است كه آيت الله خلخالي جزو شخصيت هائي است كه سابقه اش او را به نماد تندروي هاي حكومت در سالهاي اول انقلاب تبديل كرده است. خشونتي كه صادق خلخالي براي سركوب نيروهاي مخالف به كار برد و قاطعيت و سخت گيري كه در انتقام گرفتن از سران حكومت سابق نشان داد، زبانزد خاص و عام است.
در دوران اخير كه پيروزي 5 سال پيش محمد خاتمي در انتخابات رياست جمهوري، جنبش اصلاحات و بازبيني گذشته را موجب شد، عملكرد صادق خلخالي هيچگاه مورد نقد جدي قرار نگرفت. هرچند برخي طرفداران اصلاحات تا مرز انتقاد از ادامه جنگ پيش رفتند، ولي دامنه انتقادات آنها تا جائي پيش نرفت كه رفتارهاي اوليه حكومت را در بر گيرد.
با اين حال اين بدان معنا نبود كه جناح اصلاح طذب يا همان چپ سنتي اسلامي در ايران كه آيت الله خلخالي هم جزو آن بود نكوشد از او دوري جويد. اما همين دوري جستن ها بيشتر از طرف جريانات جوانتر و نوانديش تر اصلاح طلب بود.
روزنامه شرق كه كمابيش متعلق به همين طيف است در شماره امروز خود شنبه، با چاپ زندگينامه صادق خلخالي، ميزان نزديكي او را با آيت الله خميني، رهبر انقلاب نشان داد. روزنامه شرق بدون اينكه بخواهد القاعاتش بهانه به دست كسي بدهد، تمام اقدامات خلخالي، از جمله اعدامهائي كه به دست او صورت گرفت را به تائيد مستقيم آيت الله خميني نسبت داد.
اما اينها جزو سوابقي نيست كه جريانات سنتي طرفدار اصلاحات مانند مجمع روحانيون مبارز را از آيت الله خلخالي دور كند. اين مجمع در بيانيه خود آيت الله خلخالي را عالم رباني و روحاني و مجاهدي نام داد كه درگذشت او فرزندان انقلاب را در غم و اندوه فرو برد.
آيت الله خلخالي حتي پيش از آنكه ناگزير به كناره گيري از سياست شود، گاه و بيگاه در جلسات مجمع روحانيون شركت مي كرد. مجمع روحانيون مبارز در بيانيه خود ضمن تسليت به ملت ايران صفاتي چون تعهد، جديت، مسئوليت شناسي و خدمتگزاري را به آيت الله خلخالي نسبت داد.
مجمع روحانيون نوشت آيت الله خلخالي ترس را بر روح و ضمير دشمنان انقلاب چيره كرد. همانگونه كه تسليت گفتن محمد خاتمي در روزهاي اوليه رياست جمهوري به مناسبت ترور اسدالله لاجوردي، رئيس سابق زندان اوين بسياري از دلبستگان به آقاي خاتمي را سرخورده كرد، اين بار هم نزديك شدن بخشي از اصلاح طلبان با آيت الله خلخالي بر اين سرخوردگي مي افزايد.
هرچند كه اين روزها بخش بزرگي از افكار عمومي ايران و نيروهاي مخالف جمهوري اسلامي اعتبار گذشته را براي اصلاح طلبان حكومتي قائل نيستند. مرگ آيت الله خلخالي بارديگر ميزاني براي سنجيدن تعلقات فكري و ملاحظات سياسي بخشي از جناح اصلاح طلب را به نمايش گذاشت. نمايندگان زيادي از طرف دولت اصلاح طلب محمد خاتمي در مراسم تشييع جنازه آيت الله خلخالي حضور يافتند. و به عزاداري پرداختند. آيت الله صانعي، كه جزو مراجع نوانديش اسلامي به شمار مي رود، بر پيكر آيت الله خلخالي نماز خواند. نماينده اي از طرف آيت الله منتظري هم آنجا بود. نزديك شدن بخشي از اصلاح طلبان به آيت الله خلخالي به سرخوردگي عمومي نسبت به آنها مي افزايد، هرچند كه اين روزها بخش بزرگي از افكار عمومي ايران و نيروهاي مخالف جمهوري اسلامي اعتبار گذشته را براي اصلاح طلبان حكومتي قائل نيستند. مرگ آيت الله خلخالي بارديگر ميزاني براي سنجيدن تعلقات فكري و ملاحظات سياسي بخشي از جناح اصلاح طلب را به نمايش گذاشت.
