هرمان ووک؛ یهودیت، جنگ و ادبیات

  • آرش گنونی

هرمان ووک، نویسنده پرکار آمریکایی و خالق رمان معروف «شورش کین» روز جمعه ۱۷ می، هنگامی که در خانه‌اش در شهر پام اسپرینگز در جنوب کالیفرنیا خواب بود، درگذشت. او هنگام مرگ ۱۰۳ ساله بود.

آژانس ادبی ایمی رانت، که مسئولیت انتشار آثار این نویسنده را برعهده دارد، با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که هرمان ووک «جزو بزرگان ادبیات» بود و رمان‌های مشهور او درباره جنگ جهانی دوم، «بخشی از رمان‌های مهم آمریکایی» است.

این آژانس ادبی «کاوش‌های» هرمان ووک در زمینه دین یهودیت و همچنین «کنجکاوی‌های سیری‌ناپذیرش» درباره علم و جهان را ستود و آثار او را «فراموش‌ناشدنی» توصیف کرد.

هرمان ووک؛ تولد در خانواده‌ای مهاجر

هرمان ووک در دهه ۵۰ میلادی

هرمان ووک ۲۷ مه ۱۹۱۵ در یک خانواده مهاجر یهودی در محله برانکس در شمال نیویورک به دنیا آمد. او بعداً زندگی‌اش در این محله را در رمان‌ »مارجوری مورنینگ استار» (۱۹۵۵) توصیف کرد. این رمان، داستان یک دختر جوان یهودی است که دوست دارد هنرپیشه شود. سه سال پس از انتشار این رمان، فیلمی بر اساس آن ساخته شد که ناتالی وود، هنرپیشه آمریکایی نقش مارجوری را در کنار جین کلی، دیگر هنرپیشه معروف آمریکایی، در آن فیلم بازی کرد. ناتالی وود خود نیز در خانواده‌ای مهاجر به دنیا آمده بود.

هرمان ووک پس از تحصیل در دبیرستان تاونسند هریس در نیویورک، در سال ۱۹۳۴ از دانشگاه کلمبیا در رشته هنر دیپلم گرفت. در دانشگاه کلمبیا یکی از استادانش ایروین ادمن، فیلسوف آمریکایی بود که بعداً معاونت فرهنگستان هنر و ادبیات را برعهده گرفت. هرمان ووک اولین کتاب خود را به ادمن تقدیم کرد.

ووک پس از تحصیل به عنوان سناریست در رادیو مشغول به کار شد و برای فرد آلن، کمدین رادیویی معروف، به عنوان نویسنده کار کرد که حقوق خوبی از آن به دست می‌آورد.

او اولین کتابش را با عنوان «مرد بارانی‌پوش» در سال ۱۹۴۱ منتشر کرد.

او دقیقاً پس از حمله ژاپنی‌ها به پرل هاربر که منجر به ورود آمریکا به جنگ جهانی دوم شد، به خدمت نیروی دریایی ارتش آمریکا درآمد. تجربه جنگ به او خیلی چیزها آموخت. هرمان ووک خود در این باره گفته بود: «من خیلی درباره دستگاه‌ها خیلی آموختم. من آموختم انسان‌ها زیر فشار چطور رفتار می‌کنند و درباره آمریکایی‌ها خیلی چیزها فهمیدم.»

او در دو ناوشکن ارتش آمریکا حضور داشت که در دومی، جانشین فرمانده ناوشکن شد. او در این دوره، زمانی که اوقات فراقت داشت، مشغول نوشتن رمان «ارورا دون» بود.

او اولین صفحات این رمان را برای ایروین ادمن فرستاد تا در نیویورک ناشری برای آن پیدا کند. بالاخره ووک قرارداد چاپ این کتاب را زمانی که هنوز در دریا مشغول خدمت بود، امضا کرد و این رمان در سال ۱۹۴۷ منتشر شد. این رمان از سوی باشگاه کتاب ماه (Book of the Month) به عنوان کتاب برتر انتخاب شد.

در ۱۹۴۵ با بتی سارا براون ازدواج کرد که حاصل آن ازدواج سه فرزند شد. بتی، همسر هرمان ووک، که مدت‌ها به عنوان مدیر برنامه با او همکاری می‌کرد، در سال ۲۰۱۱ درگذشت.

اما سومین رمان ووک با نام «پسر شهر، ماجراهای هربی» در سال ۱۹۴۸ از نظر فروش، یک شکست بود. شاید دلیل این امر انتشار رمان «برهنگان و مرگان» اثر نورمن میلر، دیگر نویسنده آمریکایی در این سال بود. در آن سال، «برهنگان و مرگان» از نظر رسانه‌ای توفانی به پا کرده بود و برخی از منتقدان معتقدند که این رمان یکی از مهم‌ترین رمان‌های زبان انگلیسی در قرن بیستم است.

اما طولی نکشید که ورق برای هرمان هوک برگشت. «شورش کین» که در سال ۱۹۵۱ منتشر شد، بسیار مورد استقبال قرار گرفت و شهرت زیادی برای نویسنده‌اش به ارمغان آورد.

«شورش کین»، حاصل تجربه‌های هرمان هوک از کارش در کشتی مین‌روب ارتش آمریکا در اقیانوس آرام در زمان جنگ جهانی دوم است.

این رمان در زمان خود بسیار پرفروش شد و جایزه پولیتزر را به دست آورد. همچنین خود ووک نمایش‌نامه‌ای بر اساس آن نوشت که در یک سالن تئاتر در نیویورک به نمایش درآمد.

هرمان ووک در یکی از اجراهای نمایش «شورش کین» در نیویورک در سال ۲۰۰۶

اقتباسی سینمایی نیز از «شورش کین» به همین نام ساخته شد. در این فیلم که سال ۱۹۵۴ به کارگردانی ادوارد دمیتریک ساخته شد، هامفری بوگارت، هنرپیشه معروف آمریکایی در آن نقش کاپیتان کوئینگ را بازی کرد. این فیلم در سال ۱۹۵۵ نامزد هفت جایزه اسکار و دو جایزه بفتا شد.

هرمان ووک پس از پایان نگارش این رمان، در رادیو دولتی آمریکا (ان‌پی‌آر) مشغول کار شد. او در خاطرات روزانه‌اش درباره این رمان نوشت: «اگر اشتباه نکنم، این رمان خوبی است. اما هنوز رمانی نیست که من می‌خواهم درباره جنگ بنویسم.»

در پنجم سپتامبر سال ۱۹۵۵، تصویری از هرمان هوک روی جلد شماره مجله تایم منتشر شد.

هرمان ووک در اورشلیم در ۱۹۵۵

هرمان ووک در سال ۱۹۵۹، اولین کتاب غیرداستانی خود را با عنوان «این خدای من است، این راه یهود برای زندگی است» که بعدا در سال ۱۹۷۳ با بازنگری دوباره منتشر شد. این کتاب درباره یهودیت ارتدکس است.

هرمان ووک به ویژه پس از انتشار رمان «شورش کین» تقریباً تمام وقت خود را صرف نوشتن می‌کرد. همچنین با توجه به استقبالی که از این رمان شد، او در کار نوشتن نیز بیشتر بر جنگ تمرکز کرد.

دهه هفتاد میلادی، دهه‌ای است که هرمان ووک دو کتاب مهم خود را متشر کرد که هر کدام از این دو اثر حدود هزار صفحه است: «بادهای جنگ» (۱۹۷۱) و «جنگ و خاطره» (۱۹۷۸) که بر اساس آن هر دو رمان مجموعه‌ای تلویزیونی در دهه ۱۹۸۰ ساخته شد که رابرت میچام، هنرپیشه معروف آمریکایی نقش اصلی را بازی می‌کرد.

ووک «جنگ و خاطره» را که دارای ارجاع‌های بسیاری به انجیل است و تصویری مصیبت‌بار از هولوکاست به دست می‌دهد، به پسر بزرگش آبراهام آیزاک، تقدیم کرد که در کودکی بر اثر یک تصادف جان سپرد.

خود هرمان ووک درباره هولوکاست گفته بود که «مهم‌ترین داستانی است که برای گفتن داشته».

این نویسنده آمریکایی برای داستان‌های بعدی خود مورخان جوان را به کار می‌گرفت تا از تحقیق آنان برای نوشتن داستان‌های تاریخی بهره ببرد.

رمان «قانونگذار» یکی از آخرین آثاری است که از این نویسنده منتشر شد. این رمان که در سال ۲۰۱۲ به چاپ رسید، داستان یک گروه فیلمسازی را روایت می‌کند که قصد دارد درباره موسی فیلم بسازند.

هرچند منتقدان ادبی آمریکا روی خوشی به آثار هرمان ووک نشان نمی‌دادند، اما این امر مانع از آن نشد که میلیون‌ها نسخه از آثار این نویسنده، طی نزدیک به هفتاد سال حیات ادبی‌اش، به فروش نرسد.

همچنین هرمان هوک علاوه بر جایزه پولیتزر، جوایز دیگری را نیز به دست آورد. مدال الکساندر همیلتون در سال ۱۹۸۰، جایزه بنیاد یادبود نیروی دریایی آمریکا در سال ۱۹۸۷، جایزه نگهبان صهیون از دانشگاه برایلان در تل‌آویو در سال ۱۹۹۸ و جایزه شورای کتاب یهودی در نیویورک در سال ۱۹۹۹ از جمله این جوایز است.

در سال ۲۰۱۲، زمانی که رمان جدیدی از هرمان ووک -تقریباً صدمین کتابش- منتشر شده بود، او به نیویورک تایمز گفت که در حال نوشتن کتاب دیگری است: «چه کنم؟ بیکار بنشینم تا سال دیگر؟»

در سال ۲۰۱۶، همزمان با صدسالگی‌اش، او مجموعه‌ای از خاطراتش را منتشر کرد. در حالی که به نظر می‌رسید که این کتاب، آخرین کتاب هرمان ووک باشد، مدیربرنامه (ایجنت) او خبر داد که این نویسنده «یک ماه است که مشغول نوشتن کتاب دیگری است».