در ادامه تنش بین ایران و آمریکا، رهبران سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان روز یکشنبه ۲۳ تیرماه در بیانیهای خواستار گفتوگو و پایان دادن به تنش بر سر برنامه هستهای ایران شدند.
در بیانیه این رهبران که از سوی کاخ الیزه منتشر شد آمده است: «به باور ما، زمان مسئولانه عمل کردن و جستوجوی راهی برای توقف تشدید تنشها و همچنین از سرگیری گفتوگوها فرا رسیده است».
این بیانیه ضمن ابراز نگرانی از پیامدهای تحریمهای آمریکا علیه ایران که «خطر نابودی برجام» را افزایش میدهد، از اقدام جمهوری اسلامی در توقف برخی تعهدات هستهایش «به شدت ابراز نگرانی» کرده و «قویا» از ایران خواسته است که تصمیمهای اخیرش در این زمینه را کنار بگذارد.
این بیانیه ساعاتی پس از حضور آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، و دیوید لیدینگتون، معاون نخستوزیر بریتانیا، در مراسم «روز باستیل» و دیدار آنها با امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، منتشر شد.
در متن این بیانیه با اشاره به تنش بین ایران و آمریکا آمده است: «میزان خطر به اندازهای است که ضروری است همه طرفها آتشبس داده و درباره عواقب اقداماتشان تأمل کنند».
روز شنبه نیز ژانایو لو دریان، وزیر خارجه فرانسه، بار دیگر ضمن انتقاد از خروج آمریکا از برجام، اقدام ایران در کاهش تعهدات برجامیاش را «واکنشی بد به تصمیمی بد» خواند.
لو دریان در حاشیه مراسم ملی موسوم به «روز باستیل» در پاریس به خبرنگاران گفت: «وضعیت جدی است. افزایش تنشها میتواند به حوادثی منجر شود».
ایران در ۱۸ اردیبهشت امسال اعلام کرد که روند کاهش تعهداتش ذیل برجام را آغاز کرده است و به کشورهای اروپایی ۶۰ روز ضربالاجل داد تا به گفته تهران، امکان بهرهمند شدن ایران از منافع این توافق را فراهم کنند.
اتحادیه اروپا این ضربالاجل را رد کرده و در عین حال گفته که به برجام پایبند است و بر راهاندازی سازوکار مالی ویژه موسوم به «اینستکس» برای انجام مبادلات تجاری با تهران تاکید کرد.
با این حال، راهاندازی «اینستکس» بسیار کند صورت میگیرد و هنوز نیز تراکنشی ذیل آن صورت نگرفته است.
اتحادیه اروپا گفته است تا زمانی که ایران به تعهداتش در برجام پایبند بماند در حفظ این توافق خواهد کوشید.
فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی این اتحادیه، نیز روز جمعه در بغداد گفت که اروپا از ابتکار عراق برای تشکیل کنفرانسی با حضور کشورهای منطقه درباره تنشها بین ایران و آمریکا حمایت کامل میکند.
ایران میگوید که از سقف ذخایر اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد که در برجام ۳۰۰ کیلوگرم مشخص شده است، عبور کرده و سطح غنیسازی را نیز به ۴.۵ درصد افزایش داده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی این ادعای ایران را تایید کرده است.
اروپا اقدام ایران را رد کرده ولی در عین حال گفته است که قصد ندارد تا «مکانیسم ماشه» را فعال کند.
بر اساس بند ۳۷ برجام، سازوکار حل اختلاف که «مکانیسم ماشه» نیز خوانده میشود به به طور خودکار میتواند در نهایت تمام تحریمهای بینالمللی گذشته ایران را بار دیگر فعال کند.
اگر هر یک از سه کشور اروپایی امضاءکننده توافق اتمی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) به این نتیجه برسند که ایران این توافق را نقض کرده است میتوانند روند بررسی اختلاف را به جریان بیندازند که ظرف مدتی کمتر از ۶۵ روز این مسئله به شورای امنیت ارجاع داده خواهد شد و این نهاد ممکن است از سرگیری سریع تحریمها علیه ایران را تصویب کند.