مرگ سروهای چهارصدساله باغ فین کاشان

شاهدان زندهٔ جشن تاج‌گذاری رسمی شاه اسماعیل صفوی و قتل میرزا تقی‌خان امیرکبیر که بلایایی چندصد ساله را از سر گذرانده بودند این بار با کابل‌کشی‌های برق و لوله‌گذاری‌های تاسیساتی در میانه زمستان جان سپردند.

به نوشته خبرگزاری‌های متعدد در ایران، زمستان سخت به همراه احداث کانال‌های کابل برق و همچنین لوله‌گذاری‌های تاسیساتی از لابلای سروهای افراشته باغ فین کاشان که بین ۱۰۰ تا ۴۷۰ سال عمر داشتند، باعث خشک شدن و قطع دست کم ۱۰۰ درخت کهنسال در این باغ شده‌است و درختان دیگر آن هم در وضع مأیوس‌کننده‌ای به‌سر می‌برند.

خبرگزاری میراث فرهنگی در باره این درختان می‌نویسد «پرونده باغ‌های ایرانی در حالی به یونسکو معرفی می‌شود که باغ فین کاشان، به عنوان یکی از مهمترین ساختارهای باغ ایرانی، در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد و بر اساس آنچه که رفتار غیرکارشناسانه گفته می‌شود، درختان این باغ در معرض خطر قرار گرفته‌اند. بر همین اساس، زمستان سال گذشته ۱۰۰ درخت کهنسال در این باغ قطع شدند.»

باغ فین کاشان که بعد از تخت جمشید و حافظیه شیراز در رتبه سوم مراکز پربازدید تاریخی و تفریحی ایران قرار دارد یکی از باغ‌های اصیل ایرانی است که در آن تمام ویژگی‌ها و جنبه‌های مختلف باغ ایرانی دیده می‌شود.

سروهایی که از دو زلزله و چند حمله جان بدر برده بودند

باغ فین یک بار بر اثر زمین‌لرزه‌ای در سال ۹۸۲ ه.ق (۴۴۹ سال پیش) به کلی ویران شده‌بود و پس از آن به دستور شاه عباس صفوی دوباره ساخته شد. حمله افغان‌ها بار دیگر این باغ را با رکود مواجه کرد و این بار کریم‌خان زند به آبادانی دوباره آن همت گماشت.

زمین‌لرزه بعدی در سال ۱۱۹۲ قمری (۲۳۲ سال پیش) این باغ را ویران کرد و بار دیگر فتحعلی شاه قاجار آن را بازسازی کرد ولی با تبعید صدر اعظم مقتدر ایران یعنی امیرکبیر و سپس کشتن او در این باغ، این مکان، پناهگاه اشرار و یاغیان شده و ویران گشت. و پس از آن باری دیگر آباد شد.

اما در تمامی این دوران درختان اصلی باغ سر پا بوده‌اند و شاهد جفا و صفای روزگار.
آن گونه که خبرگزاری میراث فرهنگی به خوبی توصیف کرده «باغ بدون درختان معنا ندارد و باغ فین کاشان به سوی بی‌معنایی گام برمی‌دارد.»

Your browser doesn’t support HTML5

باغ فین کاشان



کارشناسان مختلفی که رسانه‌ها به تازگی در باب باغ فین کاشان با آن‌ها مصاحبه کرده‌اند یک‌صدا در این رابطه از «بی‌توجهی مسئولان» و «اشتباهات دست‌اندرکاران» سخن می‌گویند.

کابل‌کشی‌ها و کانال‌کشی‌ها، آهک‌زنی در جوی‌های آب‌رسانی، عدم مقابله با سرمازدگی، هرس‌های نابجا، نزدیک شدن اتوبان‌ها و دود کارخانه‌ها و پشت گوش انداختن هشت‌ماهه مطالعات خاک باغ، سرانجام قامت سروهای ۴۰۰ساله فین کاشان را به خاک انداخت.

به گفته سبزپرس، اداره میراث فرهنگی شهرستان کاشان و مدیریت باغ فین «در اقدامی تعجب‌برانگیز، بخشی از خاک بستر باغچه‌ها در باغ فین را جابجا کردند» و این کار ضربه‌ای اساسی به بقای این درختان زده‌است.

جستجوی این سؤال که آیا مسئولان هیچ‌گونه توجهی به بررسی این موضوع داشته‌اند یا نه ما را به این خبر می‌رساند که سازمان میراث فرهنگی از مؤسسه تحقیقات جنگل و مراتع برای نجات این درختان کمک خواسته‌اند.

به گفته یکی از کارشناسان، «قدمت مطالعات علمی در حوزه جنگل در ایران به بیش از نیم قرن می‌رسد» ولی از آن‌جا که «مسئولان میراث فرهنگی آن توجه و تخصص لازم را اولاً، برای انتخاب مشاور صاحب تخصص و دوم، برای ارزیابی کارشان نداشتند بعد از این‌که کار از کار گذشته، تازه از مؤسسه تحقیقات جنگل و مراتع که متولی این حوزه است کمک خواسته‌اند که این درخواست کمک، دیر اعلام شده‌است.»