کشف نسخه‌ای تازه از فیلم دیدار رضاشاه و آتاتورک

به تازگی نسخه‌ای تازه و متفاوت از فیلم ناطق مربوط به سفر رضاشاه به ترکیه در انبار یکی از میوه‌فروشی‌های استانبول پیدا شد. در این فیلم که ۷۶ سال پیش فیلم‌برداری شده، صدای گفت‌وگوی رضاشاه و آتاتورک شنیده می‌شود و پس از آن چند صحنه گوناگون از مراسم این سفر به نمایش در می‌آید.

روزنامه ملیت چاپ ترکیه در شماره ۲۶ اکتبر خود گزارش داد که پرفسور سامی شَکَراُغلو، مدیر مسئول پیشین این روزنامه، روزی که برای خرید میوه به یک میوه‌فروشی در استانبول رفته بود کودکی را در مغازه می‌بیند که به تراشیدن قوطی و حلقه‌های فیلم مشغول است. پس از پرسش از این کودک، وی توضیح می‌دهد که او از تراشیدن این حلقه و اضافه کردن ماده استون به آن، برای درست کردن چسب استفاده می‌کند.

دیدن نام «آتاتورک» بر روی یکی از قوطی‌ها، کنجکاوی پرفسور شکراغلو را به خود جلب می‌کند و او پس از پی‌گیری متوجه می‌شود که این کودک، این حلقه‌ها را از انبار این میوه‌فروشی که در گذشته انبار فیلم‌های یک شرکت فیلم‌سازی به نام «ایپَک» بوده می‌آورد.

پرفسور شکراغلو با خریدن و به همراه آوردن فیلم‌های موجود در این انبار آنها را از نابودی نجات می‌دهد. نسخه تازه و کمی طولانی‌تر از فیلم سفر رضاشاه به آنکارا، یکی از این فیلم‌های نجات یافته از این انبار است.

در این فیلم که روز ۲۶ خرداد ۱۳۱۳ گرفته شده دیده می‌شود که این دو سیاستمدار تعارفات اولیه را به زبان ترکی انجام می‌دهند و سپس به بازدید از مراسم مختلف می‌روند.

رضاشاه، ۱۲ خرداد ۱۳۱۳، در رأس یک هیأت ۱۷ نفره که اکثرشان نظامی بودند وارد آنکارا شد. در این سفر ۳۸ روزه که تنها سفر خارجی رضاشاه بود دو پیمان دوستی و امنیت و رفع اختلاف مرزی در آنکارا بین دو کشور به امضا رسید.

از سفرهای بعدی قابل ذکر سیاستمداران ایرانی به ترکیه سفر میرحسین موسوی در زمان نخست‌وزیری‌اش بود که خودداری او از رفتن به آرامگاه آتاتورک نارضایتی مقامات و بسیاری از مردم این کشور را در بر داشت.

فیلم

ترجمه صحبت‌های رضاشاه و مصطفی کمال پاشا (آتاتورک) به فارسی:

آتاتورک: خيلی مايه خوش‌بختی است که به ترکيه تشريف آورديد.

رضاشاه: من هم بی‌نهايت خوش‌وقتم که موفق شدم به آرزوی ديرينه‌ای که داشتم برسم.

آتاتورک: خيلی متشکرم. مدت‌ها بود که منتظر تشريف‌فرمايی شما بودم. حسرت ديدار شما را داشتيم و صميمانه می‌گويم که خيلی خوش‌وقتم که بالاخره روز ملاقات رسيد.

رضاشاه: شايد بدانيد که چند سال پيش به نماينده شما عرض کردم که برای زيارت شما به ترکيه سفر خواهم کرد.

آتاتورک: خيلی ممنونم. خيلی ممنونم. دوستی ما خيلی قديمی است و از سال‌ها پيش شروع شد. اين، دوستی و آشنايی متقابل را بيش از پيش تقويت خواهيم کرد.

رضاشاه: شايد در گذشته غفلت شده‌باشد ولی اميدوارم در آتيه جبران شود.

آتاتورک: هيچ شک و شبهه‌ای ندارم و تمام ترک‌ها هم همين نظر را دارند.