در پی اعلام خبر تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی ایران که جهت کاهش از فشار تحریم‌های واردات بنزین به ایران صورت گرفته، در این زمینه گفت‌وگویی داشته‌ایم با فریدون خاوند، کارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه در پاریس:
مسئولان ارشد جمهوری اسلامی از جمله مسعود میرکاظمی، وزیر نفت، به تازگی اعلام کردند که ایران دیگر از واردات بنزین بی‌نیاز شده، به این دلیل که شش مجتمع پتروشیمی جم، برزویه، اراک، بوعلی سینا، بندر امام و امیرکبیر با تغییر فرایندهای تولیدی‌شان به طرف تامین بنزین سوق داده شده‌اند و با این ابتکار، ظرفیت تولید بنزین در ایران به شصت و شش میلیون لیتر در روز رسیده که معادل مصرف این کالا در کشور است.
با این‌همه طی چند روز گذشته از جمله همین دیروز، استفاده از مجتمع‌های پتروشیمی برای تولید بنزین با مخالفت‌های جدی روبه‌رو شده که مخالفان عمدتاً بر دو مشکل عمده تاکید می‌کنند: یکی گران تمام شدن هزینه تولید بنزین در این مجتمع‌ها و دوم کم شدن فرآورده‌های پتروشیمی برای تامین خوراک واحدهایی که به این فرآورده‌ها احتیاج دارند.
تولید بنزین باید در پالایشگاه انجام بگیرد و مجتمع‌های پتروشیمی برای این کار ساخته نشده‌اند. بر پایه برآوردهای کارشناسی، که طی یک هفته گذشته در رسانه‌های تهران منتشر شده و دیروز هم از سوی حمیدرضا کاتوزیان، رئیس کمیسیون انرژی مجلس تأیید شد، هزینه تمام شده برای تولید یک لیتر بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی، بیشتر از آن‌چیزی است که قیمت فوب (روی کشتی) خلیج فارس نامیده می‌شود.
در بهترین حالت، بنزین تولید شده در یک مجتمع پتروشیمی حدود هر لیتر هزار تومان تمام می‌شود، حال آن‌که بهای آن برای مصرف‌کننده فعلاً به صورت یارانه‌ای، لیتری صد تومان است و به صورت آزاد لیتری چهارصد تومان. به بیان دیگر، خودکفایی در عرصه بنزین با تکیه بر مجتمع‌های پتروشیمی از لحاظ اقتصادی هزینه کمرشکنی دارد...
دقیقاً، و رئیس کمیسیون انرژی مجلس هم بر همین موضوع تکیه کرده و می‌گوید میعانات گازی و نفتی در مجتمع‌های پتروشیمی به جای آن‌که برای واحدهای پایین‌دستی پتروشیمی خوراک لازم را فراهم بکنند، به تولید بنزین اختصاص پیدا کرده‌اند. همین مسئله قیمت فرآورده‌های پتروشیمی را در ایران بالا برده و خبرگزاری مهر به نقل از حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی هشدار داد که این وضعیت می‌تواند بعضی از واحدهای پایین‌دستی را به تعطیلی بکشاند. گویا با توجه به همین خطر، شرکت ملی صنایع پتروشیمی تصمیم گرفته تولید بنزین را در مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا فعلاً متوقف بکند.
- طرح استفاده از مجتمع‌های پتروشیمی برای تولید بنزین، با مخالفت محافل کارشناسی مجلس شورای اسلامی روبه‌رو شده. برای این مخالفت چه دلایلی عنوان شده؟
مسئولان ارشد جمهوری اسلامی از جمله مسعود میرکاظمی، وزیر نفت، به تازگی اعلام کردند که ایران دیگر از واردات بنزین بی‌نیاز شده، به این دلیل که شش مجتمع پتروشیمی جم، برزویه، اراک، بوعلی سینا، بندر امام و امیرکبیر با تغییر فرایندهای تولیدی‌شان به طرف تامین بنزین سوق داده شده‌اند و با این ابتکار، ظرفیت تولید بنزین در ایران به شصت و شش میلیون لیتر در روز رسیده که معادل مصرف این کالا در کشور است.
با این‌همه طی چند روز گذشته از جمله همین دیروز، استفاده از مجتمع‌های پتروشیمی برای تولید بنزین با مخالفت‌های جدی روبه‌رو شده که مخالفان عمدتاً بر دو مشکل عمده تاکید می‌کنند: یکی گران تمام شدن هزینه تولید بنزین در این مجتمع‌ها و دوم کم شدن فرآورده‌های پتروشیمی برای تامین خوراک واحدهایی که به این فرآورده‌ها احتیاج دارند.
- از ایراد اول شروع می‌کنیم. مخالفان این ابتکار می‌گویند که تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی گران تمام می‌شود و اقتصادی نیست. این ایراد تا چه اندازه وارد هست؟
تولید بنزین باید در پالایشگاه انجام بگیرد و مجتمع‌های پتروشیمی برای این کار ساخته نشده‌اند. بر پایه برآوردهای کارشناسی، که طی یک هفته گذشته در رسانه‌های تهران منتشر شده و دیروز هم از سوی حمیدرضا کاتوزیان، رئیس کمیسیون انرژی مجلس تأیید شد، هزینه تمام شده برای تولید یک لیتر بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی، بیشتر از آن‌چیزی است که قیمت فوب (روی کشتی) خلیج فارس نامیده می‌شود.
در بهترین حالت، بنزین تولید شده در یک مجتمع پتروشیمی حدود هر لیتر هزار تومان تمام می‌شود، حال آن‌که بهای آن برای مصرف‌کننده فعلاً به صورت یارانه‌ای، لیتری صد تومان است و به صورت آزاد لیتری چهارصد تومان. به بیان دیگر، خودکفایی در عرصه بنزین با تکیه بر مجتمع‌های پتروشیمی از لحاظ اقتصادی هزینه کمرشکنی دارد...
- ایراد دومی که به این طرح گرفته می‌شود، ضربه‌ای است که به دلیل تولید بنزین اضافی، بر صنایع پایین‌دستی پتروشیمی وارد می‌شود...
دقیقاً، و رئیس کمیسیون انرژی مجلس هم بر همین موضوع تکیه کرده و می‌گوید میعانات گازی و نفتی در مجتمع‌های پتروشیمی به جای آن‌که برای واحدهای پایین‌دستی پتروشیمی خوراک لازم را فراهم بکنند، به تولید بنزین اختصاص پیدا کرده‌اند. همین مسئله قیمت فرآورده‌های پتروشیمی را در ایران بالا برده و خبرگزاری مهر به نقل از حمید حسینی، رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی هشدار داد که این وضعیت می‌تواند بعضی از واحدهای پایین‌دستی را به تعطیلی بکشاند. گویا با توجه به همین خطر، شرکت ملی صنایع پتروشیمی تصمیم گرفته تولید بنزین را در مجتمع پتروشیمی بوعلی سینا فعلاً متوقف بکند.