هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، در کنفرانس خبری مشترک با همتای روسی‌اش، سرگئی لاوروف، در مسکو گفت: «روسیه و آمریکا در مورد اینکه ایران نباید به سلاح هسته‌ای مجهز شود، اتفاق نظر دارند».
خانم کلینتون با اشاره به ادامه تلاش‌های دیپلوماتیک برای حل مسئله ایران، گفت: «اکنون تصمیم‌گیری در مورد تحریم‌های تازه زود است».
این در حالی است که یک مقام ارشد وزارت خارجه آمریکا گفته بود که هیلاری کلینتون قرار است با رئیس جمهور و وزیر خارجه روسیه درباره «نوع و شکل فشاری» که روسیه حاضر است به همراه آمریکا و متحدانش بر ایران وارد بیاورد، از جمله تحریم‌های بیشتر، گفت‌وگو کند.
دیمیتری بابیچ، تحلیلگر امور سیاسی خبرگزاری «ریا نووستی» روسیه به پرسش‌های رادیو فردا در همین رابطه پاسخ داده است.
- رادیو فردا: آقای بابیچ، آیا مسکو با اعمال تحریم بیشترعلیه ایران با آمریکا همکاری خواهد کرد ؟
دیمیتری بابیچ: کرملين پيام‌های مختلفی می‌فرستد، از يک سو موضع سنتی روسيه اين است که بايد به آژانس بين‌المللی انرژی اتمی فرصت داد تا مسايل موجود درباره برنامه اتمی ايران را روشن کند و نبايد برای اعمال تحريم‌های تازه عجله کرد، ولی از سوی ديگر پرزيدنت مدودف به تازگی گفته است تحت برخی شرايط، اعمال تحريم اجتناب‌ناپذير خواهد بود. با اين حساب معلوم نيست کرملين کدام از اين گزينه‌ها را انتخاب خواهد کرد.
به باور من اين کار به موقعيت استراتژيک روسيه و ايران ارتباط دارد. روسيه ممکن است از اعمال تحريم عليه ايران حمايت کند، ولی از تحريم‌هايی که منجر به جنگ می‌شود پشتيانی نخواهد کرد. روسيه همين موضع را در قبال عراق در زمان صدام حسين و يوگسلاوی سابق هم اتخاذ کرد.
دليل اين کار ساده است؛ عراق و يوگسلاوی سابق هم مرز روسيه نيستند، ولی ايران در همسايگی روسيه قرار دارد و اگر جنگی در ايران رخ دهد بی‌ثباتی ناشی از اين جنگ به جمهوری آذربايجان هم سرايت خواهد کرد. جمهوری آذربايجان جمهوری ضعيفی است که بين روسيه و ايران قرار دارد و از حمايت اقليت قابل توجه آذری‌ها در ايران و روسيه برخوردار است، از اين رو مسکو مايل نيست در ايران جنگی رخ دهد زيرا روسيه از اولين کشورهايی خواهد بود که هزينه چنين جنگی را متحمل خواهد شد.
در نيتجه کرملين بسيار محتاطانه رفتار می‌کند و نمی‌خواهد حمايت او از تحريم عليه ايران به مثابه صحه گذاشتن بر جنگ تلقی شود.
- آقای بابيچ، به نظر می‌رسد موضع مسکو در قبال ايران بعد از افشای تأسيسات هسته‌ای قم تغيير کرده و حتی رهبران روسيه گفته‌اند که روسيه تحريم‌های تازه عليه ايران را منتفی نمی‌داند. اين مسئله درست است؟
بله در دو مورد موضع روسيه در قبال ايران تغيير کرده است؛ اول در سال ۲۰۰۲ زمانی که معلوم شد ايران از ابراز واقعيات به جامعه بين‌المللی طفره رفته و تأسيساتی دارد که می‌توان از آنها برای مقاصد نظامی استفاده کرد. دومين مورد به تازگی اتفاق افتاد، يعنی زمانی که تأسيسات هسته‌ای قم افشا شد.
روسيه هرگز مايل نيست کشور ديگری به سلاح هسته‌ای مجهز شود، به خصوص کشوری مانند ايران که در همسايگی روسيه قرار دارد. از اين رو سعی می‌کند موضعی انتخاب کند که نه به تجهيز ايران به سلاح هسته‌ای منجر شود و نه به جنگ در ايران.
اتخاذ چنين موضعی برای کرملين کار آسانی نيست و به همين علت است که مسکو پيام‌های گوناگونی در قبال مسئله هسته‌ای ايران می‌فرستد.
تحت چنين شرايطی يکی از کارهايی که مسکو می‌تواند انجام دهد به تأخير انداختن قراردادهايی است که با ايران بسته، مانند اتمام پروژه نيروگاه بوشهر که سال‌هاست راه‌اندازی آن به تعويق افتاده و يا به تعويق انداختن قراردادهای ديگر. روسيه سعی دارد عدم رضايت خود را از ايران آشکار کند.
- ايران قبول کرده بخشی از اورانيوم غنی شده با غلظت پايين خود را برای افزايش غلظت تا حد ۲۰ درصد برای کارهای تحقيقاتی به روسيه بفرستد. نظر مقام‌های روسيه در اين باره چيست؟
روسيه کوشش زيادی به خرج داده تا برای صنايع گسترده هسته‌اي خود اشتغال بيافريند و برای اين صنايع بسيار مشکل است که بتوان مشتريانی در اروپا دست و پا کرد. پيشتر کشورهای اروپای شرقی مشتری ما بودند، ولی اکنون اتحاديه اروپا تمام تلاش خود را به کار بسته تا اين مشتريان را از ما دور کند. بنابراين روسيه از هر نوع کار صلح‌آميزی که به اشتغال دانشمندان و صنايع هسته‌ای اين کشور منجر شود استقبال می‌کند.
افزايش غنی‌سازی اورانيوم ايران يک موضوع تکنيکی است که بدون شک وزارت انرژی هسته‌ای روسيه آن را مورد مطالعه قرار خواهد داد، با اين حال بايد بگويم روسيه در دو سه سال گذشته در قبال مسئله هسته‌ای ايران بسيار محتاطانه رفتار کرده است و نمی‌خواهد کاری انجام دهد که به تجهيز ايران به سلاح هسته‌ای کمک کند.