ارسال نامه کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی جامعه اروپا به تهران و دعوت از سعید جلیلی برای از سر گرفتن مذاکرات پیرامون برنامه‌های اتمی ایران، همزمان با اعلام اجرای تحریم‌های یک جانبه اروپا علیه جمهوری اسلامی، نشانه افزایش اطمینان خاطر بروکسل از تأثیرگذاری تحریم‌های گذشته و آسیب‌پذیرتر شدن مواضع تهران در برابر فشارهای خارجی است.
دو هفته پیش از تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ در شورای امنیت، ایران از زبان سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی برای آغاز مذاکره با جامعه اروپا و گروه ۱+۵ اعلام آمادگی نمود. تهران انتظار داشت که در صورت پذیرفته شدن پیشنهاد مذاکرات تازه، پیگیری طرح و تصویب قطعنامه تنبیهی بعدی علیه ایران تا مدتی متوقف شود.
سیاست وقت‌کشی
خانم اشتون، در پاسخ به پیشنهاد ایران اعلام داشت که جامعه اروپا آماده از سرگیری گفت‌وگوها با تهران است ولی، انجام گفت‌وگوها تنها بعد از تصویب قطعنامه شورای امنیت امکان‌پذیر خواهد بود. سابقه بد تهران در وقت‌کشی طی پنج دور گفت‌وگوهای بی‌نتیجه قبلی مابین علی لاریجانی دبیر وقت شورای امنیت ملی ایران و همچنین سعید جلیلی جانشین او با خاویر سولانا که تا سال قبل مسئولیت اداره سیاست خارجی جامعه اروپا را عهده‌دار بود، یکی از دلایل رد در خواست ایران برای گفت‌وگو پیش از تصویب تحریم‌های تازه به شمار می‌رفت.
به نظر می‌رسد پیشگیری از تضعیف شدن هماهنگی مابین اعضای دائمی شورای امنیت علیه ایران از یک سو و از سوی دیگر آشکار شدن تدریجی ولی غیر قابل تردید نشانه‌های تأثیر تحریم‌های گذشته بر ایران، از دیگر دلایل رد تقاضای جمهوری اسلامی برای انجام گفت‌وگوی پیش‌هنگام بوده است. در معادلات تازه، تمامی شواهد حاکی از ضعیف‌تر شدن موقعیت دولت ایران و در نتیجه انتظار عقب‌نشینی بیشتر جمهوری اسلامی در مقابل خواسته‌های جامعه جهانی است.
ضعف‌های اقتصادی
در جبهه اقتصادی، با وجود استحکام نسبی بهای نفت خام در بازارهای جهانی، تمامی تعیین‌کننده‌های عمده حاکی از ضعیف‌تر شدن مستمر بنیه و توانایی‌های دولت برای انجام تعهدات خود در سال جاری است.
بودجه سال جاری با کسری واقعی بیش از ۴۰ میلیارد دلار روبه‌رو است، رشد تولید ملی کشور به صفر رسیده، اشتغال‌زاترین بخش صنعت داخلی یعنی مسکن، برای دومین سال پیاپی در رکود عمیق به سر می‌برد، و صنایع نفت و گاز نیز با رکودی مشابه روبه‌رو شده اند.
ادامه رکود چشمگیر در صنایع نفت و گاز و مسکن، اشتیاق جامعه جهانی را برای تشدید فشارهای قبلی افزایش داده است. در غیر این صورت ضرورتی برای ادامه فشارهای گذشته و اعمال تحریم‌های یک جانبه از سوی اروپا و امریکا علیه ایران دیده نمی‌شد.
انزوای سیاسی
با توجه به تشدید انزوای جمهوری اسلامی، آسیب‌پذیری سیاسی ایران در مناسبات خارجی کمتر از رنجوری اقتصادی آن نیست. از پنج سال پیش به این سو که دیپلماسی اتمی ایران سرپیچی از خواسته‌های جامعه جهانی را در پیش گرفته، جمهوری اسلامی در جامعه جهانی همواره منزوی‌تر از پیش شده است.
تا چهار سال پیش، جمهوری اسلامی از روابط کاری مناسبی با اروپا برخوردار بود. احضار روز گذشته نماینده سیاسی بریتانیا در تهران به وزارت خارجه جمهوری اسلامی و اعتراض به رفتارهای اروپا گویای مجموعه مناسبات تهران با پایتخت‌های اروپایی است.
تا شش ماه پیش تهران همچنان به ادامه حمایت سیاسی نه چندان گرم روسیه امیدوار می‌نمود. روابط کنونی تهران و مسکو اینک از مرحله سردی عبور کرده و به آغاز دوران تنش رسیده است.
یک سال پیش رئیس دولت دهم با حضور در جمع سران کشورهای عضو گروه شانگهای، پیروزی بحث‌انگیز انتخاباتی خود را در روسیه جشن گرفت. دو هفته قبل به گونه‌ای نه چندان محترمانه گروه شانگهای از زبان مقامات ازبکستان و بعد با تأیید مسئولان روسیه اعلام داشتند که ایران را در جمع اعضای خود نخواهند پذیرفت و بعد از آن آقای احمدی‌نژاد «داوطلبانه» از حضور در جمع یاران سابق خودداری ورزید.
همراهی تاجر مآبانه برزیل و ترکیه با جمهوری اسلامی نیز مانع از تصویب قطعنامه‌ای تازه در شورای امنیت علیه تهران نشد. شکست سیاسی قاطع ایران در شورای امنیت نیز به فاصله چند روز در مجمع دیگری با صدور بیانیه مشترک آمریکا و نروژ در شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو تکرار شد.
در نتیجه اعمال فشارهای خارجی و علیرغم موقعیت جغرافیایی نمونه و برخورداری از منابع عظیم انرژی، ایران در جامعه جهانی شانه به شانه کره شمالی و کشور آفریقایی زیمبابوه ، در ردیف یکی منزوی‌ترین کشورهای جهان قرار گرفته است.
انتظارات اشتون
در نتیجه همین احساس ضعف، و با وجود تهدیدهای تو خالی گذشته دایر بر تلافی‌جویی در قبال اعمال تنبیهات تازه، مسئولان ایران از روز تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت، نه برای اعلام خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای که در جهت تأکید بر عدم خروج از پیمان، با یکدیگر مسابقه گذاشته‌اند.
بی‌شک دعوت خانم اشتون از ایران برای آغاز مذاکرات با جامعه اروپا و گروه ۱+۵ را جمهوری اسلامی، همراه با اما و اگرهای تبلیغاتی، سرانجام خواهد پذیرفت، هرچند که از اعزام سعید جلیلی به اروپا و انجام مذاکرات با اروپا، تهران نصیب چندانی نخواهد بود.
خواسته کنونی جامعه جهانی و خانم اشتون به نمایندگی از سوی جامعه اروپا، چیزی کمتر از توقف کامل برنامه‌های اتمی جمهوری اسلامی و به‌خصوص تعلیق غنی‌سازی اورانیوم نیست.
ایران شش ماه قبل مبادله سوخت اتمی با اورانیوم غنی شده خود را رد کرد و لی امروز با اصرار متقاضی انجام آن شده و در راه قانع ساختن جامعه جهانی به پذیرفتن پیشنهاد مبادله‌ای که فاقد کمترین توجیه اقتصادی است، ترکیه و برزیل را به پا در میانی وا داشته است.
خانم اشتون انتظار دارد که در نتیجه اعمال تحریم‌های تازه و تشدید فشارهای خارجی، جمهوری اسلامی وادار به تجدید نظر اساسی در دیپلماسی اتمی خود گردیده و به جای «معامله» به قبول خواسته‌های جامعه جهانی و دست شستن از برنامه‌های اتمی خود «مجبور» بشود.
دو هفته پیش از تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ در شورای امنیت، ایران از زبان سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی برای آغاز مذاکره با جامعه اروپا و گروه ۱+۵ اعلام آمادگی نمود. تهران انتظار داشت که در صورت پذیرفته شدن پیشنهاد مذاکرات تازه، پیگیری طرح و تصویب قطعنامه تنبیهی بعدی علیه ایران تا مدتی متوقف شود.
سیاست وقت‌کشی
خانم اشتون، در پاسخ به پیشنهاد ایران اعلام داشت که جامعه اروپا آماده از سرگیری گفت‌وگوها با تهران است ولی، انجام گفت‌وگوها تنها بعد از تصویب قطعنامه شورای امنیت امکان‌پذیر خواهد بود. سابقه بد تهران در وقت‌کشی طی پنج دور گفت‌وگوهای بی‌نتیجه قبلی مابین علی لاریجانی دبیر وقت شورای امنیت ملی ایران و همچنین سعید جلیلی جانشین او با خاویر سولانا که تا سال قبل مسئولیت اداره سیاست خارجی جامعه اروپا را عهده‌دار بود، یکی از دلایل رد در خواست ایران برای گفت‌وگو پیش از تصویب تحریم‌های تازه به شمار می‌رفت.
به نظر می‌رسد پیشگیری از تضعیف شدن هماهنگی مابین اعضای دائمی شورای امنیت علیه ایران از یک سو و از سوی دیگر آشکار شدن تدریجی ولی غیر قابل تردید نشانه‌های تأثیر تحریم‌های گذشته بر ایران، از دیگر دلایل رد تقاضای جمهوری اسلامی برای انجام گفت‌وگوی پیش‌هنگام بوده است. در معادلات تازه، تمامی شواهد حاکی از ضعیف‌تر شدن موقعیت دولت ایران و در نتیجه انتظار عقب‌نشینی بیشتر جمهوری اسلامی در مقابل خواسته‌های جامعه جهانی است.
ضعف‌های اقتصادی
در جبهه اقتصادی، با وجود استحکام نسبی بهای نفت خام در بازارهای جهانی، تمامی تعیین‌کننده‌های عمده حاکی از ضعیف‌تر شدن مستمر بنیه و توانایی‌های دولت برای انجام تعهدات خود در سال جاری است.
بودجه سال جاری با کسری واقعی بیش از ۴۰ میلیارد دلار روبه‌رو است، رشد تولید ملی کشور به صفر رسیده، اشتغال‌زاترین بخش صنعت داخلی یعنی مسکن، برای دومین سال پیاپی در رکود عمیق به سر می‌برد، و صنایع نفت و گاز نیز با رکودی مشابه روبه‌رو شده اند.
ادامه رکود چشمگیر در صنایع نفت و گاز و مسکن، اشتیاق جامعه جهانی را برای تشدید فشارهای قبلی افزایش داده است. در غیر این صورت ضرورتی برای ادامه فشارهای گذشته و اعمال تحریم‌های یک جانبه از سوی اروپا و امریکا علیه ایران دیده نمی‌شد.
انزوای سیاسی
با توجه به تشدید انزوای جمهوری اسلامی، آسیب‌پذیری سیاسی ایران در مناسبات خارجی کمتر از رنجوری اقتصادی آن نیست. از پنج سال پیش به این سو که دیپلماسی اتمی ایران سرپیچی از خواسته‌های جامعه جهانی را در پیش گرفته، جمهوری اسلامی در جامعه جهانی همواره منزوی‌تر از پیش شده است.
تا چهار سال پیش، جمهوری اسلامی از روابط کاری مناسبی با اروپا برخوردار بود. احضار روز گذشته نماینده سیاسی بریتانیا در تهران به وزارت خارجه جمهوری اسلامی و اعتراض به رفتارهای اروپا گویای مجموعه مناسبات تهران با پایتخت‌های اروپایی است.
تا شش ماه پیش تهران همچنان به ادامه حمایت سیاسی نه چندان گرم روسیه امیدوار می‌نمود. روابط کنونی تهران و مسکو اینک از مرحله سردی عبور کرده و به آغاز دوران تنش رسیده است.
یک سال پیش رئیس دولت دهم با حضور در جمع سران کشورهای عضو گروه شانگهای، پیروزی بحث‌انگیز انتخاباتی خود را در روسیه جشن گرفت. دو هفته قبل به گونه‌ای نه چندان محترمانه گروه شانگهای از زبان مقامات ازبکستان و بعد با تأیید مسئولان روسیه اعلام داشتند که ایران را در جمع اعضای خود نخواهند پذیرفت و بعد از آن آقای احمدی‌نژاد «داوطلبانه» از حضور در جمع یاران سابق خودداری ورزید.
همراهی تاجر مآبانه برزیل و ترکیه با جمهوری اسلامی نیز مانع از تصویب قطعنامه‌ای تازه در شورای امنیت علیه تهران نشد. شکست سیاسی قاطع ایران در شورای امنیت نیز به فاصله چند روز در مجمع دیگری با صدور بیانیه مشترک آمریکا و نروژ در شورای حقوق بشر سازمان ملل در ژنو تکرار شد.
در نتیجه اعمال فشارهای خارجی و علیرغم موقعیت جغرافیایی نمونه و برخورداری از منابع عظیم انرژی، ایران در جامعه جهانی شانه به شانه کره شمالی و کشور آفریقایی زیمبابوه ، در ردیف یکی منزوی‌ترین کشورهای جهان قرار گرفته است.
انتظارات اشتون
در نتیجه همین احساس ضعف، و با وجود تهدیدهای تو خالی گذشته دایر بر تلافی‌جویی در قبال اعمال تنبیهات تازه، مسئولان ایران از روز تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ شورای امنیت، نه برای اعلام خروج از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای که در جهت تأکید بر عدم خروج از پیمان، با یکدیگر مسابقه گذاشته‌اند.
بی‌شک دعوت خانم اشتون از ایران برای آغاز مذاکرات با جامعه اروپا و گروه ۱+۵ را جمهوری اسلامی، همراه با اما و اگرهای تبلیغاتی، سرانجام خواهد پذیرفت، هرچند که از اعزام سعید جلیلی به اروپا و انجام مذاکرات با اروپا، تهران نصیب چندانی نخواهد بود.
خواسته کنونی جامعه جهانی و خانم اشتون به نمایندگی از سوی جامعه اروپا، چیزی کمتر از توقف کامل برنامه‌های اتمی جمهوری اسلامی و به‌خصوص تعلیق غنی‌سازی اورانیوم نیست.
ایران شش ماه قبل مبادله سوخت اتمی با اورانیوم غنی شده خود را رد کرد و لی امروز با اصرار متقاضی انجام آن شده و در راه قانع ساختن جامعه جهانی به پذیرفتن پیشنهاد مبادله‌ای که فاقد کمترین توجیه اقتصادی است، ترکیه و برزیل را به پا در میانی وا داشته است.
خانم اشتون انتظار دارد که در نتیجه اعمال تحریم‌های تازه و تشدید فشارهای خارجی، جمهوری اسلامی وادار به تجدید نظر اساسی در دیپلماسی اتمی خود گردیده و به جای «معامله» به قبول خواسته‌های جامعه جهانی و دست شستن از برنامه‌های اتمی خود «مجبور» بشود.