علیرغم آنکه اتحادیه عرب روز پنجشنبه دست فلسطینی‌ها را برای از سرگیری مذاکرات رو در رو با دولت اسرائیل به طور اصولی باز گذاشت، محمود عباس، رئیس این تشکیلات اشتیاق چندانی برای استفاده از این مجوز عربی نشان نداده و اصرار دارد که پیش‌شرط‌هایش برای آغاز مذاکرات مستقیم با اسرائیل هنوز از سوی دولت بنیامین نتانیاهو عملی نشده است.
در پی شدت گرفتن فشار باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، بر محمود عباس و تماس‌های متعدد رهبران شماری از کشورهای اروپایی با او در روزهای اخیر برای ترغیب تشکیلات فلسطینی به آغاز مذاکرات مستقیم صلح با اسرائیل، و در پی برگزاری نشست‌های داخلی هفته گذشته در جنبش فتح، «کمیته پیگیری مصوبه صلح عربی» پنجشنبه در حالی که محمود عباس نیز خود در آن شرکت داشت، اعلام کرد که تشکیلات فلسطینی در صورت تمایل می‌تواند مذاکرات مستقیم با اسرائیل را آغاز کند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، همواره در ماههای اخیر تأکید کرده بود که با طیب خاطر چندانی وارد مذاکرات غیرمستقیم با فلسطینی‌ها نشده، و پیوسته این پرسش را مطرح می‌کرد که مسائل حاد و بغرنجی که دهه‌ها در کانون تلاش‌های صلح بوده و به راه حل نرسیده چگونه می‌تواند در مذاکراتی غیر مستقیم فیصله یابد.
نتانیاهو در ملاقات ششم ژوئیه در کاخ سفید با باراک اوباما و نیز در سایر ملاقات‌ها و گفت‌وگوهایش با مقام‌های بلندپایه آمریکایی و اروپایی در هفته‌های اخیر، خواهان ایجاد فشار از سوی آنها بر فلسطینی‌ها برای تبدیل مذاکرات به گفت‌وگوهای رودررو با اسرائیل شده بود و تأکید می‌کرد که باید حمایت اتحادیه عرب را از گفت‌وگوهای مستقیم به دست آورد.
اکنون که در پی تصمیم اتحادیه عرب، نتانیاهو خواسته خود را تحقق یافته می‌بیند، با خشنودی از این رویکرد، تکرار می‌کند که حاضر به از سرگیری فوری مذاکرات مستقیم با فلسطینی‌ها و ملاقات سریع با محمود عباس است.
آمریکا نیز «شادمانی» خود را از این تصمیم اصولی اتحادیه عرب بیان کرده است تا آخرین دور از نوع مذاکراتی که دسامبر ۲۰۰۸ در زمان دولت اهود اولمرت با محمود عباس و یارانش به عمل آمد، پس از یک سال و هشت ماه وقفه اکنون تجدید شود.
موعد چهار ماههای که اتحادیه عرب به تشکیلات فلسطینی برای مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل داده بود، ماه سپتامبر به پایان می‌رسد اما پس از آن نیز بلافاصله فرصت ۱۰ ماههای که دولت نتانیاهو برای تعلیق خانه‌سازی‌ها در کرانه باختری جهت «تشویق فلسطینی‌ها به ماندن در مسیر مذاکرات» داده بود، به آخر می‌رسد و از هم اینک همپیمانان راستگرای نتانیاهو بر او فشار می‌آورند که نباید تعلیق را ادامه دهد و ساخت و سازها باید از سر گرفته شود.
از دیگر سو نیز فلسطینی‌ها با ابراز خشم می‌گویند که نباید هیچ ساخت و سازی انجام شود و تأکید دارند که اسرائیل به جای پرداختن به اصول، خود را مشغول حواشی کرده است. محمود عباس بارها در روزهای اخیر گفته است که چارچوب مذاکرات مهم نیست بلکه ماهیت گفت‌وگوها اهمیت دارد و مقوله‌های مهمی مانند تعیین مرزهای نهایی کشور فلسطین باید مطرح شود.
مقوله‌های مهم و حساس دیگر مذاکرات صلح؛ سرنوشت سیاسی بیت‌المقدس، سرنوشت چند نسل از پناهنده‌های فلسطینی پراکنده در جهان، روشن شدن وضعیت منابع آبی و تدابیر امنیتی است.
اما شیمون پرز، رئیس‌جمهور اسرائیل، یکشنبه به مصر می‌رود تا در دیدار با حسنی مبارک، رئیس‌جمهور آن کشور، خواهان نفوذ بیشتر مصر بر ابومازن برای استفاده از اختیاراتی شود که اتحادیه عربی به او داده است. نتانیاهو نیز خود سه‌شنبه گذشته در سفری کم‌سابقه به اردن، خواهان فشار ملک عبدالله دوم بر ابومازن شد.
اما دستیاران محمود عباس تأکید دارند که اظهارات سه روز اخیر ابو مازن نشان می‌دهد که تشکیلات فلسطینی با امید به گرفتن امتیازاتی از دولت نتانیاهو، فعلاً شتابی برای تجدید مذاکرات مستقیم و ملاقات شخصی با نتانیاهو نشان نخواهد داد.
یک مقام فلسطینی جمعه به گاردین گفته بود که «فعلاً نوری که اتحادیه عرب نشان داده، زرد است و برای تبدیل شدن به نور سبز و آغاز مذاکرات مستقیم با اسرائیل کار زیادی لازم است».
در همین حال، گاردین جمعه نوشته بود که ابومازن تاب فشارهای سنگین غرب را نخواهد داشت و با از سرگیری مذاکرات مستقیم با اسرائیل ممکن است به «بزرگترین قمار» سیاسی زندگی خود دست بزند.
در چنین وضعیتی، اوپوزیسیون اسرائیل نیز در مظان اتهام «تبانی» با فلسطینی‌ها برای جلوگیری از آغاز مذاکرات مستقیم میان دولت نتانیاهو با تشکیلات فلسطینی قرار گرفته است.
شبکه ملی رادیو و تلویزیون اسرائیل صدای شاهدی را پخش کرد که می‌گوید در ملاقات سه هفته پیش در هتل «آمریکن کولونی» در شرق بیت‌المقدس، میان حییم رامون سیاستمدار برجسته حزب کادیما با صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد تشکیلات فلسطینی، آقای رامون تلاش کرد که فلسطینی‌ها را از وارد شدن به مذاکرات مستقیم با دولت نتانیاهو بازدارد. این شاهد مدعی است که این سیاستمدارحزب کادیما به صائب عریقات گفت که اگر به خواسته نتانیاهو تن در دهید، دولت او درمسند قدرت باقی می‌ماند و امیدی به تغییر آن نخواهد بود.
دو سیاستمدار اسرائیلی و فلسطینی انجام دیدار بین خود در روزهشتم ژوییه در آن هتل شرق اورشلیم را تأیید می کنند اما می‌گویند که چنین «تبانی»، موضوع اصلی مذاکرات آنها نبوده است، و دادن رهنمود به یکدیگر را قویاً رد می‌کنند.
چه درخواستی از سوی اوپوزیسیون اسرائیل از تشکیلات فلسطینی برای خودداری از ورود به مذاکرات صلح با اسرائیل مطرح شده باشد چه نه، نامه‌ای که آمریکا برای تشکیلات فلسطینی فرستاده، ظاهراً در تعیین رویکرد حکومت خودگردان اثر مهمی داشته است. جزئیاتی از این نامه را هفته گذشته خبرگزاری آسوشیتدپرس منتشر کرد که براساس آن، آمریکا به تشکیلات فلسطینی گفته است منتظر تغییر دولت نتانیاهو نمانید و چاره‌ای جز مذاکره با همین دولت ندارید.
جزئیات دیگری از این نامه آمریکا را نیز خانم حنان عشراوی از اعضای فعال جنبش فتح در مصاحبه‌ای با روزنامه القدس العربی که شنبه منتشر شده، فاش کرده که مدعی شده است آمریکا تهدید کرده بود که اگر حکومت خودگردان مذاکرات مستقیم با اسرائیل را آغاز نکند، تماس‌های واشینگتن با دولت فلسطینی در رام‌الله قطع می‌شود.
اما تشکیلات فلسطینی تنها یک شقه فلسطینی‌هاست. شقه دوم و جنجالی دیگر فلسطینی‌ها، دولت اسلامگرای حماس در باریکه غزه است که با احتمال تجدید مذاکرات مستقیم اسرائیلی- فلسطینی شدیداً مخالفت کرد.
ارزیابی‌ها نیز حاکی است که موشک میان‌برد گرادی که جمعه به قلب بندر اسرائیلی اشدود اصابت کرد، و از غزه پرتاب شده بود، واکنش حماس به احتمال از سرگیری گفت‌وگوهای مستقیم میان تشکیلات فلسطینی با اسرائیل بوده است.
ارزیابی‌ها حاکی است که این موشک روسی با آگاهی دولت حماس به سوی بندر اشدود پرتاب شد تا حماس نشان دهد که می‌تواند دوباره در معادلات نقشی داشته باشد و صحنه را برای «سازشکاران فلسطینی» با «صهیونیست‌ها» رها نمی‌کند.
اما در میان همین «سازشکاران» نیز که با اسرائیلی‌ها ملاقات می‌کنند، شخصیت‌های بیشتری از نبود پیشرفت واقعی در تماس‌های سیاسی ابراز نومیدی می‌کنند. چهره‌های میانه‌روی فلسطینی تا کنون تأکید کرده‌اند که از مراجعه به شورای امنیت برای حمایت از استقلال فلسطین خودداری کرده و همیشه خواسته‌اند که استقلال فلسطین ضمن همکاری و توافق‌های نهایی صلح با اسرائیل، به دست آمد اما می‌گویند که اگر چاره‌ای نباشد، احتمال مراجعه به شورای امنیت می‌تواند یک راهکار نهایی برای فلسطینی‌ها و تحمیل واقعیت استقلال فلسطین به اسرائیل باشد.
در پی شدت گرفتن فشار باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، بر محمود عباس و تماس‌های متعدد رهبران شماری از کشورهای اروپایی با او در روزهای اخیر برای ترغیب تشکیلات فلسطینی به آغاز مذاکرات مستقیم صلح با اسرائیل، و در پی برگزاری نشست‌های داخلی هفته گذشته در جنبش فتح، «کمیته پیگیری مصوبه صلح عربی» پنجشنبه در حالی که محمود عباس نیز خود در آن شرکت داشت، اعلام کرد که تشکیلات فلسطینی در صورت تمایل می‌تواند مذاکرات مستقیم با اسرائیل را آغاز کند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، همواره در ماههای اخیر تأکید کرده بود که با طیب خاطر چندانی وارد مذاکرات غیرمستقیم با فلسطینی‌ها نشده، و پیوسته این پرسش را مطرح می‌کرد که مسائل حاد و بغرنجی که دهه‌ها در کانون تلاش‌های صلح بوده و به راه حل نرسیده چگونه می‌تواند در مذاکراتی غیر مستقیم فیصله یابد.
نتانیاهو در ملاقات ششم ژوئیه در کاخ سفید با باراک اوباما و نیز در سایر ملاقات‌ها و گفت‌وگوهایش با مقام‌های بلندپایه آمریکایی و اروپایی در هفته‌های اخیر، خواهان ایجاد فشار از سوی آنها بر فلسطینی‌ها برای تبدیل مذاکرات به گفت‌وگوهای رودررو با اسرائیل شده بود و تأکید می‌کرد که باید حمایت اتحادیه عرب را از گفت‌وگوهای مستقیم به دست آورد.
اکنون که در پی تصمیم اتحادیه عرب، نتانیاهو خواسته خود را تحقق یافته می‌بیند، با خشنودی از این رویکرد، تکرار می‌کند که حاضر به از سرگیری فوری مذاکرات مستقیم با فلسطینی‌ها و ملاقات سریع با محمود عباس است.
آمریکا نیز «شادمانی» خود را از این تصمیم اصولی اتحادیه عرب بیان کرده است تا آخرین دور از نوع مذاکراتی که دسامبر ۲۰۰۸ در زمان دولت اهود اولمرت با محمود عباس و یارانش به عمل آمد، پس از یک سال و هشت ماه وقفه اکنون تجدید شود.
موعد چهار ماههای که اتحادیه عرب به تشکیلات فلسطینی برای مذاکرات غیرمستقیم با اسرائیل داده بود، ماه سپتامبر به پایان می‌رسد اما پس از آن نیز بلافاصله فرصت ۱۰ ماههای که دولت نتانیاهو برای تعلیق خانه‌سازی‌ها در کرانه باختری جهت «تشویق فلسطینی‌ها به ماندن در مسیر مذاکرات» داده بود، به آخر می‌رسد و از هم اینک همپیمانان راستگرای نتانیاهو بر او فشار می‌آورند که نباید تعلیق را ادامه دهد و ساخت و سازها باید از سر گرفته شود.
از دیگر سو نیز فلسطینی‌ها با ابراز خشم می‌گویند که نباید هیچ ساخت و سازی انجام شود و تأکید دارند که اسرائیل به جای پرداختن به اصول، خود را مشغول حواشی کرده است. محمود عباس بارها در روزهای اخیر گفته است که چارچوب مذاکرات مهم نیست بلکه ماهیت گفت‌وگوها اهمیت دارد و مقوله‌های مهمی مانند تعیین مرزهای نهایی کشور فلسطین باید مطرح شود.
مقوله‌های مهم و حساس دیگر مذاکرات صلح؛ سرنوشت سیاسی بیت‌المقدس، سرنوشت چند نسل از پناهنده‌های فلسطینی پراکنده در جهان، روشن شدن وضعیت منابع آبی و تدابیر امنیتی است.
اما شیمون پرز، رئیس‌جمهور اسرائیل، یکشنبه به مصر می‌رود تا در دیدار با حسنی مبارک، رئیس‌جمهور آن کشور، خواهان نفوذ بیشتر مصر بر ابومازن برای استفاده از اختیاراتی شود که اتحادیه عربی به او داده است. نتانیاهو نیز خود سه‌شنبه گذشته در سفری کم‌سابقه به اردن، خواهان فشار ملک عبدالله دوم بر ابومازن شد.
اما دستیاران محمود عباس تأکید دارند که اظهارات سه روز اخیر ابو مازن نشان می‌دهد که تشکیلات فلسطینی با امید به گرفتن امتیازاتی از دولت نتانیاهو، فعلاً شتابی برای تجدید مذاکرات مستقیم و ملاقات شخصی با نتانیاهو نشان نخواهد داد.
یک مقام فلسطینی جمعه به گاردین گفته بود که «فعلاً نوری که اتحادیه عرب نشان داده، زرد است و برای تبدیل شدن به نور سبز و آغاز مذاکرات مستقیم با اسرائیل کار زیادی لازم است».
در همین حال، گاردین جمعه نوشته بود که ابومازن تاب فشارهای سنگین غرب را نخواهد داشت و با از سرگیری مذاکرات مستقیم با اسرائیل ممکن است به «بزرگترین قمار» سیاسی زندگی خود دست بزند.
در چنین وضعیتی، اوپوزیسیون اسرائیل نیز در مظان اتهام «تبانی» با فلسطینی‌ها برای جلوگیری از آغاز مذاکرات مستقیم میان دولت نتانیاهو با تشکیلات فلسطینی قرار گرفته است.
شبکه ملی رادیو و تلویزیون اسرائیل صدای شاهدی را پخش کرد که می‌گوید در ملاقات سه هفته پیش در هتل «آمریکن کولونی» در شرق بیت‌المقدس، میان حییم رامون سیاستمدار برجسته حزب کادیما با صائب عریقات، مذاکره‌کننده ارشد تشکیلات فلسطینی، آقای رامون تلاش کرد که فلسطینی‌ها را از وارد شدن به مذاکرات مستقیم با دولت نتانیاهو بازدارد. این شاهد مدعی است که این سیاستمدارحزب کادیما به صائب عریقات گفت که اگر به خواسته نتانیاهو تن در دهید، دولت او درمسند قدرت باقی می‌ماند و امیدی به تغییر آن نخواهد بود.
دو سیاستمدار اسرائیلی و فلسطینی انجام دیدار بین خود در روزهشتم ژوییه در آن هتل شرق اورشلیم را تأیید می کنند اما می‌گویند که چنین «تبانی»، موضوع اصلی مذاکرات آنها نبوده است، و دادن رهنمود به یکدیگر را قویاً رد می‌کنند.
چه درخواستی از سوی اوپوزیسیون اسرائیل از تشکیلات فلسطینی برای خودداری از ورود به مذاکرات صلح با اسرائیل مطرح شده باشد چه نه، نامه‌ای که آمریکا برای تشکیلات فلسطینی فرستاده، ظاهراً در تعیین رویکرد حکومت خودگردان اثر مهمی داشته است. جزئیاتی از این نامه را هفته گذشته خبرگزاری آسوشیتدپرس منتشر کرد که براساس آن، آمریکا به تشکیلات فلسطینی گفته است منتظر تغییر دولت نتانیاهو نمانید و چاره‌ای جز مذاکره با همین دولت ندارید.
جزئیات دیگری از این نامه آمریکا را نیز خانم حنان عشراوی از اعضای فعال جنبش فتح در مصاحبه‌ای با روزنامه القدس العربی که شنبه منتشر شده، فاش کرده که مدعی شده است آمریکا تهدید کرده بود که اگر حکومت خودگردان مذاکرات مستقیم با اسرائیل را آغاز نکند، تماس‌های واشینگتن با دولت فلسطینی در رام‌الله قطع می‌شود.
اما تشکیلات فلسطینی تنها یک شقه فلسطینی‌هاست. شقه دوم و جنجالی دیگر فلسطینی‌ها، دولت اسلامگرای حماس در باریکه غزه است که با احتمال تجدید مذاکرات مستقیم اسرائیلی- فلسطینی شدیداً مخالفت کرد.
ارزیابی‌ها نیز حاکی است که موشک میان‌برد گرادی که جمعه به قلب بندر اسرائیلی اشدود اصابت کرد، و از غزه پرتاب شده بود، واکنش حماس به احتمال از سرگیری گفت‌وگوهای مستقیم میان تشکیلات فلسطینی با اسرائیل بوده است.
ارزیابی‌ها حاکی است که این موشک روسی با آگاهی دولت حماس به سوی بندر اشدود پرتاب شد تا حماس نشان دهد که می‌تواند دوباره در معادلات نقشی داشته باشد و صحنه را برای «سازشکاران فلسطینی» با «صهیونیست‌ها» رها نمی‌کند.
اما در میان همین «سازشکاران» نیز که با اسرائیلی‌ها ملاقات می‌کنند، شخصیت‌های بیشتری از نبود پیشرفت واقعی در تماس‌های سیاسی ابراز نومیدی می‌کنند. چهره‌های میانه‌روی فلسطینی تا کنون تأکید کرده‌اند که از مراجعه به شورای امنیت برای حمایت از استقلال فلسطین خودداری کرده و همیشه خواسته‌اند که استقلال فلسطین ضمن همکاری و توافق‌های نهایی صلح با اسرائیل، به دست آمد اما می‌گویند که اگر چاره‌ای نباشد، احتمال مراجعه به شورای امنیت می‌تواند یک راهکار نهایی برای فلسطینی‌ها و تحمیل واقعیت استقلال فلسطین به اسرائیل باشد.