انتخابات نه چندان گرم افغانستان و نگاه نگران واشینگتن

دومین دور انتخابات پارلمانی در افغانستان، بعد از سقوط دولت طالبان توسط نیروهای آمریکایی در سال ۲۰۰۱، با رونقی اندک برگزار شد. بیش از کابل، نگاه نگران واشینگتن متوجه جریان انتخابات آن کشور بود.

انتخابات مجلس سفلی که در افغانستان آن را ولسی جرگه می‌خوانند، ابتدا قرار بود در ماه مه برگزار شود. نا آمادگی سازمانی دولت کرزای و ادامه تهدیدهای طالبان به پیشگیری از برگزاری آن، موجب شد که انتخابات با تأخیری سه ماهه و در روز ۱۸ سپتامبر برگزار شود.

در انتخابات اخیر دو هزار و ۵۷۷ نفر از جمله ۴۰۵ زن خود را برای راه یافتن به ولسی جرگه و دست یافتن به یکی از ۲۴۹ کرسی آن نامزد کرده بودند. تعداد رأی‌دهندگان واجد صلاحیت در آن کشور را مابین ۱۰ تا ۱۲ میلیون برآورد کرده‌اند.

اشتراک زنان در انتخابات پارلمانی افغانستان

بنا بر ارزیابی های اولیه بین پنج تا هفت میلیون در انتخابات اخیر شرکت کرده‌اند که با توجه به شرایط روز در افغانستان چندان ناامیدکننده نیست. گفته می‌شود در بهترین شرایط تعداد شرکت‌کنندگان در انتخابات مجلس تا یک میلیون کمتر از شمار رأی‌دهندگان در انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری در افغانستان بوده است. به این ترتیب حدود نسبی شرکت‌کنندگان در انتخابات دومین مجلس افغانستان را می‌توان ۳۰ درصد واجدین شرایط رأی دادن برآورد کرد.

نتیجه نهایی انتخابات تا دست کم شش هفته آینده و روز ۳۱ ماه اکتبر رسماً منتشر نخواهد شد. نتایج نهایی انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری افغانستان نیز سه ماه بعد از برگزاری انتشار یافت. دولت مدعی است که دوری راه و زمان لازم برای رسیدگی به شکایات از جمله دلایل اصلی طولانی شدن زمان اعلام نتایج نهایی انتخابات است.

کاهش حملات

با وجود بحرانی‌تر شدن شرایط امنیتی در افغانستان و افزایش تعداد تلفات نیروهای ناتو در آن کشور، تعداد حملات به مراکز رأی‌گیری طی انتخابات اخیر در حدود ۳۰ درصد کمتر از حملات به مراکز رأی‌گیری در انتخابات ریاست جمهوری بود.

اگرچه دولت کابل کاهش تعداد حملات نیروهای طالبان به مراکز رأی‌گیری را نتیجه اعمال کنترل بیشتر مأموران خود بر امور جاری از جمله برگزاری انتخابات معرفی می‌کند، در عین حال اهمیت کمتر انتخابات مجلس در مقایسه با انتخابات ریاست جمهوری را از یک سو و از سوی دیگر درگیر بودن نیروهای طالبان در جبهه‌های جنگ را در این نتیجه نمی‌توان بی‌تأثیر دانست.

در طول برگزاری انتخابات ۲۱ مأمور دولتی افغانستان و ده‌ها غیر نظامی توسط نیروهای طالبان به قتل رسیدند. تنها طی یکی از حملات تروریستی به یک مرکز رأی‌گیری ۱۰ نفر جان خود را از دست دادند. نزدیک به ۱۵ درصد از حوزه‌های اخذ رأی در افغانستان پیش از پایان زمان اعلام شده تعطیل شد. مهاجران و پناهندگان افغانی نیز عموماً از امکان شرکت در انتخابات و دادن رأی محروم ماندند.

پناهندگان محروم

در حال حاضر حدود شش تا هفت میلیون افغانی به صورت پناهنده در پاکستان و ایران به سر می‌برند که دولت حساب آنها را از شمار دارندگان صلاحیت برای رأی دادن خارج نگاه داشته است. روسیه ۳۵ هزار افغانی مهاجر و پناهنده را در خود جای داده و به همین نسبت افغان‌های پناهنده در تاجیکستان، و سایر کشورهای آسیای مرکزی نیز پراکنده شده‌اند.

با برگزاری انتخابات دولت افغانستان مایل است که اوضاع داخلی و امور امنیتی در آن کشور را عادی جلوه داده و خود را در موضع قدرت بیشتر معرفی کند. گروه طالبان با اشاره به تعداد نه چندان زیاد شرکت‌کنندگان در انتخابات تلاش دارد که انتخابات را فاقد مشروعیت و دولت را محروم از حمایت عمومی معرفی کند.

نگرانی آمریکا

در این میان نگرانی واشینگتن به مراتب بیشتر از دولت مرکزی افغانستان و نیروهای شورشی طالبان در قبال انتخابات اخیر است. در حالی که ادامه جنگ در افغانستان هر روز بیشتر از روز پیش حمایت افکار عمومی را در آمریکا از دست می‌دهد، دولت اوباما همچنان دست در کار نهایی کردن نقشه راهبردی جنگ در افغانستان است.

استراتژی تازه جنگ در افغانستان قرار است تا ماه دسامبر آینده آماده شود. به موجب خطوط اصلی و انتشار یافته این استراتژی، قرار است نیروهای آمریکا از سال آینده به تدریج خاک آمریکا را ترک کنند. در حال حاضر ۱۵۰ هزار نیروی رزمی ناتو در افغانستان به سر می‌برند. اکثریت قاطع این نیروها را سربازان آمریکایی تشکیل می‌دهند.

مردم آمریکا جنگ افغانستان را جنگ اوباما معرفی می‌کنند. جنگ عراق را شخص اوباما و مردم آمریکا جنگ جورج بوش می‌دانستند. با توجه به این واقعیت که اوباما هنوز در میانه اولین دور ریاست جمهوری خود قرار دارد، ادامه موفق دوران ریاست جمهوری در دو سال بعد و همچنین تجدید انتخاب او در دور دوم در گرو پیروزی و یا به انتها بردن آبرومندانه جنگ در افغانستان است.

در انتخابات ماه نوامبر مجلس سنا و مجلس نمایندگان آمریکا اوباما برای اولین بار پس از دست یافتن به مقام ریاست جمهوری از سوی رأی‌دهندگان آمریکایی مورد قضاوت قرار خواهد گرفت.

با استناد به برگزاری انتخابات مجلس و یادآوری انتخابات سال گذشته ریاست جمهوری در افغانستان، اوباما مایل است حرکت به سمت ثبات نسبی و استقرار دمکراسی در آن کشور را مثبت جلوه دهد.

از سوی دیگر خروج نیرو های آمریکایی از افغانستان، بدون فراهم ساختن زمینه جانشینی آنها توسط نیروهای محلی، مشابه الگویی که در عراق اجرا شد، دارای خطرهای امنیتی غیر قابل پیش‌بینی است.

از این لحاظ، استقرار حکومت با ثبات در کابل و فعال شدن قوه مقننه را واشینگتن به عنوان عاملی در جهت افزایش نسبی ضریب امنیت در افغانستان تلقی می‌کند.

بی‌شک برگزاری انتخابات اخیر در زندگی روزمره مردم افغانستان تأثیر فوری نخواهد گذاشت. تشکیل مجلس قانون‌گذاری در کابل، با توجه به سست بودن پایه احزاب و گرایش بیشتر سیاست داخلی به قبیله‌گری، لزوماً ثبات بیشتری برای دولت کنونی نیز به دنبال نخواهد آورد. در عین حال برگزاری انتخابات نسبتاً آزاد، تمرین دموکراسی در جامعه‌ای است که الگوهای غربی در آن همچنان غریبه‌اند.

جای شگفتی نیست که بیش از دولت و مردم افغانستان، علاقه‌مندی به انتخابات اخیر را می‌باید نزد دولت و افکار عمومی در آمریکا جستجو کرد.