لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها و بحران اقتصادی جهان در کانون مجله اقتصادی این هفته قراردارد.
سرنوشت لایحه هدفمند کردن یارانه ها به کجا می‌کشد. این پرسش امروز بیش از هر زمان دیگر و با توجه به نامه رئیس جمهوری به مجلس مطرح است. محمود احمدی‌نژاد روز دوشنبه در نامه‌ای به مجلس از چگونگی ملحوظ شدن درآمد های ناشی از اصلاح قیمت‌های حامل‌های انرژی در لایحه بودجه انتقاد کرد.
رئيس جمهوری در نامه خود به رئيس مجلس نوشته است كه لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها دو وجه اصلاح قيمت و نظام بازتوزيع يا جبران خانوارها و توليدكنندگان ناشی از اصلاح قيمت‌ها را در بردارد و آنچه در لايحه بودجه ديده شده بود، هشت هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان بود كه بايد بر اساس مكانيسم طرح تحول هزينه شود. ضمن اينكه در كنار آن نظام جبرانی برای مردم و توليدكنندگان به دليل افزايش قيمت‌ها هم وجود داشت.
بنابراین و به گفته رئیس جمهوری اگر قرار است در بودجه اثر اصلاح قيمتی ديده شود و نظام جبرانی ديده نشود، دولت در بودجه خود اصلاحاتی انجام می‌دهد. در واقع دولت اصلاحيه بودجه ارائه می‌دهد و طرح تحول را از لايحه بودجه خارج می‌كند و پس از اينكه لايحه هدفمندكردن يارانه‌ها به تصويب برسد، آثار آن را اعمال خواهد كرد.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه در واکنش به نامه آقای احمدی‌نژاد به مجلس گفت در اين نامه ذكر شده كه اگر اختصاص بودجه كافی برای اجرای هدفمند كردن يارانه‌ها رخ ندهد نمی‌توان طرح تحول اقتصادي را در صحن علنی مجلس بررسی كرد. آقای لاریجانی توپ را به میدان دولت انداخت و گفت اگر واقعاً امكان اين وجود ندارد و دولت چنين نظری دارد كه سال آينده لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها در كشور اجرا نشود و به زمان ديگری موكول شود اين موضوع در كميسيون تلفيق قابل بررسی است.
به گفته يك عضو كميسيون تلفيق مجلس، دولت پيشنهاد داده بود با آزادسازی قيمت حامل‌های انرژی حدود ۳۴ هزار ميليارد تومان درآمدزايی كند كه ۲۵ درصد آن معادل هشت هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان در منابع بودجه آمده بود، درحالی كه كميسيون تلفيق تنها هشت هزار و ۴۰۰ ميليارد تومان درآمد مورد نظر دولت را تأیید کرد.
از دکتر مهدی تقوی کارشناس اقتصادی در تهران می‌پرسم دلیل اختلاف میان دولت و مجلس بر سر این لایحه چیست که دولت را وادرار به این واکنش کرده است.
این استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در تهران به رادیو فردا می‌گوید احتمالاً مجلس از بیم آن که مبادا افزایش بهای حامل‌های انرژی می‌تواند به یک موج تورم شدیدی دامن زند، مجلس بر خلاف دولت در نظر دارد که اصلاحات قیمت این حامل های انرژی نه یکباره بلکه در طول پنج سال اجرا شود که دولت ظاهراً با آن موافق نیست.
بحران اقتصادی در جهان
بحران اقتصادی در کشورهای جهان و به ویژه کشورهای صنعتی در ماه‌های اخیر تقریباً تمام بخش‌های اقتصادی را در بر گرفته است. به ویژه صنعت خودروسازی در موقعیت بسیار دشواری قراردارد.
ادامه تولید در جنرال موتورز بزرگترین شرکت خودروسازی آمریکا و جهان به رغم وعده‌های کمک از سوی دولت همچنان در هاله‌ای از ابهام قراردارد. جنرال موتورز تلاش دارد با قربانی کردن برخی شرکت‌های اروپایی خود مانند اوپل در آلمان و ساب در سوئد خود را از شر این شرکت‌های زیان‌ده نجات کند.
فولکس واگن بزرگترین تولید کننده خودرو در اروپا و آلمان پس از ۲۵ سال شماری از کارگران خود را موقتاً به خانه فرستاد. شاخص بورس داو جوانز آمریکا به پایین‌ترین حد خود در ده سال گذشته رسید و شاخص سهام‌های کشورهای اروپایی هم در وضعیت بهتری قرار ندارند.
از سوی دیگر آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان آخر هفته گذشته میزبان رهبران شش کشور فرانسه، بریتانیا، اسپانیا، هلند، ایتالیا و لوکزامبورگ بود با این هدف که سیاست اتحادیه اروپا در نشست سران ۲۰ کشور صنعتی و در حال صنعتی در دوم ماه آوریل در لندن را هماهنگ کند.
در این میان صندوق بین‌المللی پول با تصحیح مجدد پیش‌بینی‌های خود از اوضاع اقتصادی جهان، فرایند رشد اقتصادی در سال جاری را بسیار تیره ارزیابی کرد. دومینیک اشتراوس کاهن رئیس صندوق بین‌المللی پول در مصاحبه‌ای گفت سال جاری میلادی سالی بسیار بد خواهد بود.
ماه پیش این صندوق پیش‌بینی کرده بود که نرخ رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی نیم در صد خواهد بود که پایین‌ترین نرخ رشد از زمان جنگ دوم جهانی است.
همزمان اما در آمریکا زمزمه ملی کردن دو بانک برای نجات نظام بانکی به بحث‌های گسترده‌ای در باره اصل ملی کردن بانک‌ها دامن زده است، بحثی که از بسیاری جوانب پایه‌های ایدئولوژیک و سیاسی به خود می‌گیرد.
دکتر کامران دادخواه استاد رشته اقتصاد در بوستون به رادیو فردا می‌گوید پیشنهاد شده که برای نجات دو بانک سیتی بانک و بانک آو آمریکا دولت این بانک‌ها را در اختیار دولت قرار گیرند. طبیعی است که این پیشنهاد به بحث‌های بسیاری درباره این مسئله دامن زده است. اما این پیشنهاد را نباید به منزله ملی و یا دولتی کردن نظام بانکی آمریکا ارزیابی کرد چون نظام بانکی آمریکا بسیار گسترده است و این پیشنهاد هم برای در اختیار گرفتن موقتی است.
سخنان باراک اوباما در کنگره آمریکا
باراک اوباما سه شنبه شب گذشته در سخنرانی خود در گنکره آمریکا در باره برنامه‌های اقتصادی دولت خود گفت: خوشحالم بگویم که طرح محرک اقتصادی اکنون صورت قانونی به خود گرفته است. برنامه بازسازی تصویب شده اولین گام است در راه قرار دادن اقتصاد در مسیر درست تنها گام اول است چون حتی اگر بتوانیم این برنامه را بدون هیچ خطایی به اجرا بگذاریم، هیچگونه بهبودی حاصل نخواهد شد مگر اینکه بحران اعتبار را که نظام مالی ما را شدیدا تضعیف کرده است حل کنیم.
آقای اوباما ادامه داد: نگرانی در این جاست که اگر دوباره وام دادن را در این کشور آغاز نکنیم بهبود اقتصادی در نطفه خفه خواهد شد اما جریان اعتبار شریان زندگی اقتصاد ماست بنابراین وقتی بانک مهمی با اشکالات جدی روبه‌رو است از کسانی که مسئول هستندحسابرسی می‌کنیم و تغییرات لازم را تحمیل می‌کنیم و کمک لازم هم به آنها ارائه می‌دهیم تا توازن لازم میان سود و زیان خود ایجاد کنند و تداوم فعالیت یک نهاد معتبر قدرتمند را که می‌تواند به مردم و اقتصاد مان خدمت کند، تضمین خواهیم کرد. با اینکه چنین اقدامی پر هزینه است، اما هزینه انفعال از این هم بیشتر است. می‌دانم که در تصور عموم یاری‌رسانی به بانک‌ها تا چه حد منفور است به ویژه که همه از تصمیم‌گیری همین بانک‌ها آسیب دیده‌اند.
رئیس جمهوری آمریکا گفت: به شما قول میدهم که این را می‌دانم. وظیفه من حل این مشکل است. من حتی یک پنی هم به حتی یک مدیر بانک پاداش نمی‌دهم ولی هر چه در توان دارم انجام خواهم داد که به کسبه خرد که نمی‌توانند حقوق کارگران خود را بدهد و یا خانواده‌ای که پس‌انداز کرده اما نمی‌تواند وام خود را پرداخت کند، کمک کنم. این هدف من است هدف کمک کردن به بانک‌ها نیست هدف کمک به مردم است.
راز گشایی حساب‌های بانکی در سوئیس
سویس اسرار حساب‌های بانکی را فاش می‌کند. بانک معروف سوئیسی «یو بی اس» زیر فشار دولت ایالات متحد آمریکا مجبور شد برای اولین بار اسرار پنهان حساب بانکی شماری از مشتریان آمریکایی خود را برای مقام‌های قضایی آمریکا فاش کند. با فاش کردن این اسرار، این بانک سوئیس به یکی از مهم‌ترین سنت‌های دیرینه نظام بانکی در سوئیس یعنی حفظ اسرار بانکی مشتریان خود به هر قیمت، پایان می‌دهد.
تا به حال همین رازداری، بانک‌های سوئیس را کعبه پولدارانی کرده بود که مایل به فاش کردن منبع کسب پول خود نبودند. از جمله رهبران و سیاستمداران کشورهایی که با خروج ثروت از کشورهای تحت حاکمیت برای خود پس‌اندازی برای روز مبادا دست و پا می‌کردند.
بانک‌های سویس البته هنوز از فاش کردن اسرار حساب‌های شخصی بسیاری از ثروتمندان اروپایی که با سپردن پول خود به بانک‌های سویسی از پرداخت مالیات فرار می‌کنند خود داری می‌کند در حالی که دولت‌های اروپایی مدت‌هاست در گفتگو با مقام‌های سویسی خواهان فاش کردن اسرار حساب این گونه اشخاص هستند.
سرنوشت لایحه هدفمند کردن یارانه ها به کجا می‌کشد. این پرسش امروز بیش از هر زمان دیگر و با توجه به نامه رئیس جمهوری به مجلس مطرح است. محمود احمدی‌نژاد روز دوشنبه در نامه‌ای به مجلس از چگونگی ملحوظ شدن درآمد های ناشی از اصلاح قیمت‌های حامل‌های انرژی در لایحه بودجه انتقاد کرد.
مجله اقتصادى راديو فردا هر هفته روزهاى چهارشنبه، پس از خبرهاى ساعت ۱۹ به وقت تهران، پخش و پنج‌شنبه‌ها ۳۵ دقیقه پس از نیمه‌شب و ساعت ۱۳ و پنج دقیقه مجدداً تکرار می‌شود.
رئيس جمهوری در نامه خود به رئيس مجلس نوشته است كه لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها دو وجه اصلاح قيمت و نظام بازتوزيع يا جبران خانوارها و توليدكنندگان ناشی از اصلاح قيمت‌ها را در بردارد و آنچه در لايحه بودجه ديده شده بود، هشت هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان بود كه بايد بر اساس مكانيسم طرح تحول هزينه شود. ضمن اينكه در كنار آن نظام جبرانی برای مردم و توليدكنندگان به دليل افزايش قيمت‌ها هم وجود داشت.
بنابراین و به گفته رئیس جمهوری اگر قرار است در بودجه اثر اصلاح قيمتی ديده شود و نظام جبرانی ديده نشود، دولت در بودجه خود اصلاحاتی انجام می‌دهد. در واقع دولت اصلاحيه بودجه ارائه می‌دهد و طرح تحول را از لايحه بودجه خارج می‌كند و پس از اينكه لايحه هدفمندكردن يارانه‌ها به تصويب برسد، آثار آن را اعمال خواهد كرد.
علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه در واکنش به نامه آقای احمدی‌نژاد به مجلس گفت در اين نامه ذكر شده كه اگر اختصاص بودجه كافی برای اجرای هدفمند كردن يارانه‌ها رخ ندهد نمی‌توان طرح تحول اقتصادي را در صحن علنی مجلس بررسی كرد. آقای لاریجانی توپ را به میدان دولت انداخت و گفت اگر واقعاً امكان اين وجود ندارد و دولت چنين نظری دارد كه سال آينده لايحه هدفمند كردن يارانه‌ها در كشور اجرا نشود و به زمان ديگری موكول شود اين موضوع در كميسيون تلفيق قابل بررسی است.
به گفته يك عضو كميسيون تلفيق مجلس، دولت پيشنهاد داده بود با آزادسازی قيمت حامل‌های انرژی حدود ۳۴ هزار ميليارد تومان درآمدزايی كند كه ۲۵ درصد آن معادل هشت هزار و ۵۰۰ ميليارد تومان در منابع بودجه آمده بود، درحالی كه كميسيون تلفيق تنها هشت هزار و ۴۰۰ ميليارد تومان درآمد مورد نظر دولت را تأیید کرد.
از دکتر مهدی تقوی کارشناس اقتصادی در تهران می‌پرسم دلیل اختلاف میان دولت و مجلس بر سر این لایحه چیست که دولت را وادرار به این واکنش کرده است.
این استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی در تهران به رادیو فردا می‌گوید احتمالاً مجلس از بیم آن که مبادا افزایش بهای حامل‌های انرژی می‌تواند به یک موج تورم شدیدی دامن زند، مجلس بر خلاف دولت در نظر دارد که اصلاحات قیمت این حامل های انرژی نه یکباره بلکه در طول پنج سال اجرا شود که دولت ظاهراً با آن موافق نیست.
بحران اقتصادی در جهان
بحران اقتصادی در کشورهای جهان و به ویژه کشورهای صنعتی در ماه‌های اخیر تقریباً تمام بخش‌های اقتصادی را در بر گرفته است. به ویژه صنعت خودروسازی در موقعیت بسیار دشواری قراردارد.
ادامه تولید در جنرال موتورز بزرگترین شرکت خودروسازی آمریکا و جهان به رغم وعده‌های کمک از سوی دولت همچنان در هاله‌ای از ابهام قراردارد. جنرال موتورز تلاش دارد با قربانی کردن برخی شرکت‌های اروپایی خود مانند اوپل در آلمان و ساب در سوئد خود را از شر این شرکت‌های زیان‌ده نجات کند.
فولکس واگن بزرگترین تولید کننده خودرو در اروپا و آلمان پس از ۲۵ سال شماری از کارگران خود را موقتاً به خانه فرستاد. شاخص بورس داو جوانز آمریکا به پایین‌ترین حد خود در ده سال گذشته رسید و شاخص سهام‌های کشورهای اروپایی هم در وضعیت بهتری قرار ندارند.
از سوی دیگر آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان آخر هفته گذشته میزبان رهبران شش کشور فرانسه، بریتانیا، اسپانیا، هلند، ایتالیا و لوکزامبورگ بود با این هدف که سیاست اتحادیه اروپا در نشست سران ۲۰ کشور صنعتی و در حال صنعتی در دوم ماه آوریل در لندن را هماهنگ کند.
در این میان صندوق بین‌المللی پول با تصحیح مجدد پیش‌بینی‌های خود از اوضاع اقتصادی جهان، فرایند رشد اقتصادی در سال جاری را بسیار تیره ارزیابی کرد. دومینیک اشتراوس کاهن رئیس صندوق بین‌المللی پول در مصاحبه‌ای گفت سال جاری میلادی سالی بسیار بد خواهد بود.
ماه پیش این صندوق پیش‌بینی کرده بود که نرخ رشد اقتصادی جهان در سال جاری میلادی نیم در صد خواهد بود که پایین‌ترین نرخ رشد از زمان جنگ دوم جهانی است.
همزمان اما در آمریکا زمزمه ملی کردن دو بانک برای نجات نظام بانکی به بحث‌های گسترده‌ای در باره اصل ملی کردن بانک‌ها دامن زده است، بحثی که از بسیاری جوانب پایه‌های ایدئولوژیک و سیاسی به خود می‌گیرد.
دکتر کامران دادخواه استاد رشته اقتصاد در بوستون به رادیو فردا می‌گوید پیشنهاد شده که برای نجات دو بانک سیتی بانک و بانک آو آمریکا دولت این بانک‌ها را در اختیار دولت قرار گیرند. طبیعی است که این پیشنهاد به بحث‌های بسیاری درباره این مسئله دامن زده است. اما این پیشنهاد را نباید به منزله ملی و یا دولتی کردن نظام بانکی آمریکا ارزیابی کرد چون نظام بانکی آمریکا بسیار گسترده است و این پیشنهاد هم برای در اختیار گرفتن موقتی است.
سخنان باراک اوباما در کنگره آمریکا
باراک اوباما سه شنبه شب گذشته در سخنرانی خود در گنکره آمریکا در باره برنامه‌های اقتصادی دولت خود گفت: خوشحالم بگویم که طرح محرک اقتصادی اکنون صورت قانونی به خود گرفته است. برنامه بازسازی تصویب شده اولین گام است در راه قرار دادن اقتصاد در مسیر درست تنها گام اول است چون حتی اگر بتوانیم این برنامه را بدون هیچ خطایی به اجرا بگذاریم، هیچگونه بهبودی حاصل نخواهد شد مگر اینکه بحران اعتبار را که نظام مالی ما را شدیدا تضعیف کرده است حل کنیم.
آقای اوباما ادامه داد: نگرانی در این جاست که اگر دوباره وام دادن را در این کشور آغاز نکنیم بهبود اقتصادی در نطفه خفه خواهد شد اما جریان اعتبار شریان زندگی اقتصاد ماست بنابراین وقتی بانک مهمی با اشکالات جدی روبه‌رو است از کسانی که مسئول هستندحسابرسی می‌کنیم و تغییرات لازم را تحمیل می‌کنیم و کمک لازم هم به آنها ارائه می‌دهیم تا توازن لازم میان سود و زیان خود ایجاد کنند و تداوم فعالیت یک نهاد معتبر قدرتمند را که می‌تواند به مردم و اقتصاد مان خدمت کند، تضمین خواهیم کرد. با اینکه چنین اقدامی پر هزینه است، اما هزینه انفعال از این هم بیشتر است. می‌دانم که در تصور عموم یاری‌رسانی به بانک‌ها تا چه حد منفور است به ویژه که همه از تصمیم‌گیری همین بانک‌ها آسیب دیده‌اند.
رئیس جمهوری آمریکا گفت: به شما قول میدهم که این را می‌دانم. وظیفه من حل این مشکل است. من حتی یک پنی هم به حتی یک مدیر بانک پاداش نمی‌دهم ولی هر چه در توان دارم انجام خواهم داد که به کسبه خرد که نمی‌توانند حقوق کارگران خود را بدهد و یا خانواده‌ای که پس‌انداز کرده اما نمی‌تواند وام خود را پرداخت کند، کمک کنم. این هدف من است هدف کمک کردن به بانک‌ها نیست هدف کمک به مردم است.
راز گشایی حساب‌های بانکی در سوئیس
سویس اسرار حساب‌های بانکی را فاش می‌کند. بانک معروف سوئیسی «یو بی اس» زیر فشار دولت ایالات متحد آمریکا مجبور شد برای اولین بار اسرار پنهان حساب بانکی شماری از مشتریان آمریکایی خود را برای مقام‌های قضایی آمریکا فاش کند. با فاش کردن این اسرار، این بانک سوئیس به یکی از مهم‌ترین سنت‌های دیرینه نظام بانکی در سوئیس یعنی حفظ اسرار بانکی مشتریان خود به هر قیمت، پایان می‌دهد.
تا به حال همین رازداری، بانک‌های سوئیس را کعبه پولدارانی کرده بود که مایل به فاش کردن منبع کسب پول خود نبودند. از جمله رهبران و سیاستمداران کشورهایی که با خروج ثروت از کشورهای تحت حاکمیت برای خود پس‌اندازی برای روز مبادا دست و پا می‌کردند.
بانک‌های سویس البته هنوز از فاش کردن اسرار حساب‌های شخصی بسیاری از ثروتمندان اروپایی که با سپردن پول خود به بانک‌های سویسی از پرداخت مالیات فرار می‌کنند خود داری می‌کند در حالی که دولت‌های اروپایی مدت‌هاست در گفتگو با مقام‌های سویسی خواهان فاش کردن اسرار حساب این گونه اشخاص هستند.