کمکهای مالی و عمرانی جمهوری اسلامی ایران به لبنان، برای بازسازی این کشور، اختلافهایی را میان جناحهای سیاسی لبنانی برانگیخته است.
در آستانه انتخابات مهم و حساس پارلمانی در لبنان، مخالفان سیاسی حزبالله و نفوذ جمهوری اسلامی ایران در لبنان بر اهمیت کمکهای کشورهای عربی، به ویژه عربستان تأکید دارند اما مهرههای وابسته به حزبالله و دیگر شخصیتهای لبنانی که با ایران مناسبات حسنه دارند، خواهان آن هستند که نام ایران نیز در تلاشهای بازسازی لبنان مطرح شود.
در همین زمینه، نبیه بری رئیس شیعه پارلمان لبنان که از مراودات نزدیکی با دولت ایران برخوردار است، در روزهای اخیر انتقاد کرده است که «چرا سهم ایران در بازسازی لبنان نادیده گرفته میشود؟»
نبیه بری که رهبر سازمان شیعه «امل» نیز هست، خواهان آن شده که «شورای بازسازی دولتی لبنان» به سهم ایران هم اشاره کند.
مخالفان ایران و سوریه در لبنان با استناد به آمار و ارقام مربوط به بازسازی لبنان، میگویند که کشورهای عرب بسیار بیشتر از ایران کمک کردهاند.
شورای بازسازی لبنان میگوید، کمکهای ایران به صورت مستقل انجام شده نه ازطریق این شورای دولتی، و ایران حاضر به اعلام دقیق بودجهای که تاکنون اختصاص داده نیست.
فعالیت گسترده ایران در بازسازی لبنان از همان نخستین روزهای آغازین کار ستاد ایرانی با اختلاف نظرهای گستردهای در میان سیاستمداران لبنانی روبهرو بود.
دولت فواد سنیوره نخستوزیر لبنان معتقد است که ایران نیز مانند کشورهای عرب از طریق شورای عالی دولتی لبنان در بازسازیها سهمی به عهده گیرد.
در پی جنگ «۳۳ روزه» اسرائیل و حزبالله در تابستان ۲۰۰۶، «ستاد ایرانی بازسازی لبنان» به ریاست حسام خوشنویس از اوائل تابستان ۲۰۰۶ به فعالیت پرداخته است.
آقای خوشنویس با مأموریت از سوی آقای پرویز داودی معاون اول محمود احمدینژاد نظارت بر پروژههای ایرانی بازسازی لبنان را برعهده گرفت. آقای داودی خود پس از جنگ «۳۳ روزه» از لبنان دیدار کرده بود.
آقای خوشنویس هیچگاه حاضرنشده که رقم نهایی بودجهای را که دولت ایران در سه سال اخیر در لبنان هزینه کرده، اعلام کند. وی تأکید کرده است که «اقدامات ایران موقتی و زودگذر نیست بلکه ایران برای لبنان برنامههای استراتژیک دارد».
این در حالی است که به گزارش «ایران دیلی»، محمدرضا شیبانی سفیرایران در لبنان نیز در ماه اوت سال ۲۰۰۸ در مراسمی در لبنان گفت: «ایران هیچ محدودیتی برای کمک خود به لبنان قائل نیست و این کمکها بدون حد ومرز خواهد بود».
«ستاد ایرانی بازسازی لبنان» میگوید تا نوروز گذشته، دستاندرکار ۹۸۰ پروژه در لبنان بوده، و با احتساب برخی پروژههای دیگر، شمار کلی آنها به بیش از ۱۳۰۰ طرح نیز میرسد. در آمارهای رسمی لبنانی اکثراً به رقم ۶۰۰ پروژه ایرانی اشاره شده است.
آقای خوشنویس همچنین تأکید کرده است که فعالیتهای ایران بسیار بیشتر از تعهدات رسمی است، و برای مثال در حالی که برای ساختن ۶۰ مدرسه تعهد داده بود، اما در طول چند ماه نخست کار این ستاد، ۱۴۰ مدرسه را بازسازی کرد.
ایران از جمله متعهد به ساختن ۳۷۵ کیلومتر جاده در نقاط مختلف لبنان شده بود. احداث پلها، مؤسسات پزشکی، مدارس، نهادهای آکادمیک، امور مسکن و شهرسازی، زیربناهای برق و انرژی از جمله کارهای «ستاد ایرانی بازسازی لبنان» بوده است.
بازسازی جاده ۸۰ کیلومتری «نقوره – مرجعیون» برای ستاد ایرانی یکصد میلیون دلار هزینه داشت. شورای توسعه و بازسازی وابسته به دولت سنیوره به ریاست نبیل الجسر در تابستان ۲۰۰۷ با واگذار کردن این پروژه به ستاد ایرانی موافقت کرد و متعهد شد که سیستمهای آسیب دیده برق در روستاهای اطراف نقوره و مرجعیون را نیز تعمیرکند.
پلهای مهمی نیز که اسرائیل در نبرد با حزبالله آنها را ویران کرده بود، مانند «العدوسیه»، «انصار»، «دیرتقلا»، «الصرفند» و «ابوالاسود» در جنوب شیعهنشین لبنان توسط ستاد ایرانی بازسازی شد.
ایران به طرحهای دیگری نیز که با بازسازی ویرانههای جنگ ارتباط ندارد، اقدام میکند. حاتم حرب، شهردار نبطیه تأیید کرد که ایران یک میلیون دلاربرای تأسیس پارکینگ اتومبیل در شهر نبطیه کمک کرده است.
شعبه سازمان هلال احمرایران در لبنان نیز به ریاست عبدالرئوف ادیبزاده بر ساخت بیمارستانها و درمانگاهها در «الطیبه»، «الخیام»، «عیتا الشعب»، «بیت لیف»، «بنت جبیل» و نقاط دیگر نظارت داشته است. دفاتر سازمان هلال احمرایران در بیروت، بعلبک، بنت جبیل، صور و نبطیه فعال است.
حزبالله از سه سال پیش تابلوهایی در جنوب لبنان نصب کرده که بر روی آنها این عبارت به چشم میخورد: «اسرائیل ویران میکند، ایران بازسازی میکند».
ایران برای ۱۲ اردوگاه فلسطینی در لبنان نیز ستاد ویژهای با نام «کمیته ایرانی کمک به فلسطینیان لبنان» دارد.
در روزهای اخیر ارسال کاروانهای کمک این ستاد ایرانی برای اردوگاه «نهرالبارد» شمال لبنان موجب تنش شد. ارتش لبنان به تفتیش این محمولهها پرداخت و در امر بازرسیها از سگهای تعلیم دیده استفاده کرد.
در پی آزاد شدن محمولهها، گروههای فلسطینی به بهانه «آلوده شدن با بزاق سگهای نجس» از پذیرش کمکها خودداری کردند.
ارتش لبنان نگران رساندن اسلحه و مهمات به گروههای رقیب دراین اردوگاه است. درگیریهای مسلحانه «نهرالبارد» در دو سال اخیر بیش از ۴۰۰ کشته برجا گذاشته است.
در آستانه انتخابات مهم و حساس پارلمانی در لبنان، مخالفان سیاسی حزبالله و نفوذ جمهوری اسلامی ایران در لبنان بر اهمیت کمکهای کشورهای عربی، به ویژه عربستان تأکید دارند اما مهرههای وابسته به حزبالله و دیگر شخصیتهای لبنانی که با ایران مناسبات حسنه دارند، خواهان آن هستند که نام ایران نیز در تلاشهای بازسازی لبنان مطرح شود.
در همین زمینه، نبیه بری رئیس شیعه پارلمان لبنان که از مراودات نزدیکی با دولت ایران برخوردار است، در روزهای اخیر انتقاد کرده است که «چرا سهم ایران در بازسازی لبنان نادیده گرفته میشود؟»
نبیه بری که رهبر سازمان شیعه «امل» نیز هست، خواهان آن شده که «شورای بازسازی دولتی لبنان» به سهم ایران هم اشاره کند.
مخالفان ایران و سوریه در لبنان با استناد به آمار و ارقام مربوط به بازسازی لبنان، میگویند که کشورهای عرب بسیار بیشتر از ایران کمک کردهاند.
شورای بازسازی لبنان میگوید، کمکهای ایران به صورت مستقل انجام شده نه ازطریق این شورای دولتی، و ایران حاضر به اعلام دقیق بودجهای که تاکنون اختصاص داده نیست.
فعالیت گسترده ایران در بازسازی لبنان از همان نخستین روزهای آغازین کار ستاد ایرانی با اختلاف نظرهای گستردهای در میان سیاستمداران لبنانی روبهرو بود.
دولت فواد سنیوره نخستوزیر لبنان معتقد است که ایران نیز مانند کشورهای عرب از طریق شورای عالی دولتی لبنان در بازسازیها سهمی به عهده گیرد.
در پی جنگ «۳۳ روزه» اسرائیل و حزبالله در تابستان ۲۰۰۶، «ستاد ایرانی بازسازی لبنان» به ریاست حسام خوشنویس از اوائل تابستان ۲۰۰۶ به فعالیت پرداخته است.
آقای خوشنویس با مأموریت از سوی آقای پرویز داودی معاون اول محمود احمدینژاد نظارت بر پروژههای ایرانی بازسازی لبنان را برعهده گرفت. آقای داودی خود پس از جنگ «۳۳ روزه» از لبنان دیدار کرده بود.
آقای خوشنویس هیچگاه حاضرنشده که رقم نهایی بودجهای را که دولت ایران در سه سال اخیر در لبنان هزینه کرده، اعلام کند. وی تأکید کرده است که «اقدامات ایران موقتی و زودگذر نیست بلکه ایران برای لبنان برنامههای استراتژیک دارد».
این در حالی است که به گزارش «ایران دیلی»، محمدرضا شیبانی سفیرایران در لبنان نیز در ماه اوت سال ۲۰۰۸ در مراسمی در لبنان گفت: «ایران هیچ محدودیتی برای کمک خود به لبنان قائل نیست و این کمکها بدون حد ومرز خواهد بود».
«ستاد ایرانی بازسازی لبنان» میگوید تا نوروز گذشته، دستاندرکار ۹۸۰ پروژه در لبنان بوده، و با احتساب برخی پروژههای دیگر، شمار کلی آنها به بیش از ۱۳۰۰ طرح نیز میرسد. در آمارهای رسمی لبنانی اکثراً به رقم ۶۰۰ پروژه ایرانی اشاره شده است.
آقای خوشنویس همچنین تأکید کرده است که فعالیتهای ایران بسیار بیشتر از تعهدات رسمی است، و برای مثال در حالی که برای ساختن ۶۰ مدرسه تعهد داده بود، اما در طول چند ماه نخست کار این ستاد، ۱۴۰ مدرسه را بازسازی کرد.
ایران از جمله متعهد به ساختن ۳۷۵ کیلومتر جاده در نقاط مختلف لبنان شده بود. احداث پلها، مؤسسات پزشکی، مدارس، نهادهای آکادمیک، امور مسکن و شهرسازی، زیربناهای برق و انرژی از جمله کارهای «ستاد ایرانی بازسازی لبنان» بوده است.
بازسازی جاده ۸۰ کیلومتری «نقوره – مرجعیون» برای ستاد ایرانی یکصد میلیون دلار هزینه داشت. شورای توسعه و بازسازی وابسته به دولت سنیوره به ریاست نبیل الجسر در تابستان ۲۰۰۷ با واگذار کردن این پروژه به ستاد ایرانی موافقت کرد و متعهد شد که سیستمهای آسیب دیده برق در روستاهای اطراف نقوره و مرجعیون را نیز تعمیرکند.
پلهای مهمی نیز که اسرائیل در نبرد با حزبالله آنها را ویران کرده بود، مانند «العدوسیه»، «انصار»، «دیرتقلا»، «الصرفند» و «ابوالاسود» در جنوب شیعهنشین لبنان توسط ستاد ایرانی بازسازی شد.
ایران به طرحهای دیگری نیز که با بازسازی ویرانههای جنگ ارتباط ندارد، اقدام میکند. حاتم حرب، شهردار نبطیه تأیید کرد که ایران یک میلیون دلاربرای تأسیس پارکینگ اتومبیل در شهر نبطیه کمک کرده است.
شعبه سازمان هلال احمرایران در لبنان نیز به ریاست عبدالرئوف ادیبزاده بر ساخت بیمارستانها و درمانگاهها در «الطیبه»، «الخیام»، «عیتا الشعب»، «بیت لیف»، «بنت جبیل» و نقاط دیگر نظارت داشته است. دفاتر سازمان هلال احمرایران در بیروت، بعلبک، بنت جبیل، صور و نبطیه فعال است.
حزبالله از سه سال پیش تابلوهایی در جنوب لبنان نصب کرده که بر روی آنها این عبارت به چشم میخورد: «اسرائیل ویران میکند، ایران بازسازی میکند».
ایران برای ۱۲ اردوگاه فلسطینی در لبنان نیز ستاد ویژهای با نام «کمیته ایرانی کمک به فلسطینیان لبنان» دارد.
در روزهای اخیر ارسال کاروانهای کمک این ستاد ایرانی برای اردوگاه «نهرالبارد» شمال لبنان موجب تنش شد. ارتش لبنان به تفتیش این محمولهها پرداخت و در امر بازرسیها از سگهای تعلیم دیده استفاده کرد.
در پی آزاد شدن محمولهها، گروههای فلسطینی به بهانه «آلوده شدن با بزاق سگهای نجس» از پذیرش کمکها خودداری کردند.
ارتش لبنان نگران رساندن اسلحه و مهمات به گروههای رقیب دراین اردوگاه است. درگیریهای مسلحانه «نهرالبارد» در دو سال اخیر بیش از ۴۰۰ کشته برجا گذاشته است.