ادامه بحران در سیاست داخلی ایران علاوه بر ایجاد تردیدهای جدی پیرامون مشروعیت دولت، روند روابط خارجی آن کشور را نیز تحت تأثیر قرار داده است. بی‌پاسخ ماندن دعوت گروه ۵+۱ برای از سر گرفتن گفت‌وگو پیرامون برنامه‌های توسعه اتمی جمهوری اسلامی، نتیجه بی‌تصمیمی دولت ایران در تعریف خطوط تازه سیاست خارجی و بخصوص نحوه ادامه دیپلماسی اتمی آن کشور است.
اظهارات اخیر هیلاری کلینتون در حاشیه کنفرانس آ.سه.آن.، دایر بر «ناتوانی ایران برای پاسخگویی به گشایش تازه در سیاست خارجی امریکا» حاکی از آغاز تجدید نظر کشورهای بزرگ در برآورد میزان قدرت دولت کنونی و همچنین کارایی اهرم‌های است که جمهوری اسلامی تا کنون در اختیار داشته است.
در پاسخ به اولین بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ که در ماه آوریل سال ۲۰۰۸، از طریق خاویر سولانا تحویل ایران شده بود، دولت جمهوری اسلامی با اعتراض به «شرایط نابرابر حاکم بر نظام بین‌الملل» خواستار رعایت احترام متقابل مابین کشورها شده بود.
در آن زمان، گروه ۵+۱ ضمن دعوت از جمهوری اسلامی به پذیرفتن بسته پیشنهادی که در آن امتیازهای متعدد اقتصادی و سیاسی و همکاری‌های اتمی و سرمایه‌گذاری مالی در منابع انرژی ایران گنجانده شده بود، با قرار دادن پیش شرط تعلیق غنی‌سازی اورانیوم پیش از آغاز گفت‌وگو، در عمل انجام مذاکرات را با یک مانع جدی روبه‌رو ساخته بود.
بسته متقابل ایران در پاسخ به بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ در شرایطی تدوین شده بود که قیمت نفت در بازارهای جهانی به سرعت رو افزایش بود، مواضع اسرائیل در منطقه به دلیل بی‌نتیجه ماندن جنگ ۳۰ روزه در لبنان تضعیف شده بود و در عراق امنیت داخلی هنوز بسیار متزلزل به نظر می‌رسید.
ایران با برخورداری از درآمدهای کلان ناشی از صادرات نفتی، خود را بی‌نیاز به امتیازهای اقتصادی مندرج در بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ می‌دید و به علاوه تهدیدهای نظامی خارجی از سوی امریکا و اسرائیل را نیز جدی تلقی نمی‌کرد.
در بسته متقابل ایران که سال پیش در قالب یک نامه سه صفحه‌ای به سفرای شش کشور عضو گروه ۵+۱ تسلیم شد، ضمن پرداختن به روش‌های مدیریت جهان و استقرار عدالت در آن، متکی وزیر خارجه ایران یاد آور شده بود که «ایران بدون در خواست کمک از کشورهای دیگر طرح‌های بزرگی را برای توسعه و پیشرفت در نظر گرفته است».
یک سال و نیم پیش، دولت جمهوری اسلامی بیش از اطمینان خاطر از نقاط قوت خود بر روی ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های مخالفان خود حساب باز کرده بود. به علاوه در صورت بروز هر نوع برخورد خارجی، حمایت افکار عمومی را در کنار خود می‌دید. از این لحاظ عامل بازدارنده عمده در معادلات امنیت رژیم، حمایت داخلی از مواضع دولت در قبال هجوم احتمالی خارجی بود.
اینک یک سال و چهار ماه پس از انتشار بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ به ایران، شرایط حاکم بر اقتصاد جهانی اینک تغییر یافته است. در نتیجه بخشی از این تغییرات، درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت خام ایران نسبت سال قبل بیش از ۶۵ درصد کاهش یافته است. جغرافیای سیاسی در منطقه نیز با استقرار آرامش نسبی در عراق و تغییر دولت در واشنگتن تحت تأثیر متغیرهای تازه‌ای قرار گرفته است.
بالاتر از همه، دولت ایران با ادامه فشارهای داخلی و همچنین آسیب‌های ناشی از شکاف در بدنه مدیریت سیاسی نظام روبه‌رو است. در شرایط فعلی باز نگاه داشتن حساب حمایت داخلی از مواضع دولت، در صورت مواجه شدن با یک تهدید داخلی، تنها یک محاسبه یک جانبه و فرضی است.
آن طور که از سخنان اخیر وزیر خارجه امریکا قابل درک است، اینک دولت‌های خارجی نیز حساب حمایت افکار عمومی داخلی از دولت کنونی ایران را مسدود شده تلقی می‌کنند. از نظر قدرت‌های خارجی، بخصوص مخالفان برنامه‌های اتمی ایران، میزان و شرایط ادامه حمایت داخلی از دولت جمهوری اسلامی، که در گذشته از آن به عنوان عامل بازدارنده یاد می‌شد، به طور کامل تغییر کرده است.
دولت جمهوری اسلامی در گذشته با تکیه بر مواضع قدرت داخلی و خارجی و استفاده ازاهرم‌های مؤثر می‌توانست تا مدتی حتی از پاسخ گفتن مستقیم به پیشنهادهای شورای امنیت و دعوت گروه ۵+۱ برای آغاز گفت‌وگو شانه خالی کند.
در شرایط کنونی ادامه وضع موجود و بی‌اعتنایی به خواسته‌های جامعه جهانی، برای دولت ایران فوق العاده دشوارتر از پیش شده است. تأکید سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه بر اینکه ایران می‌باید به بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ پاسخ بگوید، نشانه دشوارتر شدن ایستادگی مسکو در کنار تهران و ادامه حمایت سیاسی کرملین از مواضع جمهوری اسلامی است.
از این لحاظ انتظار می‌رود در فاصله کوتاهی پس از برگزاری مراسم رسمی تشکیل دولت دهم، وزیر خارجه جمهوری اسلامی بسته تازه خود را متناسب با تغییرات اخیر به سفرای کشورهای ۵+۱ تسلیم کند.
بی‌تردید در بسته یاد شده آمادگی ایران برای گفت‌وگو با گروه ۵+۱ بار دیگر مورد تأکید قرار خواهد گرفت. در مورد بسط عدالت در جهان و برابری کشورها و لزوم رعایت احترام متقابل مابین همه کشورهای و همچنین دفاع از حقوق ملت‌های محروم بخصوص مردم فلسطین نیز فرازهایی در نامه آینده ایران قرار داده خواهد شد.
در این نامه انتظار می‌رود که از وضعیت موجود برنامه‌های توسعه اتمی ایران به عنوان یک واقعیت غیرقابل انکار و باز گشت‌ناپذیر یاد شود. با این وجود، نامه رسمی ایران به نمایندگان کشورهای گروه ۵+۱ نمی‌توانند پاسخ قطعی ایران به نظام بین‌الملل در زمینه قطع غنی‌سازی اورانیوم در ایران، پیوستن به پروتکل الحاقی، توقف ساختن رآکتور آب سنگین در اراک و پاسخگویی به ابهام‌های تازه پیرامون آزمایش‌های مشکوک در زمینه‌های استفاده غیرنظامی اتمی تلقی شود.
در بسته اول پیشنهادی ایران که سال پیش انتشار یافت، متکی از بروز تغییرات گسترده در جهان یاد کرده بود. در بسته بعدی ایران می‌آید آثار تغییرات گسترده‌تر از گذشته را انتظار داشت ولی نه لزوماً در جهت بهبود موقعیت دولت جمهوری اسلامی در مقابله با نظام جهانی.
اظهارات اخیر هیلاری کلینتون در حاشیه کنفرانس آ.سه.آن.، دایر بر «ناتوانی ایران برای پاسخگویی به گشایش تازه در سیاست خارجی امریکا» حاکی از آغاز تجدید نظر کشورهای بزرگ در برآورد میزان قدرت دولت کنونی و همچنین کارایی اهرم‌های است که جمهوری اسلامی تا کنون در اختیار داشته است.
در پاسخ به اولین بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ که در ماه آوریل سال ۲۰۰۸، از طریق خاویر سولانا تحویل ایران شده بود، دولت جمهوری اسلامی با اعتراض به «شرایط نابرابر حاکم بر نظام بین‌الملل» خواستار رعایت احترام متقابل مابین کشورها شده بود.
در آن زمان، گروه ۵+۱ ضمن دعوت از جمهوری اسلامی به پذیرفتن بسته پیشنهادی که در آن امتیازهای متعدد اقتصادی و سیاسی و همکاری‌های اتمی و سرمایه‌گذاری مالی در منابع انرژی ایران گنجانده شده بود، با قرار دادن پیش شرط تعلیق غنی‌سازی اورانیوم پیش از آغاز گفت‌وگو، در عمل انجام مذاکرات را با یک مانع جدی روبه‌رو ساخته بود.
بسته متقابل ایران در پاسخ به بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ در شرایطی تدوین شده بود که قیمت نفت در بازارهای جهانی به سرعت رو افزایش بود، مواضع اسرائیل در منطقه به دلیل بی‌نتیجه ماندن جنگ ۳۰ روزه در لبنان تضعیف شده بود و در عراق امنیت داخلی هنوز بسیار متزلزل به نظر می‌رسید.
ایران با برخورداری از درآمدهای کلان ناشی از صادرات نفتی، خود را بی‌نیاز به امتیازهای اقتصادی مندرج در بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ می‌دید و به علاوه تهدیدهای نظامی خارجی از سوی امریکا و اسرائیل را نیز جدی تلقی نمی‌کرد.
در بسته متقابل ایران که سال پیش در قالب یک نامه سه صفحه‌ای به سفرای شش کشور عضو گروه ۵+۱ تسلیم شد، ضمن پرداختن به روش‌های مدیریت جهان و استقرار عدالت در آن، متکی وزیر خارجه ایران یاد آور شده بود که «ایران بدون در خواست کمک از کشورهای دیگر طرح‌های بزرگی را برای توسعه و پیشرفت در نظر گرفته است».
یک سال و نیم پیش، دولت جمهوری اسلامی بیش از اطمینان خاطر از نقاط قوت خود بر روی ضعف‌ها و آسیب‌پذیری‌های مخالفان خود حساب باز کرده بود. به علاوه در صورت بروز هر نوع برخورد خارجی، حمایت افکار عمومی را در کنار خود می‌دید. از این لحاظ عامل بازدارنده عمده در معادلات امنیت رژیم، حمایت داخلی از مواضع دولت در قبال هجوم احتمالی خارجی بود.
اینک یک سال و چهار ماه پس از انتشار بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ به ایران، شرایط حاکم بر اقتصاد جهانی اینک تغییر یافته است. در نتیجه بخشی از این تغییرات، درآمدهای ارزی حاصل از فروش نفت خام ایران نسبت سال قبل بیش از ۶۵ درصد کاهش یافته است. جغرافیای سیاسی در منطقه نیز با استقرار آرامش نسبی در عراق و تغییر دولت در واشنگتن تحت تأثیر متغیرهای تازه‌ای قرار گرفته است.
بالاتر از همه، دولت ایران با ادامه فشارهای داخلی و همچنین آسیب‌های ناشی از شکاف در بدنه مدیریت سیاسی نظام روبه‌رو است. در شرایط فعلی باز نگاه داشتن حساب حمایت داخلی از مواضع دولت، در صورت مواجه شدن با یک تهدید داخلی، تنها یک محاسبه یک جانبه و فرضی است.
آن طور که از سخنان اخیر وزیر خارجه امریکا قابل درک است، اینک دولت‌های خارجی نیز حساب حمایت افکار عمومی داخلی از دولت کنونی ایران را مسدود شده تلقی می‌کنند. از نظر قدرت‌های خارجی، بخصوص مخالفان برنامه‌های اتمی ایران، میزان و شرایط ادامه حمایت داخلی از دولت جمهوری اسلامی، که در گذشته از آن به عنوان عامل بازدارنده یاد می‌شد، به طور کامل تغییر کرده است.
دولت جمهوری اسلامی در گذشته با تکیه بر مواضع قدرت داخلی و خارجی و استفاده ازاهرم‌های مؤثر می‌توانست تا مدتی حتی از پاسخ گفتن مستقیم به پیشنهادهای شورای امنیت و دعوت گروه ۵+۱ برای آغاز گفت‌وگو شانه خالی کند.
در شرایط کنونی ادامه وضع موجود و بی‌اعتنایی به خواسته‌های جامعه جهانی، برای دولت ایران فوق العاده دشوارتر از پیش شده است. تأکید سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه بر اینکه ایران می‌باید به بسته پیشنهادی گروه ۵+۱ پاسخ بگوید، نشانه دشوارتر شدن ایستادگی مسکو در کنار تهران و ادامه حمایت سیاسی کرملین از مواضع جمهوری اسلامی است.
از این لحاظ انتظار می‌رود در فاصله کوتاهی پس از برگزاری مراسم رسمی تشکیل دولت دهم، وزیر خارجه جمهوری اسلامی بسته تازه خود را متناسب با تغییرات اخیر به سفرای کشورهای ۵+۱ تسلیم کند.
بی‌تردید در بسته یاد شده آمادگی ایران برای گفت‌وگو با گروه ۵+۱ بار دیگر مورد تأکید قرار خواهد گرفت. در مورد بسط عدالت در جهان و برابری کشورها و لزوم رعایت احترام متقابل مابین همه کشورهای و همچنین دفاع از حقوق ملت‌های محروم بخصوص مردم فلسطین نیز فرازهایی در نامه آینده ایران قرار داده خواهد شد.
در این نامه انتظار می‌رود که از وضعیت موجود برنامه‌های توسعه اتمی ایران به عنوان یک واقعیت غیرقابل انکار و باز گشت‌ناپذیر یاد شود. با این وجود، نامه رسمی ایران به نمایندگان کشورهای گروه ۵+۱ نمی‌توانند پاسخ قطعی ایران به نظام بین‌الملل در زمینه قطع غنی‌سازی اورانیوم در ایران، پیوستن به پروتکل الحاقی، توقف ساختن رآکتور آب سنگین در اراک و پاسخگویی به ابهام‌های تازه پیرامون آزمایش‌های مشکوک در زمینه‌های استفاده غیرنظامی اتمی تلقی شود.
در بسته اول پیشنهادی ایران که سال پیش انتشار یافت، متکی از بروز تغییرات گسترده در جهان یاد کرده بود. در بسته بعدی ایران می‌آید آثار تغییرات گسترده‌تر از گذشته را انتظار داشت ولی نه لزوماً در جهت بهبود موقعیت دولت جمهوری اسلامی در مقابله با نظام جهانی.