تغییر دولت در ژاپن

یوکیو هاتویاما؛ رهبر حزب پیروز دموکراتیک ژاپن

«حزب دمکراتیک» که در انتخابات اخیر پارلمانی دو سوم کرسی‌های مجلس ژاپن را کسب کرده، دو سال پیش نیز در انتخابات مجلس سنا، با شکست حزب سنتی «لیبرال دمکراتیک» اکثریت را در مجلس اعلی ژاپن از آن خود ساخته بود.

«حزب دمکراتیک» که ۱۰ سال پیش از درون حزب حاکم «لیبرال دمکراتیک» ژاپن به وجود آمده با وجود حمایت کامل از اقتصاد آزاد بیشتر طرفدار مصرف‌کنندگان محسوب می‌شود.

حزب شکست‌خورده «لیبرال دمکرات» که از سال ۱۹۵۵ تاکنون به جز یک فطرت ۱۱ ماهه در سال ۱۹۹۳، قدرت پارلمانی را در ژاپن در اختیار داشته، حزبی محافظه‌کار و حامی تولیدکنندگان، تجارت آزاد و تشویق صادرات است.

نسبت دو حزب سیاسی بزرگ کنونی در ژاپن شبیه دو حزب جمهوری‌خواه و دمکرات در آمریکا است. پس از انتخابات اخیر انتظار می‌رود ژاپن نیز مانند آمریکا به سوی سیستم پارلمانی دو حزبی حرکت کند.

در انتخابات اخیر، مشکلات اقتصادی مهم‌ترین عامل در تصمیم رأی‌دهندگان ژاپنی بوده است. رشد اقتصادی ژاپن طی دو سال گذشته از هر زمان دیگری پس از جنگ جهانی دوم کندتر شده و همزمان میزان بیکاری از هر زمان دیگری بیشتر شده است.

اکنون میزان بیکاری در ژاپن ۵.۷ در صد است. مدیریت سنتی ژاپن همواره با کنار گذاشتن نیروی کار در تضاد بوده و به این دلیل، در گذشته ژاپن در میان کشورهای صنعتی کمترین میزان عدم اشتغال را داشته است.

علاوه بر کندی رشد اقتصادی و افزایش بی‌سابقه میزان بیکاری، تعهدات مالی دولت نیز به رکوردهای تازه‌ای رسیده به طوری که میزان قروض ملی ژاپن اینک ۲۰۰ درصد مجموع رشد ناخالص ملی سالانه آن کشور و از این لحاظ بالاترین حجم قروض ملی در میان تمامی کشورهای صنعتی است.

به دلیل افزایش طول عمر مردم ژاپن، تعداد بازنشستگان ژاپنی نیز، مانند بسیاری از جوامع توسعه یافته دیگر، افزایش یافته است در حالی که تعداد شاغلان که با پرداخت مالیات می‌باید هزینه‌های تأمین اجتماعی از جمله پرداخت حقوق و مزایای افراد بازنشسته را در بودجه دولتی تأمین کنند، رو به کاهش گذاشته است.

گروه بازنشستگان با افزایش تعداد، در تصمیمات سیاسی ژاپن نیز بیش از گذشته اثرگذار شده‌اند. حمایت این گروه از حزب پیروز دموکراتیک یکی از عوامل پیروزی قاطع آنها در انتخابات پارلمانی روز یکشنبه بوده است.

شکست قبلی حزب لیبرال دموکراتیک در سال ۱۹۹۳ نیز به دنبال یک بحران اقتصادی دیگر در ژاپن رویداد، ولی ائتلاف احزاب کوچک با اکثریت اندک در آن تاریخ، بیش از ۱۱ ماه دوام نیافت و حزب قدرتمند لیبرال دموکراتیک در سال ۱۹۹۴ بار دیگر قدرت را در دست گرفت.

با تغییر دولت و ترکیب قدرت در ژاپن، روابط خارجی آن کشور نیز دچار تغییرات تازه‌ای خواهند شد. در نتیجه تغییرات، تازه ممکن است همکاری‌های امنیتی ژاپن و آمریکا و حتی میزان حضور نظامی آمریکا در ژاپن مورد تجدید نظر قرار بگیرد.

ژاپن در سال‌های بعد از جنگ جهانی دوم به این سو متحد نظامی و همکار سیاسی نزدیک آمریکا و غرب محسوب می‌شده است. اگرچه حضور ژاپن در کنار غرب بعد از تغییر دولت کنونی نیز همچنان ادامه خواهد یافت، با این حال مناسبات تازه‌ای بر همکاری‌های گذشته حاکم خواهد شد.

پارلمان ژاپن دارای ۴۸۰ کرسی است. حزب پیروز دموکراتیک، اینک با در اختیار داشتن اکثریت قاطع (۲۹۸ کرسی) در مجلس و اکثریت نسبی در سنا، برای ایجاد تغییرات تازه در سیاست‌های اقتصادی و اصلاحات مورد نظر در مناسبات خارجی، از دست باز و آزادی عمل کامل برخوردار خواهد بود.