باراک اوباما (بالا) و دیمیتری مدودف رئیسان جمهوری آمریکا و روسیه قرار است در حاشیه اجلاس سران گروه ۲۰ در لندن با یکدیگر دیدار کنند
در پایان کنفرانس یک روزه لاهه پیرامون امور افغانستان، موضوع ایران بار دیگر در حاشیه یک کنفرانس با اهمیت مطرح خواهد شد.
این بار برگزاری کنفرانس اقتصادی ۲۰ کشور بزرگ جهان در لندن فرصتی خواهد بود که طی آن باراک اوباما و دیمیتری مدودف، ضمن گفتگو پیرامون روابط دوجانبه آمریکا و روسیه، روابط با ایران نیز مورد بررسی قرار دهند.
گفت وگوهای روز دوم آوریل سران کشورهای گروه ۲۰ در لندن، عمدتاً مربوط به رسیدن به توافق چند جانبه پیرامون راه کارهای عبور از بحران جاری اقتصادی در جهان است.
با این وجود، مذاکرات سیاسی مهمی نیز در حاشیه کنفرانس، بین رهبران شرکت کننده صورت خواهد گرفت.
بی‌تردید خبرسازترین مذاکرات لندن، طی اولین دیدار رهبران آمریکا و روسیه شکل خواهد گرفت. با توجه به تازه‌کار بودن هر دو رهبر در مسئولیت‌های تازه‌ای که اختیار کرده‌اند، نتایج اولین دیدار بین آنها می‌تواند در تعیین مسیر روابط آینده دو کشور نقش مؤثری ایفا کند.
مهم‌ترین موضوع گفتگوهای دو جانبه رهبران آمریکا و روسیه، دست یافتن به توافق کلی پیرامون عقد قرارداد تازه‌ای است که بتواند جانشین پیمان سال ۱۹۹۱ موسوم به «استارت» بشود.
کلیات این پیمان در سال ۱۹۸۶ در ریکاویک بین ریگان و گورباچف رهبران وقت آمریکا و شوروی به امضا رسید. براساس این پیمان دو کشور نسبت به کاهش کلاهک‌های هسته‌ای خود به توافق رسیدند.
با توجه به نقطه نظرهای اعلام شده اوباما پیرامون گسترش خلع سلاح‌های هسته‌ای در مبارزات انتخاباتی خود، پیگیری این موضوع در دستور کار گردانندگان دیپلماسی جدید واشنگتن قرار گرفته است.
در صورت همراهی مسکو با دیدگاه‌های تازه رهبران واشنگتن پیرامون کاهش کلاهک‌های هسته‌ای دو کشور، ممکن است برنامه استقرار سپر موشکی آمریکا در لهستان و جمهوری چک نیز مورد تجدید نظر قرار گیرد.
پیش از این، در توافقی مشابه با روسیه، طرح جنجالی ریگان موسوم به «جنگ ستارگان» که ایجاد سپر دفاع موشکی گسترده‌تری را هدف قرار داده بود، بعد از رسیدن به توافق استارت بایگانی شد.
دیمیتری مدودف (راست) و آناتولی سردیوکف وزیر دفاع روسیه/ روسیه طرح نوسازی نیروهای مسلح خود را در دست اجرا دارد
دشواری‌های اقتصادی روسیه که در نتیجه بحران جاری مالی در جهان نسبت به سال پیش افزایش فوق‌العاده یافته است، بی‌تردید رغبت مسکو برای آغاز یک رقابت تسلیحاتی تازه با واشنگتن را کاهش داده است.
با این وجود مسکو مایل نیست شرایط امنیت ملی و نقش منطقه‌ای خود را با از دست دادن قدرت بازدارنده اتمی، یکباره در معرض مخاطره قرار دهد.
طی ۱۵ سال گذشته، علیرغم بهبود نسبی شرایط اقتصادی روسیه، امکانات دفاع متعارفی روسیه تغییر چندانی نیافته است. به همین علت مدودف چند روز پیش اعلام کرد که طرح گسترده‌ای برای نوسازی نیروهای مسلح روسیه در دست اجرا قرار خواهد گرفت.
اما تا رسیدن به ظرفیت‌های دفاعی بالاتر که دست کم به ۵ تا ۱۰ سال زمان نیازمند است، تنها ضمانت‌های امنیتی دو جانبه با آمریکا می‌تواند تا حدودی نگرانی‌های ناشی از کاهش احتمالی ظرفیت‌های اتمی روسیه خنثی سازد.
مخالفت جدی مسکو با استقرار سپر دفاع موشکی در چک و لهستان نیز ناشی از همین نگرانی‌هاست.
آمریکا نیز در صورت پیشرفت دامنه توافق‌های دو جانبه با روسیه و گسترش آن به سایر موضوعات جهانی، آماده خواهد شد که از ادامه اجرای طرح دفاع موشکی دست بردارد.
این نکته در نامه محرمانه اوباما برای رئیس جمهوری روسیه که موضوع آن را روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در شماره روز سه شنبه، ۳ مارس (۱۳ اسفند)، خود فاش ساخت نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
در صورت دست یافتن به توافق بین آمریکا و روسیه، پیرامون عدم پیگیری طرح سپر موشکی، بی‌تردید موضوع ایران و برنامه موشکی و هسته‌ای آن کشور نیز که بعنوان دلیل اصلی اجرای طرح یاد شده معرفی شده است، مورد مذاکره دو طرف قرار خواهد گرفت.
آمریکا از روسیه می‌خواهد که در صورت ادامه امتناع ایران از قبول و اجرای خواسته‌های شورای امنیت، در اعمال فشارهای تازه سیاسی به ایران در شورای امنیت حمایت به عمل آورد.
در صورت دست یافتن به توافق بین آمریکا و روسیه، پیرامون عدم پیگیری طرح سپر موشکی، بی‌تردید موضوع ایران و برنامه موشکی و هسته‌ای آن کشور نیز که بعنوان دلیل اصلی اجرای طرح یاد شده معرفی شده است، مورد مذاکره دو طرف قرار خواهد گرفت.
شرایط ادامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران، که تاکنون خط قرمز آمریکا محسوب می شده، ممکن است مورد تجدید نظر قرار گیرد. بر اساس نگرش تازه، آمریکا با شرط اعمال نظارت گسترده‌تر بر برنامه‌های اتمی ایران و پس از پیوستن ایران به مفاد پروتکل الحاقی، ممکن است مخالفت خود را با ادامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران با خلوص کم مورد تجدید نظر قرار دهد.
در این صورت، مشکلات سیاسی بهره‌برداری از رآکتور اتمی بوشهر نیز از میان خواهد رفت.
با این وجود، آمریکا از روسیه خواهد خواست که با استفاده از حداکثر امکانات، در جهت محدود ساختن تسلیحات موشکی ایران همکاری به عمل آورد.
قربانی احتمالی دیگر توافق بین مسکو و واشنگتن، ادامه اجرای قرار داد فروش موشک‌های دفاع هوایی اس-۳۰۰ از جانب روسیه به ایران، و یا کند ساختن روند تحویل آن است.
به این ترتیب، روسیه ظاهراً به تعهدات خود پیرامون ادامه همکاری‌های اتمی و تسلیحاتی با تهران پایبند خواهد ماند، و در عین حال به خواسته‌های واشنگتن نیز تن خواهد داد.