زنان، وزارت، دانشگاه، کمپین یک میلیون امضا و نمایش

اولین گروه از زنان معرفی شده برای پست وزارت در دولت دهم، از چپ: سوسن کشاورز، مرضیه وحید دستجردی و فاطمه آجرلو. از این میان تنها مرضیه وحید دستجردی موفق به کسب رأی اعتماد مجلس شد

مجله رادیویی «صدای دیگر» این هفته به موضوعات متوعی از جمله موضوع معرفی نامزدهای تازه زن برای برخی وزارتخانه‌ها، اسلامی‌سازی رشته مطالعات زنان در دانشگاه‌ها، و راهکارهای موجود در مورد ادامه فعالیت کمپین یک میلیون امضا پرداخته است که چکیده‌ای از آن پیش روی شماست.

پایان بحث سمت‌های جدید وزارت برای زنان

در پی بحث و گفت‌گوهای فراوان بر سر حضور زنان در دولت دهم، سرانجام در این میان تنها مرضیه وحید دستجردی توانست از سد بلند سنت در ایران بگذرد و به کابینه دهم راه بیابد.

پس از این که فاطمه آلیا اعلام کرد که قرار است به عنوان وزیر آموزش و پرورش به مجلس شورای اسلامی معرفی شود، رئیس جمهور نامه معرفی وزرایش را به بهانه شب‌های قدر از مجلس پس گرفت. از آن زمان تاکنون نیز وی هنوز به طور رسمی وزرای آموزش و پرورش، رفاه و کار را به مجلس معرفی نکرده است. با این حال فاطمه آلیا، با انتشار نامه‌ای پیشنهاد وزارت آموزش و پرورش را رد کرد. رئيس‌ جمهور نیز در نامه‌ای به خانم آليا ابراز تأسف کرد که امكان بهره‌مندی از تجربيات و توانمندی‌های او فراهم نشد.

این نامه‌نگاری‌ها درست یک روز پیش از موضع‌گیری صریح آیت‌الله صافی گلپایگانی،‌ از روحانیون و مراجع تقلید شیعه انجام شد.

در وب‌سایت آیت‌الله صافی گلپایگانی، بدون اشاره به سخنان وزیر کشور در به کارگیری استانداران زن، نوشته شده «متأسفانه می‌آیند در قم، که مرکز تشیع است، اعلام می‌کنند که برای بعضی از استان‌ها استاندار زن منصوب می‌کنیم؛ مگر می‌خواهید که با قرآن و پیامبر جنگ کنید که اینچنین خلاف شرع می‌گویید؟ شما با چه کسی می‌خواهید لجبازی کنید؟ آیا با احکام خدا و مسلّمات دین مخالف هستید؟»

آقای صافی گلپایگانی در دیدار با گروهی از اعضای فراکسیون روحانیون مجلس شورای اسلامی گفته‌ بود «اگر کسانی بخواهند بدون توجه به نظرات علما و دلسوزان انقلاب، اصول و ارزش‌های مقدس و والای انقلاب اسلامی را تغییر بدهند و بگویند که ما هستیم که می‌خواهیم این کار را بکنیم با خشم خداوند و قهر مردم روبه‌رو خواهند شد.

اشاره این مرجع تقلید شیعه به سخنان محمود احمدی‌نژاد در آخرین مصاحبه مطبوعاتی او بود.

احمد قابل، پژوهشگرعلوم دینی در ایران ریشه مخالفت برخی روحانیان با مشارکت زنان را در دیدگاه‌های فقهی و سنتی آنها می‌داند.

آقای قابل می‌گوید: «این آقایان دیدگاه‌های فقهی شان مخالف با تسلط زن بر مرد و ارکان ولایت و قدرت است و معتقدند شرط هرگونه ولایت و ریاست مرد بودن است و انگیزه آنها برای مخالفت با دولت صرفاً این است که به تصور آنها این کارها مخالف شرع است و طبیعی است که از دیدگاه‌های فقهی خودشان دفاع کنند.»

آقای قابل بر این باور است که قدرت این روحانیان تا به آنجاست که توانسته‌اند در جلوگیری از حضور زنان در دولت مؤثر باشند.

متن کامل مصاحبه با احمد قابل را در اینجا بخوانید.

کمپین یک میلیون امضاء، راه و چاه

کارشناسان مسائل زنان معتقدند جنبش زنان در ایران و از جمله کمپین یک میلیون امضا راهی جز تغییر شیوه و عوض کردن راهکارهای خود ندارد. از سوی دیگر منتقدان این حرکت اجتماعی معتقدند که با توجه به مجموعه اتفاقات داخلی ایران در ماه‌های گذشته، کمپین یک میلیون امضا، عملاً دیگر قادر به ادامه فعالیت خود نخواهد بود.

پروین اردلان یکی از بنیانگذاران کمپین می‌گوید: سطح مطالبات گسترش پیدا کرده و آن چیزی که کمپین را در فاز تازه خود مؤثرتر می‌کند، شیوه‌ها و استراتژی‌هایی است که به کار گرفته است. خانم اردلان معتقد است خارج شدن برخی از فعالان کمپین از ایران در سال‌های اخیر، تأثیری عمیق بر جنبش ندارد زیرا کمپین یک حرکت غیرمتمرکز است.

به باور خانم اردلان، اینکه یک حرکتی چقدر در رسانه‌ها بماند مسئله‌ای جدا از فعالیت خود کمپین است. خانم اردلان می‌گوید: «جایزه‌هایی که به کمپین داده شده می‌تواند در حمایت از کمپین مؤثر باشد. اما در حواشی این جوایز مشکلاتی نیز برای فعالان کمپین ایجاد می‌کند.»

اسلامی‌سازی رشته مطالعات زنان؟

دانشگاهیان ایرانی از شوک بومی‌سازی علوم انسانی پس از اسلامی‌سازی علوم انسانی در حوزه‌های علمیه هنوز بیرون نیامده‌اند که شورای فرهنگی اجتماعی رنان، پیشنهاد تأسیس مقطع دکترای رشته مطالعات زنان را مطرح می‌کند.

در ششصد و بيست و يکمين جلسه این شورا، موضوع جنگ نرم و ضرورت ورود به دفاع نرم مورد بحث و بررسی قرار گرفت و سپس پيشنهاد تأسيس مقطع دکترای رشته مطالعات زنان در دانشگاه‌ها مطرح شد تا به گفته اعضای این شورا دانشجويان به جای تلاش و هزينه تحصيل و سفر به کشورهای ديگر اين رشته را در ايران با هزينه کمتری فراگيرند.

بحث ایجاد مقطع دکتری رشته مطالعات زنان در حالی مطرح شده است که این رشته در مقطع فوق لیسانس نیز با محدودیت های زیادی روبرو است.

نسرین افضلی، کارشناس ارشد رشته مطالعات زنان با اشاره به مشکلات و مسائل این رشته و تحصیل در آن در ایران می گوید:
«همانطورکه رئیس جمهوری هم پیشنهاد کرده بود، [هدف حکومت] باقی گذاشتن اسم این رشته ها و خلع ماهیت کردن آنها است. فرضاً بیاییم درسی به نام روانشناسی جنسیت را که کاملاً توضیح می دهد چقدر زن و مرد به هم شبیه هستند و تفاوتها ساخته و پرداخته جامعه است برداریم و بر تفاوت زن و مرد تاکید کنیم. یعنی ظاهر آن اسمش روانشناسی جنسیت است ولی کتابی که قرار است ارائه شود کاملاً چیز دیگری باشد.»

نمایش پیکار زنان در عرصه های خصوصی


«یک زن تنها»، نام تامل برانگیز نمایشی است که به زندگی زنی تنها می پردازد که در چنبره زندگی روزمره زندانی شده و کمر به قتل زندانبانش که یک مرد است می بندد، مردی که نمادی از مردسالاری است.

نمایشنامه یک زن تنها در هفته گذشته در شهر لندن به نمایش در آمد، شهران طبری در مورد قرابت قهرمان این نمایش بازنان ایرانی از سودابه فرخ نیا نویسنده و کارگردان این نمایش پرسیده است. سودابه فرخ نیا می گوید: «زنها کم کم بعد از انقلاب دچار خفقان شدند و به سوی خانه ها برگردانده شدند. اما زنها را نمی شود خفه کرد و این جنگ ادامه داشته و آنها همواره سعی خود را کرده اند. این نمایش دارد شرایط زنان را در موقعیت های خصوصی نشان می دهد.»

خانم فرخ نیا توضیح می دهد که نوشته را به فارسی ترجمه کرده است و آن را ایرانیزه کرده است اما اصل مفاهیم دگرگون نشده اند.