عکس‌العمل کانون نویسندگان به «مبارزه با آزادی اندیشه»

  • مهرداد قاسمفر

Iran - kanoon-e nevisandegane Iran, undated

کانون نویسندگان ایران در تازه‌ترین اطلاعیه خود، نسبت به تشدید آنچه که «سانسور کتاب، اندیشه و نیز سرکوب نهادهای صنفی» خوانده است، هشدار داد.

این اطلاعیه که در آستانه برگزاری نمایشگاه کتاب تهران اننتشار یافته است، از زیر فشار قرار دادن تعدادی از ناشران که به گفته این بیانیه با سیاست‌های فرهنگی دولت هماهنگ نیستند، سخن گفته است.

رضا خندان مهابادی عضو هیئت دبیران کانون نویسندگان ایران در گفت‌وگو با رادیو فردا، نخست از مفاد این بیانیه می‌گوید.

رضا خندان مهابادی: «بيانيه کانون در رابطه با اتفاقاتی است که طی چند روز اخير و به خصوص نزديک برگزاری نمايشگاه کتاب رخ داده است، از جمله اين که در روز جمعه ۱۱ ارديبهشت ماه در پارک لاله تهران، تعداد زيادی از کسانی را که برای بزرگداشت روز جهانی کارگر تجمع کرده بودند، بازداشت کرده‌اند.

همچنين در روز ۱۴ ارديبهشت ماه نيز معلمانی را که برای پيگيری خواست‌های خود جمع شده بودند، مورد ضرب و شتم قرار دادند و تعدادی از آنها را بازداشت کرده‌اند.

در ضمن در نمايشگاه بين‌المللی کتاب امسال به تعدادی از ناشرين اجازه شرکت در نمايشگاه داده نشده است. هیئت دبيران کانون نويسندگان، اينها را مصاديق و موارد بارز مبارزه با آزادی انديشه و بيان می‌داند و در عکس‌العمل نسبت به اين موارد، بيانيه صادر کرده است.»

رادیو فردا: در آستانه انتخابات رياست جمهوری ايران هستيم و همانطور که می‌دانيد معمولاً در چنين ايامی آزادی‌های بيشتری داده می‌شد، اما اين بار برخلاف دفعات پيش همچنان در روند برخوردهای صنفی در ايران که بيانيه کانون هم به آن اشاره کرده، تغييری ديده نمی‌شود. ارزيابی شما در مورد چنين تفاوتی نسبت به دوره‌های گذشته چيست؟

شايد اين طور احساس کرده‌اند که اگر کوچکترين فضايی ايجاد شود، ممکن است شرايط برای آنها سخت شود و به همين دليل سختگيری‌ها را همچنان ادامه می‌دهند.

کانون نويسندگان ايران سال گذشته به مناسبت ۱۳ آذرماه ۱۳۷۷ و به قتل رسيدن دو تن از نويسندگان عضو کانون اعلام کرد کميته‌ای به نام کميته «مبارزه با سانسور» تشکيل داده تا به گفته کانون صدای اعتراض نويسندگان را به گوش جهان برساند، اما بعد از آن ديگر هيچ صحبتی از ادامه فعاليت‌های اين کميته منتشر نشد. اين کميته اکنون در چه وضعيتی است و چه فعاليت‌هايی را انجام داده است؟

متأسفانه انعکاس بيرونی اين کميته زياد نبوده و اين مسئله به دليل سختگيری‌ها و فشارهای وارد به کانون نويسندگان است. ما هم قبول داريم که سطح فعاليت کميته «مبارزه با سانسور» حداقل بروز بيرونی زيادی نداشته ولی به اين معنا نيست که فعاليت خود را متوقف کرده است و اندک بودن انعکاس بيرونی آن به دليل همين سختگيری‌هاست.

کانون نويسندگان در آن اعلاميه تقاضا کرده بود که هر نويسنده و نهاد مستقلی که با اين کميته موافق است، حمايت خود را در ايران و سراسر جهان اعلام کند. آيا حمايت‌ها صورت گرفت؟

بله اين حمايت‌ها بسيار زياد بود، به ويژه در خارج از کشور. البته چون ما دچار سانسور خبری هستيم، انعکاس خبری آن در داخل زياد نبود، ولی جريان‌های زيادی از اين کميته و حرکت کانون حمايت کردند.

در نمايشگاه امسال تعدادی از ناشرين (به طور مشخص سه ناشر فعال) و همين طور تعداد زيادی از کتاب‌های ناشرانی که حضور داشتند حذف شدند.

ما اين مسئله را نمونه ديگری از سانسور و حذف می‌دانيم. من فکر می‌کنم اين مسئله را نيز درهمان چهارچوب ايجاد تنگنا برای فعاليت‌های مثبت و درست بعضی از ناشران بايد ديد.