کميته حقيقت ياب اسرائيلی برای بررسی ماجرای مرگبار در کشتی ترکيه‌ای ماوی مرمره، روز يکشنبه از ارتشبد گابی اشکنازی، رييس ستاد کل ارتش اسرائيل بازجويی کرد.
اين دومين بار در دو ماه اخير، از آغاز به کار اين کميته تحقيق است که از ارتشبد اشکنازی بازجويی می‌کند.
بازجويی يکشنبه پس از آن صورت گرفت که ارتشبد اشکنازی حاضر نشد ژنرال ماروم، فرمانده نيروی دريايی ارتش از سوی کميته بازجويی شود.
ارتشبد اشکنازی گفته است که شخص او همه مسئوليت‌ها را به عهده می‌گيرد و فرماندهان و سربازان نبايد بازجويی شوند.
کميته تحقيق اسرائيلی به رياست قاضی بازنشسته يعکوو تيرکل پيشتر نيز از نخست وزير، وزير دفاع و شمار ديگری از مقامات اسرائيل در هفته‌های اخير بازجويی کرده است.
کشتی ترکيه‌ای ماوی مرمره همراه با پنج کشتی ديگر در چارچوب «ناوگان آزادی يک» برای کمک رسانی به فلسطينی‌ها، اصرار در رفتن به سوی بندر محاصره غزه را داشت، اما با برخورد نيروی دريايی اسرائيل متوقف شد.
درآن رخداد در روز سی و يکم ماه مه، ۹ نفر از شهروندان ترکيه کشته و حدود چهل نفر ديگر زخمی شدند.
اما کماندوهای اسرائيلی با تسلط بر کشتی آن را به سوی يکی از بنادر اين کشور بردند. اسرائيل در دو روز پس از آن ماجرا، صدها سرنشين کشتی را اخراج کرد.
کشتی ترکيه‌ای از سوی یک سازمان اسلامی خيريه برای همبستگی با سازمان حماس به غزه ارسال شده بود.
سازمان‌های اروپايی و جنبش‌های بين‌المللی مدافع حقوق فلسطينی‌ها، از جمله «جنبش غزه آزاد» با این سازمان ترکيه‌ای در ارسال «ناوگان آزادی يک» به غزه همکاری کرده بودند.
از زمان آن برخورد دريايی، مناسبات متشنج ترکيه با اسرائيل همچنان وخيم باقی مانده است. رئيس جمهوری، نخست وزير و وزيرخارجه ترکيه بارها در ماه‌های اخير اسرائيل را فراخوانده‌اند که رسما از ترکيه پوزش بخواهد و به خانواده‌های کشته ها و زخمی‌ها و ساير سرنشينان کشتی غرامت بدهد.
ترکيه همچنان خشمگينانه می‌گويد که در طول چندين دهه سابقه نداشته که شهروندانش به دست يک کشور خارجی کشته شده باشند.
رئيس ستاد کل ارتش اسرائيل در بازجويی روز يکشنبه درکميته تحقيق ملی اسرائيل گفت که نيروی دريايی قصد خشونت با سرنشينان کشتی را نداشته ولی پس از آنکه کشتی به همه درخواست‌ها برای توقف به منظور بازرسی پاسخ رد داد، تکاوران «ناچار» به تسلط بر کشتی شدند.
رييس کميته از ارتشبد اشکنازی پرسيد چرا تکاوران از راه کم مخاطره تری در صدد تسلط بر کشتی برنيآمدند.
ارتشبد اشکنازی از فرود تکاوران دفاع کرد و آنرا در «وضعيت دشواری» که ايجاد شده بود، تصميمی درست دانست درحالی که قاضی تيرکل با مطرح کردن پرسش های زيادی دراين باره، بنظر می رسيد که از پاسخ های رييس ستاد کل ارتش قانع نشده است.
ارتشبد اشکنازی گفت هنگامی که کماندوها با طناب از بالگرد برعرشه کشتی فرود آمدند، مورد اصابت گلوله سرنشينان کشتی قرار گرفتند.
اسرائيل مدعی است که فعالان «تعليم ديده» سازمان اسلامگرای ترکيه با اسلحه ای که در اختيار داشته اند و نيز با ربودن اسلحه تکاوران، به سوی نخستين سربازانی که در کشتی فرود آمدند، آتش گشودند و ساير تکاورانی که وارد کشتی شدند، در واکنش به تيراندازی اوليه به سلاح گرم متوسل شدند.
آقای بولنت يلدريم، رئيس «اينسانی يارديم وقفی» و ساير سرنشينان ماوی مرمره نيز مدعی هستند که کاربرد اسلحه از سوی آنها «اتهامی کذب است».
رئيس کميته تحقيق اسرائيلی يکشنبه از ارتشبد اشکنازی پرسيد که چرا بعد از هدايت کشتی به بندر اسرائيلی، افرادی از سربازان برخی تجهيزات خبرنگاران سرنشين ماوی مرمره را سرقت کردند.
آقای اشکنازی در پاسخ سرقت برخی از تجهيزات را تاييد کرد و گفت از آن شرمنده است، و سارقان را «علف‌های هرزه» خواند.
با وجود تاکيد ارتشبد اشکنازی بر اينکه تنها بايد از شخص او به عنوان «سرباز اول» ارتش اسرائيل بازجويی شود، اما اعضای کميته تحقيق يکشنبه به او گفتند ممکن است بازجويی از فرماندهان زيردستش را همچنان ضروری بدانند.
رئيس ستاد کل ارتش در بازجويی دو ماه پيش خود نيز قصوراتی را تاييد کرد و گفت ما فکرمی‌کرديم که ده پانزده نفر سرنشين آن کشتی هستند و با يکی دو حرکت و با ۱۵ تکاور می‌توانيم کشتی را در زمانی کوتاه از رفتن به غزه بازداريم.
ماوی مرمره حدود ۷۰۰ سرنشين داشت که اکثرا از ترکيه و بقيه، اعراب و مسلمانان از کشورهای مختلف و نيز چند اروپايی و آمريکايی حامی فلسطينی‌ها بودند.
ارتشبد اشکنازی درحالی مورد بازجويی بيشتر قرار گرفت که ترکيه محاکمه او و ساير سران اسرائيل را طلب می‌کند. در همين حال، ترکيه از گزارشی که يک کميته ديگر تحقيق اسرائيلی در مورد عملکرد ارتش اسرائيل در آن رخداد منتشر کرد، تا حدی ابراز رضايت کرد و گفت اسرائيل اعترافاتی کرده است.
کميته حقيقت ياب شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد نيز ماه گذشته اسرائيل را عامل خشونت‌ها در ماوی مرمره معرفی کرد.
اسرائيل با اين کميته شورای حقوق بشر همکاری نکرده بود و در پاسخ به گزارش آن، شورای حقوق بشر را به «غرض‌ورزی هميشگی عليه اسرائيل» متهم کرد.
اما اسرائيل با کميته حقيقت ياب جداگانه‌ای که از سوی بان گی مون، دبيرکل سازمان ملل برای بررسی همين رخداد برپا شده است، همکاری می‌کند هرچند که اين کميته هنوز گزارش خود را منتشر نکرده است.
در همين حال، شهروندان کشورهای مختلف که سرنشينان ماوی مرمره بودند، عليه اسرائيل به دادگاه‌های جهان شکايت کرده‌اند.
گروه اعراب سرنشين کشتی که تابعيت فرانسه را داشتند، در روزهای اخير به دو دادگاه فرانسه و نيز به ديوان بين‌المللی لاهه شکايت بردند.
از زمان ماجرای ماوی مرمره، دو حرکت دريايی مشابه ديگر نيز صورت گرفت؛ کشتی «ريچل کوری» و قايقی شامل ۹ نفر از سرنشينان يهودی اسرائيلی و اروپايی توسط اسرائيل از رفتن به غزه منع شدند.
«جنبش غزه آزاد» همراه با «کمپين اروپايی رفع حصر غزه» در اروپا و کشورهای عربی واسلامی زيادی در حال تدارک ارسال کشتی‌های ديگری درچارچوب «ناوگان آزادی دو» به غزه است اما تاريخ دقيق کشتی‌های آن هنوز تعيين نشده است.
اسرائيل از زمان روبرو شدن با انتقادهای گسترده جهانی، تا حد زيادی محاصره زمينی غزه را لغو کرده اما محاصره سياسی و دريايی غزه بدليل تسلط سازمان اسلامگرای حماس بر اين باريکه ادامه دارد.
اسرائيل می‌گويد که هدف حماس نابودی اسرائيل است و لذا اسرائيل نمی‌تواند اجازه دهد که کشتی‌ها آزادانه از جهان به غزه بروند زيرا ممکن است که تروريست و تسليحات برای سازمان‌های مسلح فلسطينی ببرند.
بیشتر بخوانید:
بازجويی يکشنبه پس از آن صورت گرفت که ارتشبد اشکنازی حاضر نشد ژنرال ماروم، فرمانده نيروی دريايی ارتش از سوی کميته بازجويی شود.
ارتشبد اشکنازی گفته است که شخص او همه مسئوليت‌ها را به عهده می‌گيرد و فرماندهان و سربازان نبايد بازجويی شوند.
کميته تحقيق اسرائيلی به رياست قاضی بازنشسته يعکوو تيرکل پيشتر نيز از نخست وزير، وزير دفاع و شمار ديگری از مقامات اسرائيل در هفته‌های اخير بازجويی کرده است.
کشتی ترکيه‌ای ماوی مرمره همراه با پنج کشتی ديگر در چارچوب «ناوگان آزادی يک» برای کمک رسانی به فلسطينی‌ها، اصرار در رفتن به سوی بندر محاصره غزه را داشت، اما با برخورد نيروی دريايی اسرائيل متوقف شد.
درآن رخداد در روز سی و يکم ماه مه، ۹ نفر از شهروندان ترکيه کشته و حدود چهل نفر ديگر زخمی شدند.
اما کماندوهای اسرائيلی با تسلط بر کشتی آن را به سوی يکی از بنادر اين کشور بردند. اسرائيل در دو روز پس از آن ماجرا، صدها سرنشين کشتی را اخراج کرد.
کشتی ترکيه‌ای از سوی یک سازمان اسلامی خيريه برای همبستگی با سازمان حماس به غزه ارسال شده بود.
سازمان‌های اروپايی و جنبش‌های بين‌المللی مدافع حقوق فلسطينی‌ها، از جمله «جنبش غزه آزاد» با این سازمان ترکيه‌ای در ارسال «ناوگان آزادی يک» به غزه همکاری کرده بودند.
از زمان آن برخورد دريايی، مناسبات متشنج ترکيه با اسرائيل همچنان وخيم باقی مانده است. رئيس جمهوری، نخست وزير و وزيرخارجه ترکيه بارها در ماه‌های اخير اسرائيل را فراخوانده‌اند که رسما از ترکيه پوزش بخواهد و به خانواده‌های کشته ها و زخمی‌ها و ساير سرنشينان کشتی غرامت بدهد.
ترکيه همچنان خشمگينانه می‌گويد که در طول چندين دهه سابقه نداشته که شهروندانش به دست يک کشور خارجی کشته شده باشند.
رئيس ستاد کل ارتش اسرائيل در بازجويی روز يکشنبه درکميته تحقيق ملی اسرائيل گفت که نيروی دريايی قصد خشونت با سرنشينان کشتی را نداشته ولی پس از آنکه کشتی به همه درخواست‌ها برای توقف به منظور بازرسی پاسخ رد داد، تکاوران «ناچار» به تسلط بر کشتی شدند.
رييس کميته از ارتشبد اشکنازی پرسيد چرا تکاوران از راه کم مخاطره تری در صدد تسلط بر کشتی برنيآمدند.
ارتشبد اشکنازی از فرود تکاوران دفاع کرد و آنرا در «وضعيت دشواری» که ايجاد شده بود، تصميمی درست دانست درحالی که قاضی تيرکل با مطرح کردن پرسش های زيادی دراين باره، بنظر می رسيد که از پاسخ های رييس ستاد کل ارتش قانع نشده است.
ارتشبد اشکنازی گفت هنگامی که کماندوها با طناب از بالگرد برعرشه کشتی فرود آمدند، مورد اصابت گلوله سرنشينان کشتی قرار گرفتند.
اسرائيل مدعی است که فعالان «تعليم ديده» سازمان اسلامگرای ترکيه با اسلحه ای که در اختيار داشته اند و نيز با ربودن اسلحه تکاوران، به سوی نخستين سربازانی که در کشتی فرود آمدند، آتش گشودند و ساير تکاورانی که وارد کشتی شدند، در واکنش به تيراندازی اوليه به سلاح گرم متوسل شدند.
آقای بولنت يلدريم، رئيس «اينسانی يارديم وقفی» و ساير سرنشينان ماوی مرمره نيز مدعی هستند که کاربرد اسلحه از سوی آنها «اتهامی کذب است».
رئيس کميته تحقيق اسرائيلی يکشنبه از ارتشبد اشکنازی پرسيد که چرا بعد از هدايت کشتی به بندر اسرائيلی، افرادی از سربازان برخی تجهيزات خبرنگاران سرنشين ماوی مرمره را سرقت کردند.
آقای اشکنازی در پاسخ سرقت برخی از تجهيزات را تاييد کرد و گفت از آن شرمنده است، و سارقان را «علف‌های هرزه» خواند.
با وجود تاکيد ارتشبد اشکنازی بر اينکه تنها بايد از شخص او به عنوان «سرباز اول» ارتش اسرائيل بازجويی شود، اما اعضای کميته تحقيق يکشنبه به او گفتند ممکن است بازجويی از فرماندهان زيردستش را همچنان ضروری بدانند.
رئيس ستاد کل ارتش در بازجويی دو ماه پيش خود نيز قصوراتی را تاييد کرد و گفت ما فکرمی‌کرديم که ده پانزده نفر سرنشين آن کشتی هستند و با يکی دو حرکت و با ۱۵ تکاور می‌توانيم کشتی را در زمانی کوتاه از رفتن به غزه بازداريم.
ماوی مرمره حدود ۷۰۰ سرنشين داشت که اکثرا از ترکيه و بقيه، اعراب و مسلمانان از کشورهای مختلف و نيز چند اروپايی و آمريکايی حامی فلسطينی‌ها بودند.
ارتشبد اشکنازی درحالی مورد بازجويی بيشتر قرار گرفت که ترکيه محاکمه او و ساير سران اسرائيل را طلب می‌کند. در همين حال، ترکيه از گزارشی که يک کميته ديگر تحقيق اسرائيلی در مورد عملکرد ارتش اسرائيل در آن رخداد منتشر کرد، تا حدی ابراز رضايت کرد و گفت اسرائيل اعترافاتی کرده است.
کميته حقيقت ياب شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد نيز ماه گذشته اسرائيل را عامل خشونت‌ها در ماوی مرمره معرفی کرد.
اسرائيل با اين کميته شورای حقوق بشر همکاری نکرده بود و در پاسخ به گزارش آن، شورای حقوق بشر را به «غرض‌ورزی هميشگی عليه اسرائيل» متهم کرد.
اما اسرائيل با کميته حقيقت ياب جداگانه‌ای که از سوی بان گی مون، دبيرکل سازمان ملل برای بررسی همين رخداد برپا شده است، همکاری می‌کند هرچند که اين کميته هنوز گزارش خود را منتشر نکرده است.
در همين حال، شهروندان کشورهای مختلف که سرنشينان ماوی مرمره بودند، عليه اسرائيل به دادگاه‌های جهان شکايت کرده‌اند.
گروه اعراب سرنشين کشتی که تابعيت فرانسه را داشتند، در روزهای اخير به دو دادگاه فرانسه و نيز به ديوان بين‌المللی لاهه شکايت بردند.
از زمان ماجرای ماوی مرمره، دو حرکت دريايی مشابه ديگر نيز صورت گرفت؛ کشتی «ريچل کوری» و قايقی شامل ۹ نفر از سرنشينان يهودی اسرائيلی و اروپايی توسط اسرائيل از رفتن به غزه منع شدند.
«جنبش غزه آزاد» همراه با «کمپين اروپايی رفع حصر غزه» در اروپا و کشورهای عربی واسلامی زيادی در حال تدارک ارسال کشتی‌های ديگری درچارچوب «ناوگان آزادی دو» به غزه است اما تاريخ دقيق کشتی‌های آن هنوز تعيين نشده است.
اسرائيل از زمان روبرو شدن با انتقادهای گسترده جهانی، تا حد زيادی محاصره زمينی غزه را لغو کرده اما محاصره سياسی و دريايی غزه بدليل تسلط سازمان اسلامگرای حماس بر اين باريکه ادامه دارد.
اسرائيل می‌گويد که هدف حماس نابودی اسرائيل است و لذا اسرائيل نمی‌تواند اجازه دهد که کشتی‌ها آزادانه از جهان به غزه بروند زيرا ممکن است که تروريست و تسليحات برای سازمان‌های مسلح فلسطينی ببرند.